همنشینی آب و آتش برای تباهی نسل نو

دود قلیان را به درون ریه های خود می كشد و در بازدم حلقه های خاكستری دود را در هوا می پراكند. كتاب درسی اش باز است اما حتی نیم نگاهی نیز به آن نمی كند. سرش سنگین می شود و حالت تهوعی شدید به او دست می دهد، دراز می كشد و چشم ها را می بندد. با خود می اندیشد، «فردا امتحان دارم».
هوای قهوه خانه آكنده از دود قلیان و سیگار است و بوی انواع توتون فضای سنگینی را ایجاد كرده است. بیشتر تخت های چوبی توسط گروه های دو نفره یا چند نفره جوانان پر شده است. روی تمام تخت ها، قالیچه هایی با گل های سرخ رنگ پهن شده و دو پشتی كوچك نیز گذاشته شده است.
روی یكی از تخت ها سه پسر جوان توجه را جلب می كنند. یكی از آن ها قلیان می كشد. دیگری استكان چایش را با خرما مزه مزه می كند. اما پسر سوم در حالی كتابی را در دست دارد، كلمات نوشته شده در كتاب را ازنگاه می گذراند و به خاطر می سپارد اما دقایقی نمی گذرد كه تشویق دو جوان دیگر، كتاب را بر زمین می گذارد و نی قلیان را به لب هایش نزدیك می كند و دودها را با ولع به درون ریه های خود می كشد. در بازدم حلقه های خاكستری دود در اطرافش پراكنده می شوند و او با نگاه مسیر حركت حلقه ها را دنبال می كند. نی برای بار چندم و چندم به لب هایش نزدیك می شود، احساس می كند سرش سنگین شده است. دراز می كشد و چشمان را می بندد تا كمی آرام شود اما حالت تهوع امانش را می برد.
تخت های چوبی دقایقی پر و دقایقی خالی می شوند. جوانان و حتی میانسالان می آیند و می روند. طی چند ساعت صدها قلیان در دست مشتریان می چرخد. بعضی افراد برای چندمین بار تقاضا می كنند كه قلیانشان «چاق» شود.
و حتی یك لحظه با خود نمی پندارند كه همنشینی آب و آتش چرا؟
● توتون چگونه كشف شد
در سال ۱۴۹۲ میلادی وقتی كه كاشف بزرگ، كریستف كلمب، پس از ماه ها تلاش در كنار جزیره ای كه امروز به كوبا مشهور است لنگر انداخت، با جهانی روبه رو شد كه تازگی های بسیاری برای او داشت. او و همراهانش در این جزیره ناشناس دیدنی های جدیدی مشاهده كردند. آن ها دیدند «بومی ها لوله ای از برگ خشك گیاهی را كه به هم پیچیده اند، در دست دارند. شبیه به لوله آتش بازی كه اطفال در عید بازی می كنند. یك سر آن را آتش زده و سر دیگر را می مكند و دود آن را با هوا استنشاق می كنند. این استنشاق دود، یك نوع مستی و رخوت ایجاد می كرد و انسان خستگی را حس نمی كرد. این لوله ها را بومیان تاباكوس می نامیدند». به این ترتیب دریانوردان اسپانیایی اولین بار توتون را شناخته و به تقلید از بومیان به كشیدن آن پرداختند.
تاریخ قطعی ورود تنباكو به ایران را نمی توان تعیین كرد ولی بی شك توتون و تنباكو همراه با دست اندازی پرتغالی ها به خلیج فارس (۹۱۳ هجری قمری) به ایران وارد شده است. در هر حال طرز استفاده توتون و تنباكو در ایران تغییر یافت و ایرانیان لوازمی متناسب با ذوق خود برای كشیدن تنباكو ساختند.
وسیله ای كه اروپاییان برای دود كردن به كار می بردند، عبارت بود از پیپ های كوچكی كه از فلز یا سفال یك پارچه، ساخته می شد. در ایران این پیپ ها اقتباس شد و به صورت چپق های دسته بلند در آمد. علاه بر چپق كه تقلیدی از پیپ فرنگی بود ، وسیله دیگری برای دود كردن تنباكو به نام قلیان توسط ایرانیان اختراع و ساخته شد.
● قلیان اعتیادآور است
بر خلاف اعتقادات و باورهای افراد قدیمی كه قلیان را بی ضرر می دانستند، دود منتشره از قلیان حاوی مقادیر خیلی زیاد مواد سمی است كه این مواد سمی سبب بروز سرطان ریه، بیماری های قلبی، عروقی و غیره می شود. ضمن این كه نیكوتین قلیان نیز مانند سایر موارد دخانی، اعتیاد آور است.
میزان منواكسید كربن فلزات سنگین و تركیب شیمیایی سرطان زا كه از زغال یا مواد تشكیل دهنده قلیان متصاعد می شود به مراتب اثرات سوء بیشتری نسبت به سیگار دارد.
انتشار بیماری هایی چون سل و هپاتیت از طریق قلیان
یكی از مسایل پر خطر در مورد قلیان كه كمتر اهمیت داده می شود. انتقال بیماری های مختلف از طریق دهان و دندان آلوده به وسیله استفاده مشترك چند نفر از یك نی قلیان است كه بیماری های مختلف مانند سل، هپاتیت و غیره را منجر می شود.
از سویی اسانس ها و عطرهای استفاده شده در تنباكوهای معطر و میوه ای نیز حاوی هزاران ماده سمی هستند. ضمن این كه توتون و تنباكوهای استفاده شده در قلیان از نازل ترین و پست ترین تنباكوهاست.
● ردپای قلیان در تفریحات نوجوانان و جوانان
استفاده از قلیان در گذشته بیشتر به سنین بالا محدود می شد در حالی كه در چند سال اخیر استفاده از قلیان بسیار افزایش یافته است و حتی نوجوانان نیز به كشیدن آن علاقه نشان می دهند.
این گرایش جوانان به قلیان باعث سودجویی عده ای نیز شده است به گونه ای كه تعداد زیادی از توتون های فروخته شده نازل و تقلبی شده است و نوجوانان و جوانان زمان بسیاری را به استفاده از این وسیله می گذرانند.

منبع : روزنامه جوان