لبخند اکسیر جوانی

هر مکانی خنده و شادی بود
رونق و ترویج آبادی بود
پس بخند در هر مکان و هر زمان
روح غمگین سلب آزادی بود ”عزت‌الله آذرخش“
در تمام دنیا وقتی انسان‌ها خوشحال هستند، لبخند می‌زنند. انسان‌شناسان، شاهد این واقعیت بودند که لبخند یکی از جهانی‌ترین و مشخص‌ترین احساس‌های انسانی است. از فاصلهٔ ۴۵ متری به وضوح می‌توان لبخند را بر روی صورت فرد شناخت؛ اما هیچ احساس دیگری را نمی‌توان به‌راحتی شناسائی کرد. باید خیلی پیش از اینها به یک فرد نزدیک باشید تا پی ببرید او حالت‌هائی چون تعجب، خشم، ترس، نفرت، یا شرم دارد.
در ضمن، توانائی لبخند زدن، بیان‌کنندهٔ یکی از تفاوت‌های اصلی ”فیزیولوژیکی“ بین‌ انسان و حیوان است. هر چند ممکن است به‌طور سمبلیک از لبخند یک پیر صحبت کنیم، اما همه می‌دانیم بیشتر حیوانات نمی‌توانند لبخند بزنند. وقتی آنها دندان‌های خود را نشان می‌دهند، به‌طور معمول نه خوشحال هستند و نه لبخند می‌زنند؛ بلکه در حال آماده کردن خود برای حمله هستند. آنها به‌دلیل رضایت از زندگی نمی‌خندند؛ در برخورد با یکدیگر لبخند نمی‌زنند؛ برای رهائی از تنش نمی‌خندند و به‌طور کلی مکانیزم خندیدن، از قلمرو زندگی حیوانات جداست.
لبخند، اهمیت فوق‌العاده و رضایت‌بخشی در رفتار متقابل اجتماعی و سلامتی دارد. افرادی که به سادگی لبخند می‌زنند، از سلامت جسمانی و روانی بیشتری نسبت به افرادی که همیشه غمگین به‌نظر می‌رسند، برخوردار می‌باشند. ما همچنین می‌دانیم لبخند زدن در تولید هورمون‌های خاصی مؤثر است که بر ضربات قلب و فشار خون تأثیر مستقیم دارد.
افراد شاد، به‌طور معمول کمتر از افرادی که به‌طور دائم احساس نگرانی و بدبختی می‌کنند، بیمار می‌شوند آن دسته از افرادی که توانائی دیدن بُعد روشن و مثبت زندگی را دارند و همواره خوش‌بین هستند، کمتر احتمال دارد به اختلال‌های ناشی از فشار روانی مبتلا گردند. افرادی که هر وقت لازم باشد، می‌توانند لبخند بر لب آورند، به خود کمک می‌کنند تا در آرامش و امنیت خاطر باقی بمانند.
ارزش‌ درمانی لبخند زدن، فقط محدود به فردی که لبخند می‌زند، نمی‌شود؛ بله لبخند زدن و خنده، امری مسری است، زیرا افرادی که لبخند به لب دارند، در واقع، می‌توانند حالت جمع اطراف خود را نیز تغییر دهند. آنان که زیاد لبخند می‌زنند، نه تنها خود حال خوبی دارند، بلکه به بهتر شدن حال دیگران نیز کمک می‌کنند. انسان‌ها در اصل، موجودات بسیار مقلدی هستند و به‌راحتی از حالت‌های افراد دیگر، تأثیر می‌گیرند؛ حال، این حالت‌ها مثبت باشد یا منفی.
افراد زیادی فقط به این دلیل مبتلا به بیماری می‌شوند که خود و دنیای اطرافشان را بیش از حد جدی می‌گیرند. بعضی وقت‌ها افراد از خندیدن می‌ترسند؛ زیرا فکر می‌کنند خندیدن، باعث می‌شود سبک‌سر و تهی‌مغز جلوه کنند. در ضمن، از این وحشت دارند که مورد تمسخر قرار گیرند. اگر خوب به این مسئله بیندیشید، پی خواهید برد که لبخند زدن و خندیدن، در واقع، جزء فعالیت‌های هوشمندانه‌ای است که می‌توانید انجام دهید. انسان‌ها، تنها نوجوانانی هستند که می‌توانند، لبخند بزنند، بخندند و از یک لطیفه لذت ببرند. باید این کار را هر چه بیشتر در خود افزایش دهیم. چنین به‌نظر می‌رسد که خنده بیش از هر چیز دیگر، مکانیزمی امنیتی است که فقط به بشر اعطاء شده تا او بتواند سلامتی خود را حفظ کند و شادی را تجربه نماید.
