از حشیشه` الکیف چه می‌دانید؟!

ماری جوانا معروف‌ترین مخدر موجود در جهان است. اسم ماری جوانا را خیلی شنیده اید اما آیا می‌دانستید این ماده از گیاه شاهدانه به دست می‌آید؟ گیاهی بوته ای شبیه گزنه كه استوایی است و آب و هوای معتدل دارد و بلندیش به ۲ متر میرسد. نر و ماده جدا دارد و دارای برگ‌های انبوه دراز و نوك تیز است.
نام لاتین شاه‌دانه <كانابیس‌> است و گفته می‌شود اصلیت آن مكزیكی است اما متون قدیمی نشان می‌دهد كه در مشرق زمین برای تخدیر و درمان نیز استفاده می‌شده است. ماری‌جوانا تنها ماده مخدری است كه در هر جای دنیا چندین اسم دارد. ماریجوانا یا چرس نام آمریكایی آن است و در انگلستان به گراس، در فرانسه ادب، در هندوستان بنگه و گنجا، در افریقای جنوبی دگا، در سوریه و لبنان حشیشه الكیف، در تركیه اسر یا اسرا، در افریقای مركزی كامبا، در اسپانیا و در دیگر كشورها به اسامی مختلفی چون وید، پات، شانگ، چاراز، مكونا و غیره شهرت دارد. در واقع حشیش هم صمغ متراكم شده و خشك شده گل های كانابیس است.
● اعتیاد ماری جوانا
كانابایس اعتیاد جسمی مانند هروئین ندارد. اما اینكه به هیچ عنوان نمی‌تواند اعتیاد زا باشد تنها یك تصور غلط رایج است. جالب اینجاست كه قدرت اعتیادآوری جسمی كانابیس در مقایسه با مثلا نیكوتین یا الكل پایین است، اما اغلب مصرف كنندگان آن بسیار بیشتر از این دو ماده به آن احتیاج دارند. آمار نشان می‌دهد مصرف كنندگان ماری جوانا در انگلیس ۹‌درصد جمعیت را تشكیل می‌دهند . ضمن آنكه ۰۵ درصد از مصرف كنندگان، كنترل كامل و مناسبی بر مصرف خود ندارند. بیشترین آمار مصرف كنندگان را آمریكایی‌ها تشكیل می‌دهند و ثابت می‌كنند كه اعتیاد روانی آن را نباید دست كم گرفت.
مطالعات نشان می‌دهد ۲ میلیون نفر از ۰۷ میلیون آمریكایی، سنجش شده كه آنها حداقل یك‌بار كانابیس را تجربه كرده‌اند، آن را مرتبا و بطور روزانه مصرف می‌كنند. آمار سال ۱۰۰۲ نشان می‌دهد ۷۳ درصد از جمعیت بالای ۲۱ سال آمریكا حداقل یك بار این ماده را استفاده كرده‌اند كه اغلب آنها مرد هستند.
● انواع مصرف
اگر برگ‌های شاهدانه یا همان كانابیس خشك شود، توتون سبز رنگ زبری به دست می‌آید. این توتون زبر را درون كاغذ‌های ضخیم یا سیگار می‌پیچند و مثل سیگار می‌كشند‌.
طریقه دیگر مصرف آن هم به صورت خوراكی است. اما زمانی كه كانابیس به شكل دود استعمال می‌شود، بلافاصله اثر خود را ظاهر می‌كند و تا چند ساعت وضعیت حفظ می‌شود كه بستگی به مقدار داروی دریافتی دارد. زمانی هم كه بلعیده می شود، اثر آن یك ساعت بعد احساس می‌شود و بیش از زمانی كه به صورت دود استعمال می‌شود باقی می‌ماند.
مصرف كانابیس سرعت ضربان قلب را بالا برده و فشار خون را پایین می آورد. در بیماران مبتلا به آنژین صدری و یا سایر بیماری های عروق كرونر، خطر حمله قلبی با مصرف كانابیس افزایش می یابد. همچنین مصرف كانابیس در بارداری می تواند بر جنین تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان می دهد كه ممكن است بین مصرف كانابیس در بارداری و مشكلات خفیف شناختی در كودكان رابطه‌ای وجود داشته باشد. دود كانابیس، حاوی بسیاری از مواد شیمیایی است كه در دود سیگار یافت می شود و برای جنین خطرناك است.
● اثرات ماری‌جوانا
تاثیر ماری‌جوانا تركیبی از آرامش تخدیری، سرخوشی و رویاپردازی است و به طور كلی ۳ مرحله را می‌توان برای اثرات آن در نظر گرفت.
مرحله كوتاه اولیه: پس از تاثیر، مجاری تنفسی شل و گشاد شده، مردمك‌ها گشاد می‌شوند و در اثر انبساط عروق چشمی، چشمان شخص ظاهری قرمز و خون گرفته پیدا می‌كنند. دهان خشك‌می‌شود و به فرد احساس گرسنگی و تشنگی دست می‌دهد. در مرحله اول، شخص احساس عمومی لذت بخشی را تجربه می‌كند كه سرخوشی و آرامشی توام با كرختی، خنده های الكی و رویاپردازی از جمله آنهاست. درك‌هایی مثل درك موسیقی بالا می‌رود و صداها به نظر از فاصله دورتر به گوش می رسد. همچنین فرد حس می‌كند درك عمیق‌تری از ذات اشیا دارد. به علاوه در بینایی و شنوایی اختلالاتی به وجود می‌آید و دست‌ها یخ می‌كنند.در این مرحله ضربان قلب افزایش پیدا می‌كند كه بسته به میزان مصرف تا ۲ برابر هم می‌رود؛ اما فشار خون به شدت كاهش پیدا می‌كند. این دو اثر با چند بار مصرف شخص از بین می‌رود. اما گرسنگی و تشنگی اثری است كه فرد هیچ گاه نسبت به آن تحمل پذیری پیدا نمی‌كند.
اثر ثانوی: علائم این مرحله برای كسانی است كه مدام كانابایس یعنی علف یا حشیش مصرف نمی‌كنند. اما در صورتی كه فرد مصرف كننده تفننی باشد، پس از محو شدن تاثیرات اولیه دچار سستی عمومی و فراموشكاری می‌شود كه این علائم، بسته به نوع و مقدار كانابیس مصرفی و نحوه مصرف، كم وبیش، ساعت‌ها و حتی تا چند روز ادامه می‌یابند.
اثرات طولانی ماری جوانا: اثر ماری‌جوانا بر حافظه و قوای شناختی از مهم‌ترین اثرات طولانی مدت آن محسوب می‌شود. چه در زمانی كه ماری‌جوانا در بدن باشد و چه بعد از آن، اختلال در به یاد آوردن چیز‌هایی كه قبلاً دیده‌ایم پیش نمی‌آید. اما مشكلی كه پیش می‌آید این است كه چنانچه واژه‌هایی را به فرد بدهند كه از میان آنها كلماتی را انتخاب كند كه در زمان نفوذ ماری‌جوانا وجود داشته او علاوه بر آنها واژه‌هایی را كه وجود نداشته‌اند را نیز انتخاب می‌كند. بسیاری از مصرف كنندگان ماری جوانا آن را به صورت دود مصرف می‌كنند. این دود مقدار زیادی هیدروكربن آروماتیك چند حلقه ای دارد كه همگی سرطان‌زا هستند. از طرف دیگر مقدار تار یا قیر موجود در ریه كسانی كه آن را مصرف می‌كنند، بیش از ۴ برابر افراد سیگاری است. به طوری كه مصرف سیگار و كانابیس در كنار یكدیگر امكان بروز بیماری‌های ریوی را شدت می‌بخشد. مطالعات اخیر، شدید‌ترین اختلالات پیش سرطانی بافت ریه را در اشخاصی كه این رویه را پیش گرفته‌اند، نشان می‌دهد.
● پارانویا
از جمله عوارض جانبی روانی اعتیاد ماری‌‌جوانا‌، اضطراب‌، هراس و بدبینی است .البته این علایم بیش از چند ساعت طول نمی‌كشند. اما ممكن است در مصرف طولانی مدت، شخص دچار انزوا شود و با هر مصرف این اثر شدت یابد. مطالعات نشان می‌دهد ۰۱ تا ۵۱ درصد از مصرف‌كنندگان ماری‌جوانا از بدبینی و یا پریشانی ذهن رنج می‌برند. ۷۲ درصد آنها استرس را بعنوان پدیده‌ای معمولی و ۰۳ درصد به دلیل همین اثرات هرگز به سراغ آن نرفته‌اند. همچنین مصرف مقادیر بالای ماری جوانا می‌تواند سایكوز حاد سمی ایجاد كند كه علایمی مثل توهم و از دست دادن شخصیت است كه گفته می‌شود این اثر در مصرف خوراكی بسیار بیشتر است.
● ‌تاثیر بر بیماری‌ها
هنوز به درستی میزان تاثیرات مثبت ماری‌جوانا اثبات نشده ، اما مطالعات بسیاری در این زمینه انجام شده است و همچنان نیز در دست بررسی است. به طوری كه كشورهایی همچون هلند و یا كانادا حمل تا ۵ گرم از این ماده را به دلیل همین مصرف، قانونی كرده‌اند.
تحقیقاتی كه در این زمینه انجام شده نشان دهنده تاثیر آن در رشد سلول‌های مغزی بوده و همچنین در كاهش ترس و ناامیدی موِثر است. البته این تحقیقات تنها بر روی موش‌ها به اثبات رسیده است و هیچ گونه مدركی برای اثر مثبت انسانی آن وجود ندارد.
نمونه دیگر این مطالعات می‌گوید، مصرف گیاه شاهدانه دركاهش لرزش ناشی از بیماری ام.اس موثر است. همچنین به دلیل اینكه مواد شیمیایی طبیعی مغز شبیه عصاره‌ ‌شاهدانه است، می‌تواند به پیشگیری از‌ ‌حملات صرع كمك كند‌. ‌ تحقیق دیگری هم اثبات می‌كند گیاه شاهدانه اثرات خارق‌العاده‌ای دردرمان بیماری‌های گوارشی، به ویژه التهاب روده دارد. البته باید ذكر كرد در تمام این تحقیقات مصرف آن به صورت بدون دود ذكر شده است و محققان مصرف آن را با مخلوط آب مجاز دانسته‌اند.
به هر حال اگر چه كانابیس و مشتقات آن از مواد مخدر به حساب می آیند كه خیلی ها تصور می كنند نسبت به سایر مواد مخدر سبك تر و بی خطر‌تر است، اما شكی نیست كه به هرحال این هم یك ماده مخدر است و ماده مخدر هم خوب و بد ندارد.

مهران ملكوتی

منبع : روزنامه سلامت