استراتژی اسرائیل در کردستان عراق

سیاست خاورمیانه ای ایلات متحده بی گمان حول محوراسرائیل شکل گرفته است.دراین طرح«خاورمیانه جدید » خاورمیانه ای است با تعدادی کشور بی ثبات، ضعیف، سرخورده ونابسامان که در پذیرش سیادت و برتری اسرائیل هیچ تردیدی به خود راه ندهد و چاره ای جزاین نداشته باشد. رژیم صهیونیستی درچارچوب این طرح تلاش می کند تا نقش محوری داشته باشد. ودراین بین آمریکا نیز از اسرائیل درایفای نقش محوری حمایت می کند ، چرا که این رژیم با سیاست آمریکا همراهی کامل دارد و همواره می کوشد تا درتحولات خاورمیانه ودر حوزه های مختلف و زمانها ی گوناگون درکانونهای بحرانی که آمریکا در سطح منطقه با آنها درگیر است حضور پیدا کند وهمراهی خود را با آمریکا به اثبات رساند. بحران عراق که جزئی از این طرح می باشد ومی توان گفت اسرائیل خود در بحرانی کردن آن نقش به سزایی داشته است. کردستان عراق را که می توان آنرا از برندگان اصلی تحولات عراق دانست که به لحاظ توسعه نظام حکومتی، اداری و نظامی بیش از ۱۰ سال از بقیه عراق جلوتراست، با توجه به ژئوپولتیک این منطقه اسرائیل تحرکات وسیع را آغاز کرده است واز آنجا زمینه ایجاد ناامنی در خود عراق و کشورهای همجوار با آن را بوجود می آورد و شدت و ضعفش را تنظیم می کند .
● روابط اسرائیل با کردستان عراق
روابط و نفوذ رژیم صهیونیستی در کردستان عراق به دهه های ۱۹۶۰و ۱۹۷۰ و دوران جنگهای جدایی طلبانه کردها با دولت برمی گردد. در آن دوران اسرائیل و ایران هر کدام به دلایل خودشان، برآن بودند که با تقویت کردهای عراق در مبارزات جدایی طلبانه شان دولت مرکزی عراق را تضعیف کنند . که در این مورد مناخم بگین نخست وزیر وقت اسرائیل با بیان اینکه مقامات نظامی اسرائیل به مبارزین کرد آموزش های نظامی می دهند، وهم ملامصطفی بارزانی با اشاره به این موضوع در خاطرات خود، پرده از وجود این روابط برداشته اند. قرارداد سال ۱۹۷۵ بین ایران و عراق به حمایت دولت ایران از کردها پایان داد و سیاست آمریکا و اسرائیل هم هماهنگ با دولت ایران بر قطع حمایت از جنبش کردهای عراق قرار گرفت.اما با این وجود کمکهای اسرائیل در دهه۸۰ نیز ادامه داشت اما پیچیدگی اصلی این روابط پس از تشکیل منطقه امن در عراق رخ داده است. با جوداینکه آمریکا نقش اصلی را در حاکم کردن کردها بر شمال عراق راایفا کرده است،اما همه می دانند توجه اسرائیل نیزهمچنان به این منطقه معطوف بوده، ولی توجه و روابط خود را در سطح پایین نگه داشته است .
باید گفت که توسعه روابط اسرائیل و ترکیه نقش مهمی در این روابط داشته است . علیرغم اینکه مدارک زیادی وجود دارد که حاکی ازعدم قطع روابط در این دوره می باشد . نیاز اسرائیل به محدود کردن روابطش با کردها به علت برهم نخوردن روابط او با ترکیه، دست کم مانع از آن شده است که روابط اسرائیل و کردها به ابعاد استراتژیکی دست یابد . اما پس از حمله آمریکا به عراق و شرایط ایجاد شده بعد از جنگ، نا امنی روز افزون عراق و از سوی دیگر تقویت پایه های حکومت خود مختار کرد و نیازش به یاران قدرتمند،اسرائیل و کردستان را به هم نزدیک کرد. نتیجه اینکه کار شناسان اسرائیلی طی سه سال اخیر کردستان عراق را جولانگاه خود قرار داده اند . دستگاه نظامی وامنیتی اسرائیل بی سرو صدا مشغول تعلیم دادن نیروهای امنیتی و کماندویی پیشمرگه کرد است و پایگاه امنیتی و جاسوسی در مرز عراق و ایران مستقرکرده است .
