اوج‌گیری صنعت هواپیمایی در ترکیه

كمال آتاتورك، بنیانگذار محبوب تركیه یك بار اظهار كرد كه موفق شده است به مردمش چیزهای بسیاری بیاموزد، اما موفق نشده است به آنها ارائه خدمات به دیگران را آموزش دهد.
او زمانی متوجه این مطلب شد كه پیشخدمت به طور اتفاقی نوشیدنی را روی یك سفیر خارجی در كاخ ریاست‌جمهوری در آنكارا ریخت. مسافران سال‌ها از خدمات ضعیف شركت مسافربری ملی تركیه و خطوط هوایی این كشور رنج می‌بردند. چمدان‌ها به طور مكرر گم می‌شد.
پروازها به ندرت به موقع انجام می‌گرفت و اگر یك بار هم پرواز به موقع انجام می‌شد، مهمانداران وحشیانه در راهروی هواپیما بالا و پایین می‌رفتند و سفارشات را بر سر مسافران فریاد می‌زدند.با ۹ حادثه هوایی فاجعه‌آمیز بین سال‌های ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۳ شركت هواپیمایی تركیه ركورد امنیت ضعیفی را برای خود رقم زده به طوری كه واژه اختصاری این شركت هواپیمایی یعنی Turk Hava Yollari) THY)، به مخفف «آنها از شما متنفرند» تبدیل شده‌است (They Hate You). تعجبی ندارد كه وضع مالی شركت THY مصیبت‌بار بود.
اما در سال‌های اخیر شركت هواپیمایی تركیه از سقوط نجات یافت. فروش این شركت در سال ۲۰۰۶ تا ۲۲درصد ترقی كرد و سود خالص تا ۲۸درصد ترقی داشت. به‌گفته بهار دنیز اگمن تحلیلگر مركز گارانتی سكیوریتیز استانبول، با توجه به آخرین نتایج بررسی‌های شركت كه در ۴ ژوئن اعلام شده است. این رشد ادامه خواهد داشت. سال گذشته انجمن شركت‌های هواپیمایی اروپایی شركت THY را دارای سریع‌ترین رشد دانست زیرا پروازهای آن به موقع شده و احتمال گم شدن چمدان‌ها كاهش یافته است.
تمل كوتیل مدیرعامل شركت THY كه در سال ۲۰۰۵ توسط اردوغان، نخست‌وزیر اسلامگرای میانه‌روی تركیه منصوب شد، می‌گوید: «هدف ما این است كه سالانه تا ۲۰درصد رشد داشته باشیم تا بهترین شركت هواپیمایی جهانی بشویم.»
آقای كوتیل كه مهندس مكانیك دوره دیده در آمریكا است می‌گوید: بهبود در اوایل دهه ۱۹۹۰ در زمان ریاست‌جمهوری تورگوت اوزال آغاز شد. آقای اوزال مدافع پرشور بازار آزاد، مدیران دوره دیده در غرب را جایگزین ژنرال‌های بازنشسته‌ای كرد كه به خود تجربی شركت THV را اداره می‌كردند.
او خصوصی‌سازی این شركت را آغاز نمود. (اداره شركت توسط دولت تا ۴۹درصد كاهش یافت)
THV همچون مدیران بهتر، هواپیماهای بهتر نیز در اختیار گرفت، با صرف هزینه ۳میلیارد دلار از سال ۲۰۰۳ ناوگان خود را توسعه داد و مدرن كرد. با هواپیماهای دورپیما، THV ظرفیت خود را تا ۱۷میلیون مسافر در سال افزایش داد و ۲۴مقصد جدید به شبكه خود افزود.
سودهای بیشتر با رونق صنعت گردشگری تركیه و هجوم تاجران به استانبول به دست آمد. استانبول قطب اصلی پرواز به كشورهای تازه استقلال یافته نفت‌خیز در آسیای مركزی و قفقاز است و این یعنی مسیر تحت تسلط شركت THV.
آقای كوتیل امیدوار است از موقعیت استانبول كه در دو سوی آن اروپا و خاورمیانه و آسیا قرار دارد استفاده كند و سهم بازار شركت THV را در خاور دور افزایش دهد. او برنامه‌های خود را با پیوستن به شركت استارالاینسیك شركت هواپیمایی كه توسط لوفتاتوای آلمان اداره می‌شود، تكمیل كرد.
اما شرایط همیشه مشخص نیست. تحلیلگران هشدار دادند تهدید تركیه به حمله به شمال عراق كه توسط كردها اداره می‌شود و حملات گسترده شورشیان كرد، داخل این كشور ممكن است حساب ترقی را بتركاند. گردانندگان شركت‌های كوچكتر و كم‌هزینه‌تر شركت THY را تحت فشار قرار داده‌اند تا برنامه قیمت‌گذاری انعطاف‌پذیری را اتخاذ كند.
رشد شركت THY در خارج از كشور همیشه در داخل منعكس نمی‌شود. یك رسانه سكولار آقای كوتیل را متهم كرده است كه دوستان خود را كه تعصب مذهبی آنها با مهارت‌های مدیریتی سازگار نیست، در پست‌های مهم منصوب كرده است.
آقای كوتیل این موضوع را رد كرد و تاكید كرد فقط شش نفراز كل كارمندان شركت فارغ‌‌التحصیل مدرسه تربیت روحانی امام هانیپس هستند.
اما تعصبات مذهبی در این شركت زمانی آشكار شد كه گروهی از كارمندان در دسامبر گذشته كنار باند پرواز فرودگاه استانبول به مناسبت نوسازی ناوگان شركت THY شتری را قربانی كردند و گوشت آن را بین همكاران خود تقسیم نمودند. مدیری كه مسوول این كار بود به قسمت دگری منتقل شد و تحقیق در این مورد آغاز شد. یك مقام سابق شركت THY اظهار كرد «اگر این اتفاق در شركت هواپیمایی دیگری روی داده بود، مسوول آن فورا اخراج می‌شد».

مترجم: رفیعه هراتی

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد