به‌کارگیری هواپیمای کهنه در تضاد آشکار با الگوی مصرف

اگرچه زمان زیادی از اعلام اصلاح الگوی مصرف نگذشته و تبلیغات موثری هم در این مورد انجام نشده ولی ایده و فکر آن در جامعه ما ایجاد شده و افکار عده‌ای را به این موضوع مهم مشغول کرده است. با مطالعاتی که انجام داده‌ام گروهی از مردم الگوی مصرف را صرفه‌جویی می‌دانند در حالی‌که الگوی مصرف و صرفه‌جویی کاملاً با هم متفاوت است.
اگر به الگوی مصرف نظریه انتقادی نداشته باشیم می‌توان با بهینه کردن هزینه‌ها وضع زندگی فردی و اجتماعی افراد را در مسیر صحیح قرار داده الگوی بهینه مصرف کردن را همیشه و مداوم اجرا کرد. ‌
صرفه‌جویی و کم مصرف کردن و در سختی زندگی کردن الگوی صحیح مصرف نیست ضمن اینکه الگوی مصرف و اجرای آن فقط برای سال ۱۳۸۸ نیز متصور نیست.
آموزش برای الگوی مصرف باید از اوائل تحصیل شروع و سپس تکمیل شده و در طول زندگی اجرا شود.
من بدین باورم که مدیران اجرایی کشور باید از یک زندگی خوب درخور شأن برخوردار باشند این مدیران هستند که با برنامه‌ریزی دقیق و مداوم می‌توانند الگوی مصرف را که سال‌ها کارآیی داشته باشد در زیرمجموعه خود پیاده و اجرا کنند.
برای اجرای برنامه الگوی مصرف بهینه و قابل قبول باید هزینه کرد. بدون پرداخت هزینه نباید توقع کسب امتیاز داشت. مصرف بهینه در سامانه کلان دولت و به موازات هم اجرای آن در تمام قسمت‌ها باید جدی گرفته شود.
در هواپیمایی مسافربری که من در آن تخصص دارم باید آنچه می‌گویم مربوط به هواپیمایی و بهبود الگوی مصرف در شرکت‌های هواپیمایی باشد. در ایران ۱۴ شرکت هواپیمایی و با ۱۵۰ فروند هواپیمای مختلف ملکی و اجاره‌ای فعالیت دارند این ۱۵۰ فروند در حدود ۲۰ نوع هواپیما را شامل می‌شوند. ورود هواپیماهای دست چندم حتی بعضی از آنها سال‌هاست که از خدمت خارج شده‌اند اگر قرار باشد الگوی مصرف در هواپیمایی پیاده شود باید سریعاً این هواپیما را از ناوگان هوایی ایران خارج کرد.
اقدام بعدی باید به سرعت تعداد انفجارآمیز ۲۰ نوع هواپیما را در مرحله اول به ۷-۵ نوع کاهش داد.
اگرچه ممکن است عده‌ای تحریم را باعث این سردرگمی بدانند ولی معلوم نیست اگر روزی تحریم حذف بشود چه بهانه‌ای می‌توان داشت؟ هواپیماهای قدیمی با عمر بالا اغلب متعلق به شرکت‌های بسیار کوچک و بدون سرمایه قابل توجه هستند. تعمیرات و یا تغییرات که در طول سال قسمت فنی باید روی هواپیما انجام دهد به علت هزینه‌های سنگین هیچ‌گاه انجام نشده و پرونده هواپیما که باید این تعمیرات در آن منعکس باشد اغلب مخدوش و ابهام‌انگیز است به‌طوری‌که اهل فن هم قادر نخواهند بود صحت و یا عدم آن‌را تایید کنند.
از لحاظ الگوی بهینه مصرف:
۱) ایمنی پرواز در این نوع هواپیماها مخاطره‌آمیز است
۲) استانداردها در عملیات فنی و بازرگانی رعایت نمی‌شود
۳) به علت آنکه قطعات یدکی این نوع هواپیماها تولید نمی‌شود قطعاتی که عمرشان تمام شده عوض نمی‌شوند و قطعات جدید معلوم نیست در کجا تعمیر شده و عمر آنها چه‌قدر است.
۴) قطعات یدکی گران و در موقع اجاره و یا خرید هواپیما اجباراً این گرانی‌ها منظور می‌شود.
۵) کم کردن انواع هواپیما و اضافه شدن از یک یا دو نوع هواپیما می‌توان در آموزش، تعمیرات و انبار قطعات یدکی صرفه‌جویی قابل توجهی داشت. کم شدن تعداد نوع هواپیما می‌تواند بهینه‌سازی الگوی مصرف باشد.
در آینده نزدیک باید صندلی لازم برای هواپیمایی کشور محاسبه و بر مبنای تعداد صندلی و با درنظر گرفتن رشد ۵ درصدی سالیانه تعداد هواپیماها نیز کنترل شود.
تعداد زیاد هواپیما و در نتیجه پرواز هواپیماها به‌صورت نیمه خالی بهینه‌سازی الگوی مصرف نیست. هواپیماهای قدیمی اجاری یا ملکی اغلب به علت نـرسـیـدن قـطـعـه روزهـا قـابـلـیـت پرواز نداشته و GROUND می‌باشند در نتیجه نمی‌توان از این‌گونه هواپیماها در برنامه پروازی به‌طور منظم استفاده کرد. الگوی مصرف درا ین مورد رعایت نمی‌شود.
هواپیماهای قدیمی ملکی برای خرید موتور هـواپـیـمـا لازم اسـت مـدت‌زمـان زیادی زمین‌گیر )GROUND(‌ شوند تا موتور برای فروش پیدا شود. قیمت موتور در حدود یک میلیون دلار است. پس مدت‌ها باید صبر کرد تا یک میلیون دلار تهیه شود. در این موقع احتمالاً موتور به فروش رفته وقتی موتور و یک میلیون دلار پیدا شد چون هواپیما مدتی بی‌کار بوده و پروازی نداشته است تعداد زیادی از قطعات این هواپیما باز شده و به‌صورت قطعه یدکی در هواپیماهای دیگر استفاده شده است.
بنابراین باید مدت زمان دیگری معطل بماند تا این قطعات باز شده از نو خریداری شده و یا قطعات از هواپیماهای دیگر باز شده و در این هواپیما نصب شود. این سیکل کاری به‌صورت مداوم اجرا می‌شود. به همین دلیل برای پیاده‌سازی الگوی مصرف نباید از این‌گونه هواپیماها اجاره کرد. به‌علت خراب شدن زیاد هواپیماهای قدیمی و از خط پرواز خارج شدن عمر اقتصادی هواپیما نیز تمام شده است و هواپیما از خط پرواز خارج می‌شود. تملک این‌گونه هواپیماها با الگوی مصرف بهینه مغایرت دارد.
در موقع اجاره هواپیما باید ترتیبی داده شود که خلبان و کمک خلبان ایرانی بتوانند پس از طی دوره مربوطه و اخذ گواهی‌نامه‌های لازم به نام کادر پروازی با این هواپیماها پرواز نمایند. اشتغال و بالابردن تجربه خلبانان ایرانی و حفظ استانداردهای لازم همان بهینه‌سازی الگوی مصرف است. بعضی از هواپیماها تعداد کمی از آنها ساخته شده و کارخانه سازنده ورشکست شده پیدا کردن قطعات یدکی به‌علت تعداد کم هواپیما بسیار مشکل است اگرچه عمر این هواپیماها در حدود ۱۰ سال بیش‌تر نیست اجاره و خرید این‌گونه هواپیما با مشکلات خاص خود در قالب بهینه‌سازی الگوی مصرف نمی‌گنجد.

کاپیتان عباسعلی عبداللهی‌فر

منبع : مجله صنعت حمل و نقل