● سیاست و استراتژی اسرائیل در کردستان عراق
روابط اسرائیل با کردها خوب است . اسرائیل با تشکیل دولت کرد مخالف نیست، اما معتقد است که تشکیل چنین دولتی غیر ممکن است. مهمترین علت آن هم این است که آمریکا و کشور های منطقه چنین دولتی را نمی خواهند. افزون براین،اسرائیل عقیده دارد تشکیل چنین دولتی ، بر تعداد مسائل و مشکلات منطقه خواهد افزود . اسرائیل با دولت کرد مخالف نیست . اما برای تشکیل آن هم سعی و تلاش نمی کند . مهمترین آن هم ،ترکیه است . بعلاوه اسرائیل باور ندارد آمریکا پروژه ای برای تشکیل دولت کرد داشته باشد. به همین دلیل، نمی خواهد بی خود و بی جهت ترکیه را در رودرروی خود قرار دهد. کردستان عراق به علت وجود ترکیه ، در درجه دوم اهمیت برای اسرائیل قرار دارد . بنابراین اسرائیل می کوشد تا اهداف و سیاست های خود را در حالت کنونی کردستان عراق که به صورت خود مختار اداره می شود را پی گیری نماید . علیرغم اینکه نگرش اسرائیل نسبت به عراق ، مخصوصا از نظر استراتژیکی طبق نکات فوق شکل گرفته است اما در عمل با وضعیت متفاوتی مواجه هستیم . فعالیتهایی که در منطقه انجام می شود، مذاکرات و اخباری که از این منطقه بدست می رسند ، حاکی از آن هستند که اسرائیل اقداماتی را در کردستان عراق انجام می دهد ، که در صورت تجزیه این کشور در آینده بتواند منافع خود را در کردستان عراق پی گیری و حفظ نماید.
● فعالیت های سیاسی اسرائیل در کردستان عراق
طرح سیاست خاورمیانه جدید توسط آمریکا بی گمان حول محور اسرائیل شکل گرفته است و اسرائیل در چارچوب این طرح تلاش می کند تا نقش محوری داشته باشد و آمریکا نیز از اسرائیل در ایفای این نقش حمایت می کند. کردستان عراق که از سال ۱۹۹۱ دارای خود مختاری مشروط است، منطقه ای بسیار مناسب برای فعالیتهای اسرائیل می باشد .در مقاله طرح «B» سیمور هرش روزنامه نگار نیویورک که در هفته نامه نیویورکر در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۴ به چاپ رسیده است ، حضور اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در کردستان عراق را افشا می کند. به گفته ی هرش ، هدف اصلی فعالیتهای اسرائیل در شمال عراق ، بوجود آوردن یک میدان حرکتی در مقابل رژیم های ایران و سوریه و هم چنین مقاومت کنندگان عراقی در این کشور می باشد . هرش حتی ادعا کرده است که اسرائیل به پیشمرگه های کرد آموزش های لازم برای آنکه اطلاعاتی درباره ی تاسیسات هسته ای ایران کسب کرده و در آن خرابکاری کنند ، ارائه می دهد . روابط سرائیل و حکومت خود مختار کردستان عراق ، همانگونه که در بخش های قبلی ذکر شد ، به دلایلی معلوم برای هر دو طرف مشکلاتی را به همراه دارد .
به همین دلیل ،ا سرائیل در چارچوب روابط خود با ترکیه ، تاکید می کند که با تشکیل حومت مستقل کرد در عراق مخالف بوده، به تمامیت ارضی عراق احترام گذاشته وحتی حفظ تمامیت ارضی این کشور به نفع اسرائیل می باشد . این کشور دست کم بصورت علنی برای برقراری ارتباط با دولت محلی کردستان عراق تلاش نمی کند . از سویی دیگر دولت اقلیم کردستان عراق بخاطراینکه کشورهای چهار گانه (ترکیه، سوریه، ایران ، عراق )موضوع «کردها » را پی گیری می کنند ، نمی توانند مستقیما با اسرائیل رابطه برقرار سازد . آنان تلاش می کنند این جریان را درقالب فعالیتهای تجاری و بازرگانی ، حمل و نقل و توریسم بروز دهند . در این بیان اما برخی از نویسندگان و کارشناسان سیاسی منطقه با حرارت تمام از توسعه روابط با اسرائیل دفاع می کنند . این دیدگاه که مبین نیاز کردها به حمایت اسرائیل برای تشکیل دولت مستقل است ، حاکی از آن است که ترکیه ، ایران ، عراق ، سوریه با تشکیل دولت کرد مخالفت خواهند کرد و بنابراین اسرائیل می تواند نقش موازنه کننده را در این باره ایفا کند. هم چنین آنها مدعی هستند هم ترکیه و هم برخی کشور های عربی با اسرائیل روابط دارند ، تاکید می کنند که کردها آزادند با هر دولتی که می خواهند روابط برقرار نموده و به دنبال حفظ منابع خود باشند .