پژوهشگران زیادی فایده‌های درمانی لبخند و خنده را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده‌اند که خنده، چیزی جزء فایده برای بدن ندارد. خنده، عارضه‌های جانبی مضری ندارد؛ درمانی است ارزان و کاری که هر کس بدون کمک دیگری می‌تواند از عهدهٔ انجام آن برآید.
خنده، می‌تواند تغییرهای فیزیولوژیکی گسترده‌ای چون بهبود عمل هضم، آرام کردن و تنظیم تمام سیستم‌های داخلی و بهبود جریان خون را در بدن، به‌وجود آورد.
لبخند زدن، علاوه بر معکوس کردن سیر بیماری و تأمین سلامت، فایده‌های دیگری نیز دارد. لبخندها و خنده‌ها، بهترین یخ‌شکن در گردهمائی‌های اجتماعی هستند. زمانی که افراد قادر هستند در کنار یکدیگر و با هم بخندند، کمتر از حضور هم، عصبی می‌شوند. خنده احساس‌های ناشی از خصومت را که بیشتر در برخوردهای اولیه، ظاهر می‌شوند، از بین می‌برد. افرادی که با چهره‌ای عبوس با دنیا برخورد می‌کنند، به‌طور محو در عمق درون خود، احساس وحشت می‌کنند. آنان عصبیت درونی و نجات خود را پشت چهره‌ای نفوذناپذیر و جدی، پنهان می‌کنند.
خجالت، در واقع، کنار کشیدن از صحنه است. در صورتی که لبخند زدن و خندیدن، نشانگر شخصیت اجتماعی، دست و دلباز و خوش‌قلب است. در ضمن، قدری لبخند زدن خودکار، درمانی مؤثر و قدرتمند برای غلبه بر پیری زودرس است. افراد وقتی می‌‌خندند، فقط یک عضلهٔ اصلی به‌کار گرفته می‌شود؛ در صورتی که برای بروز حالت‌هائی چون خشم و اندوه عضله‌های زیادی باید درهم کشیده شود. لبخند باعث می‌شود انسان، جوان‌تر به‌نظر برسد، در صورتی که دیگر حالت‌های صورت، او را مسن‌تر نشان می‌دهد. لبخند زدن، بهترین ”اکسیر جوانی“ است که دارا هستیم. چیزی که برای همه، قابل دسترسی است. لبخند زدن، باعث می‌شود افراد، جذاب‌تر و جوانتر به‌نظر برسند. می‌توان تا بی‌نهایت از فایده‌های آن، سخن گفت؛ اما کلمه‌ای علیه آن نمی‌توان به زبان اورد. لبخند زدن، می‌تواند فشار روانی حاکم بر هر موقعیتی را کاهش داده و در واقع موجب شود شما بیشتر احساس خوشبختی و شادی کنید.
خلاصهٔ کلام اینکه ”لبخند درمانی، حلوائی نیست که با گفتن آن، دهان شیرین گردد؛ بلکه خود، واقعیتی شیرین است“.
● لبخند و شادی و رضایت از زندگی
نشاط و شادمانی، یکی از نیازهای مهم انسان‌ها است. بررسی‌های به‌عمل آمده توسط پژوهشگران نشان می‌دهد که:
نوزاد در یک ماهگی تبسم می‌کند؛ از دو ماهگی می‌تواند لبخند بزند؛ کودک در هر روز می‌تواند حدود ۴۰۰ بار بخندد. با بالا رفتن سن، میزان شادمانی و نشاط به آرامش کاهش می‌یابد.
کاهش رضایت از زندگی و نشاط و شادمانی تا دههٔ چهل ادامه دارد. در سال‌های ۴۰ تا ۵۰ سالگی، میزان نشاط و شادمانی به حداقل می‌رسد، از این سال‌ها به بعد، دوباره میزان نشاط و شادمانی افزایش یافته و تا آخر عمر برای هر دو جنس پابه‌پای هم افزایش می‌یابد.
جدول نمودار نشاط و رضایت از زندگی برای زنان و مردان، حاکی از آن است که در طول همهٔ سال‌های زندگی، رضایت از زندگی برای مردان اندکی بیشتر از زنان است؛ به‌عبارت دیگر، مردان در طول زندگی نسبت به زنان، از رضایت و نشاط بیشتری برخوردار هستند.
برخلاف تصور همه، افراد ۶۰ تا ۷۰ ساله از نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۲۰ ساله، خرسندتر و بانشاط‌تر هستند! در واقع انسان در اوایل و اواخر زندگی از نشاط بیشتری برخوردار است.

رامین دلفان آذری
روانشناس و مشاور خانواده
منبع: ”لبخنددرمانی“ ”لیزهاجکینسون“
ترجمهٔ ”زهرا ادهمی“

منبع : مجله شادکامی و موفقیت