اسرائیل و آپارتاید

یکی از آخرین اقدام های کاندولیزا رایس وزیر خارجه پیشین ایالات متحده این بود که نام نلسون ماندلا را از فهرست تروریست های تحت تعقیب حذف کرد. وقتی این خبر اعلام شد بسیاری از امریکاییان بهت زده شدند از این که زندانی سیاسی سابق محبوب آنها - ماندلا - تا به امروز به عنوان یک تروریست تلقی می شده است. شاید آنها در روزگار مبارزات ماندلا بسیار جوان بوده اند که بدانند ایالات متحده در زمان حکومت رونالد ریگان، نظیر حکومت انگلیس در زمان نخست وزیری مارگارت تاچر از رژیم آپارتاید ( نژاد پرست) آفریقای جنوبی، پشتیبانی می کرد و این رژیم متحد اصلی امریکا و انگلیس در دوره جنگ سرد به حساب می آمد.
بدون شک، منزوی کردن دولت آپارتاید آفریقای جنوبی از طریق تحریم و مجازات، انتخاب خانم تاچر و یا رونالد ریگان نبوده است، بلکه دولت های وقت امریکا و اروپا به دلیل ابراز خشم جهانی نسبت به رنجی که دولت نژاد پرست آفریقای جنوبی به اکثریت سیاه پوست آن کشور تحمیل می کرد، سر انجام مجبور شدند با دولت سفید پوست و نژاد پرست آفریقای جنوبی مخالفت کنند.
جنبش جهانی ضد آپارتاید ابتدا به طور وسیع در جوامع مذهبی و میان ملت های آزادیخواه شکل گرفت و آنقدر قدرت یافت که موفق شد دولت های سلطه جو را از همراهی رژیمی که پایه آن بر تبعیض های ویرانگر نژادی استوار بود، دور نگاه دارد ‎/
تجربه رویارویی جامعه بین المللی با نظام آپارتاید دوران جنگ سرد از زمره عواملی است که به طور جدی ذهن سران اسرائیل را به خود مشغول ساخته است. مقامات اسرائیلی پس از تهاجم به غزه نگرانی های خود نسبت به تکرار این واقعه تاریخی را به شکلی آشکار بیان کرده اند. هیچ رویدادی تاکنون به اندازه فاجعه غزه نتوانست سیاست تسویه نژادی تل آویو را برابر دیدگان افکارعمومی به نمایش بگذارد.
به رغم تلاش های محافل حامی اسرائیل وقایع خونین ۲۲ روز جنگ غزه و ۱۴۱۷ کشته ای که از فلسطینی ها در غزه به جا ماند قبولاندن این امر را که اسرائیل قربانی این منازعات بوده است به امری محال تبدیل کرد. چنان که کارشناسان یهودی توصیف کرده اند پس از این جنگ مشکل بتوان مردم جهان را متقاعد کرد که افرادی که با جنگنده های اف ۱۶ و هلیکوپترهای آپاچی و سایر جنگ افزارهای فوق مدرن، ساکنان غزه را به خاک و خون کشیدند از تبار داوود بوده اند و فلسطینی ها که با اسلحه های کمری، خمپاره انداز و موشک های دست ساز از خود دفاع می کرده اند، جالوت های واقعی. (اشاره به داستانی از تورات)
برای اسرائیلی ها که معمولاً در روایت هایشان خود را قربانی ابدی معرفی می کنند، عادی نیست که در مرکز رسوایی و سرزنش های اخلاقی جهانیان قرارگیرند و این امر را تهدیدی مرگبار تلقی می کنند.
حتی کنفرانس شرم الشیخ که دولت اولمرت امیدهای زیاد به آن بسته بود وقتی کشورهای شرکت کننده در آن کمک های مالی قابل توجهی را برای باز سازی غزه متعهد شدند، تضاد آشکاری با خواست و سیاست اسرائیل پیدا کرد ‎/ کاروان کمک هایی که جورج گالووی عضو پارلمان بریتانیا پیشگام آن بود و چند هفته پیش وارد غزه شد، نیز برای اسرائیلی ها غیر منتظره بود. این کاروان شامل حدود ۱۰۰ کامیون و آمبولانس بود که در آنها مواد دارویی و غذایی و سایر نیازهای مردم غزه حمل می شد که همراه با کمک های نقدی از کلیساها، مساجد، اتحادیه های کارگری و گروه های اجتماعی دیگر در سراسر بریتانیا جمع آوری شده بود. به یقین در مقایسه با نیاز های غزه این کمک ها بسیار اندک بودند ولی این حرکت انسانی نشان داد که صدها هزار بریتانیایی نیز دیگر، کلی بافی ها و حرف های دوپهلوی دولت شان را در مورد سرنوشت فلسطینی ها، نمی پذیرند.
این امر دقیقاً زایش و اوجگیری جنبش جهانی ضد نژاد پرستی را تداعی می کند ، در زمانی که حکومت های امریکا و انگلیس دلخوش بودند ازهمزبانی خود با پرتوریا( پایتخت سیاسی آفریقای جنوبی) درباره تروریست بودن نلسون ماندلا.