● فعالیت های اقتصادی اسرائیل در کردستان عراق
یکی از مهمترین دستاوردهای اسرائیل پس از جنگ عراق، گسترش فعالیت های اقتصادی وبازرگانی وهمچنین اجرای پروژه های مربوط به ساخت و ساز در شمال عراق بوده است که در این مورد می توان به اجرای چندین پروژه بزرگ در شهراربیل مرکز اقلیم کردستان عراق از جمله مرکز بازرگانی اربیل که با هزینه ای معادل ۵۰۰ میلیون دلار به اجرا گذاشته شده است اشاره نمود . در مورد فعالیت های اقتصادی اسرائیل در عراق می توان گفت : به دلیل مشکلات و مسائل اقتصادی در اسرائیل ، بسیاری از شرکت های ا ین کشور با بحران مالی مواجه شده اند .
کالا های تولید شده در اسرائیل پس از تغییر اتیکیت در عراق به فروش می رسد و فروش کالاها وتولیدات اسرائیل دربازارهای عراق، خیالاین شرکت ها را تا حدودی راحت کرده است. اطلاعاتی که در این زمینه موجود می باشد این است که این کالا ها از طریق اردن به جنوب و مرکز عراق و از ترکیه به شال عراق فرستاده می شوند . پس از پایان جنگ عراق ، مقامات اسرائیلی بارها در مورد نقشی که این کشور می تواند در بازسازی و ساخت عراق ایفا کند ،صحبت کرده اند . علاوه بر فعالیت های اقتصادی ، توسط اسرائیل در کردستان عراق از جمله شهر اربیل و کرکوک فعالیت هایی که بیشتر به صورت خرید زمین و اراضی انجام می شود اجرا می شود ، که این زمین ها ، سه برابر ارزش واقعی از مالکین آنها خریداری می گردد . در این مورد اطلاعاتی که در مطبوعات عرب نیز منعکس شده است . گفته شده است که سه مرکز اطلاعاتی مورد حمایت اسرائیل و آمریکا، عراقی های شمال این کشور را تشویق می کنند به خارج از کشور مهاجرت کرده و خانه ها و زمین هایشان را به آنها بفروشند . این موضوع را می توان به دبدگاه های ایدئولوژیک یا دیدگاه های خاصی که اسرائیل در خصوص مسائل یهودیان در سرزمین های بابل دارد ربط داد .
● نتیجه گیری :
مهمترین هدف حضور اسرائیل در عراق جلوگیری از تشکیل حکومت های دینی و ملی در عراق می باشد . بدین ترتیب اسرائیل با حضور در عراق گروهها و حرکت هایی را که این رژیم را تهدید می کند نابود ساخته ، از فعالیت هایشان جلوگیری نموده یا آنها را تضعیف خواهد کرد . اسرائیل در راستای تحقیق این اهداف ، در تلاش است تا زیر نقاب و پوشش نیرو ها یا موسسات آمریکایی روابط خود را با کردها افزایش دهد . به عنوان مثال گروهی ۶۰ نفری از اکراد به نام «مارن ریشه » برای انجام عملیاتی مانند بمب گذاری ، ترور و آدم ربایی در اسرائیل آموزش دیده اند . این همکاری نزدیک با اکراد موجب شده تا ماموران اسرائیلی در پوشش های مختلف به واسطه راهنما های کرد در مرز ایران و در نقاط حساسی دستگاه های استراق سمع کار بگذارند . این اقدامات که با حمایت بی دریغ نیرو های آمریکایی صورت گرفته است در واقع به اسرائیل این فرصت را می دهد تا حرکات و واکنش های ایران را کاملا تحت نظر داشته باشد . نیروهای امنیی اسرائیل در کردستان عراق تحت لوای شرکت های اقتصادی و تجاری ،فعالیت های شوم خود را پیش می برند . نفوذ روز افزون اسرائیل در منطقه موجب شده است تا دوره ای پر هرج و مرج که سرانجامش به جنگی داخلی خواهد انجامید ، آغاز گردد .
احتمال استفاده از نیرو های منافقین در خاک عراق بر علیه ایران متصور می باشد وهمانگونه که سیمورهرش روزنامه نگارومقاله نویس جنجالی نشریه نیویورکر می نویسد امریکا و اسرا ئیل از گروههای کرد شورشی درایران موسوم به «پژاک» حمایت می کنند . همچنین وی می گوید : که درتابستان ۲۰۰۶ امریکاواسرائیل به این گروه که شاخه ایرانی« پ.ک.ک» محسوب می شود کمک های تجهیزاتی واموزشی ارائه کرده اند. بنابراین درآینده نه چندان دورنتایج نامطلوب حضور سیاسی ، اقتصادی ، اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در عراق بویژه در کردستان عراق ، تمامی منطقه را در کام خود فرو خواهد برد .

نویسنده: مهدی یاری
ارسال کننده: مهدی یاری

منبع : باشگاه تحلیل‌گران جوان آریا