خود اولمرت نخست وزیر اسرائیل در مصاحبه ای قابل تأمل در نوامبر گذشته، گوشزد کرد که اگر به سرعت به راه حل تشکیل دو دولت اسرائیلی- فلسطینی دست نیابیم، اسرائیل «با یک مبارزه از نوع مبارزات آفریقای جنوبی، برای کسب حقوق شهروندی مساوی، رو به رو خواهد شد و به محض این که چنین اتفاقی بیفتد، دولت اسرائیل به پایان حیات خود نزدیک می شود.» اولمرت دلیل این امر را «منزوی شدن اسرائیل در جهان» خواند و تأکید کرد که «سازمان های یهودی، که پایگاه های قدرت ما در امریکا هستند، اولین کسانی خواهند بود که علیه ما به مخالفت برخواهند خاست، زیرا خواهند گفت نمی توانند دولتی را حمایت کنند که از دموکراسی و حق رأی شهروندانش پشتیبانی نمی کند.»
جوامع یهودی در کشورهای غربی مدت های طولانی برگ برنده زمامداران اسرائیل در برابر فشار های بین المللی بوده اند، زیرا همین گروه ها هستند که موج حمایت افسانه ای از اسرائیل را سازماندهی می کنند و انتقاد ها را مخالفت با سیاست های اسرائیل و انگیزه ای برای «یهودی ستیزی» ترسیم می کنند. ولی آنچه در تهاجم به غزه آشکار شد این بود که احساس همدردی جوانان یهودی خارج از اسرائیل را نسبت به میلیتاریسم اسرائیل کاهش داد و تمایل عمومی برای رویارویی آشکار با اسرائیل را شدت بخشید.
این تغییر در برنامه ای پر بیننده به نام شوی روزانه Daily Show ، کاملاً تجسم می یابد. برنامه ای که جان استیوارت، کمدین یهودی اجرا می کند. اولین طنز سیاسی در برنامه های تلویزیونی امریکاست. او بیرحمانه سیاستمداران امریکایی را درمورد انعکاس کورکورانه روایت های اسرائیل از تهاجم به غزه به باد تمسخر می گیرد. استیوارت با لحنی طنز آمیز و با طرفداری ظاهری از سیاست های اسرائیل این سیاست ها را مورد حمله قرار می دهد. این برنامه که روند فکری یهودیان جوانتر، امروزی تر و لیبرال تر را نشان می دهد مثال روشنی است از کسانی مانند استیوارت که درباره اسرائیل براساس اعمال آن قضاوت می کنند نه بر اساس همبستگی کورکورانه قومی.
مقامات اسرائیلی امیدوار بوده اند همزمان با روی کار آمدن دولت جدید امریکا «چهره» اسرائیل، را نیز شکل تازه ای ببخشند، اما چنان که رسانه های تل آویو گزارش داده اند وقایع جنگ غزه امید ها در این باره را بر باد داد. چند سرباز اسرائیلی که در غزه می جنگیده اند، فاش کرده اند افرادی در واحد های آنها به دلیل قوانین سهل گیرانه در این جنگ، با هدف گیری غیر نظامیان فلسطینی را کشته اند.
اینجاست که هشدار در مورد آپارتاید به وسیله اولمرت و سایر اسرائیلی هایی که از راه حل دو دولتی پشتیبانی می کنند، تبدیل به یک اعتراف ناخواسته می شود. تغییر معادلات به نفع فلسطینیان فقط به این معنا نیست که ترکیب جمعیتی سرزمین های اشغالی یا قضیه مهاجرت معکوس آینده اسرائیل را تهدید می کند، زیرا آپارتاید اصطلاحی کیفی است نه کمَی و به موقعیت و شرایطی که در آن یک طبقه از مردم در کشوری که قوانین آن بر آنها حاکم است از حقوق شهروندی محروم می شوند اطلاق می شود. آپارتاید در آفریقای جنوبی دیگر برای جهان قابل قبول نبود، جهانی که سیاه پوستان ۴۵ درصد جمعیت را تشکیل می دادند و در آفریقای جنوبی ۸۰ درصد جمعیت را. از سال ۱۹۶۷ فلسطینی ها ی کرانه باختری و غزه هم زیر کنترل دولتی هستند که بدیهی ترین حق شهروندی را از آنها دریغ کرده است.
در واقع آنچه اولمرت و سایرین ، بدون این که متوجه باشند، اعتراف می کنند این است که اسرائیل شرایط آپارتاید را در سرزمین های فلسطینی برقرار کرده است و اگر این شرایط تغییر نیابد، جهان نسبت به آن واکنش نشان خواهد داد.

تونی کارون ‎/ترجمه : پوراندخت مجلسی

منبع : روزنامه ایران