نقش صفحات حوادث مطبوعات بر احساس ناامنی در جامعه

قتل، جنایت و اختلا‌فات خانوادگی، انواع سرقت و درگیری از جمله موضوعاتی هستند که مورد توجه مخاطبان روزنامه ها و مطبوعات قرار می گیرد. این در حالی است که در صفحات حوادث از آنجایی که فاقد تحلیل کارشناسی است، تاثیر نامطلوبی بر خوانندگان و در نتیجه کاهش احساس امنیت را در بر دارد. ‌
رشد و گسترش شهر نشینی در جهان یکی از ویژگی های جامعه شهری و افزایش جرایم از جمله قتل، جنایت، سرقت، نا آرامی های اجتماعی و ... از پیامدهای جامعه مدرن است. شهر نشینی مستقیما به کجروی نمی انجامد بلکه زندگی شهری می تواند زمینه ساز عوامل کجروی باشد. شهرها در عین حال که بهترین خدمات اجتماعی موجود در کشورها را در خود جای داده اند، در همان حال بسیاری از معایب اجتماعی را در بطن خود می پرورانند که وقوع جرایم و ناآرامی های اجتماعی از آن جمله است.
وجود شرایط مختلف در شهرها از قبیل جمعیت و تراکم زیاد آن وجود مهاجرانی با فرهنگ ها و نژادهای مختلف، اختلا‌ف طبقاتی، بیکاری، مشکلا‌ت اقتصادی و درآمدی و مانند اینها از جمله عوامل زمینه ساز جرایم شهری محسوب می شوند. ‌
امنیت یا به تعبیر بهتر احساس امنیت از نیازهای مهم هر فرد در زندگی اجتماعی است. به عبارتی اولین و اساسی ترین نیاز هر فرد، امنیت و احساس مطلوب ناشی از آن است. انسان مدنی برای زندگی در جمع و دستیابی به مراتب بالا‌ی رشد، نیازمند امنیت و آرامش خاطر است. ‌
جرایم خشونت بار از آدم کشی و آدم ربایی گرفته تا تجاوز به عنف و سرقت از جمله مظاهر کجروی در سطح جامعه است که به صورت فردی و دسته جمعی (باند) بروز می کند و مردم بیشترین دلهره را از آن ها دارند. ‌
امروزه تقریبا همه روزنامه ها درباره این قبیل جرایم خشونت آمیز مطالبی را درج می کنند. انتشار مکرر اینگونه اخبار در روزنامه ها بر ذهنیت مردم تاثیر نامطلوبی گذاشته و احساس ناامنی را در سطح جامعه تقویت می کند که البته این امر نیازمند بررسی و ارزیابی دقیق است.
جرایم از آنجایی که مخفی و پنهان هستند، با استناد به دو مفهوم رفتار جلوی صحنه و رفتار پشت صحنه، می توانیم بگوییم جرم رفتاری است که در دورترین بخش صحنه یا حتی بیرون از صحنه رفتارهای اجتماعی صورت می گیرد. ‌
همین مخفیانه بودن جرم باعث می شود امکان جدا کردن عوامل تاثیرگذار رسانه ها به بررسی، سنجش و نقش آنها بسیار دشوار باشد. از آنجایی که جرم هم شامل جرایم بزرگ و خشن نظیر قتل، سرقت مسلحانه، تجاوز به عنف و هم جرایم جزیی و محدود می شود بنابراین با یک گزاره نمی توان رابطه آنها را با رسانه ها و جرم توصیف و یا آن را به سادگی نشان داد. ‌ توجه به آثار منفی رسانه از دیرباز مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است و پیوسته تحقیقات بسیاری درخصوص نقش رسانه ها در ارتکاب جرایم و حتی ناامنی صورت گرفته است. ‌
وقتی سخن از امنیت روانی و پیوند آن با عملکرد رسانه می رود، مقصود ما این است که محتوای رسانه پس از پخش می تواند احساس امنیت خاطر، اعتماد، بر آورده شدن انتظارات و نیازها و دلگرمی را برای مخاطب به همراه آورد و ناامنی روانی یا عدم امنیت روانی آن است که محتوای رسانه پس از پخش، احساس ترس، اضطراب، بی ثباتی، اغتشاش ذهنی و ... را در مخاطب ایجاد کند.وقتی که اخباری پیرامون اغتشاش، خشونت و اوباشگری در مطبوعات انتشار می یابد موجب ناامنی روانی می شود به عبارتی این اخبار در مخاطب از اینکه در دنیای پر آشوب زندگی می کند ایجاد بدبینی و ترس می کند و همین ناامنی روانی در فعالیت ها یا حیات اجتماعی نوعی اختلا‌ف و بی اعتمادی و اضطراب در حیات اجتماعی ظاهر می شود.نابسامانی اجتماعی و ناامنی اجتماعی هم قطعا در تخلفات فردی، بی توجهی به ضوابط یا بزهکاری تاثیر منفی خواهد گذاشت بنابراین تعجب نکنید که اگر توصیه می شود اخبار ناگوار بدون تحلیل کارشناسی ارائه نشود.گرچه بسیاری از مطبوعات در کشور هستند که برای جلب مخاطبان و افزایش تیتراژ روزنامه ها با به کار بردن تیترهای حوادث گونه که چیزی جز احساس ناامنی برای مخاطبان ندارد به دنبال فروش روزنامه های خود هستند.و البته در اینجا نقدی هم به کسانی که مسوولیت نظارت به مطلب رسانه ها را دارند روا است. تا کی باید شاهد اخبار قتل، سرقت مسلحانه که شاید آموزشی برای افراد سودجو است، باشیم؟
اگر جوانی اقدام به خودکشی می کند قبل از آنکه خبر آن را به عنوان یک معضل اجتماعی که بیشتر ناشی از فقر، بیکاری و ناکامی های عاطفی است، باشیم، شاهد خبر آن با تیتری که احساسات مردم را جریحه دار می کند در صفحات حوادث هستیم. مگر نه اینکه رسالت رسانه ها اطلا‌ع رسانی توام با تفکر سالم برای جلوگیری از افزایش جرایم است!
اگر یک روز معتقدیم پیشگیری اجتماعی مقدم بر پیشگیری انتظامی است، باید از رسانه ها شروع کنیم که اساسا نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرایم آن ها هم از دیدگاه اجتماعی بسیار مهم است.
اگر زمانی خفاش شبی خواست امنیت زنان را تهدید کند فقط به انتشار اخبار خشونت بار آن توجه نکنیم بلکه بهتر آن است با آگاه سازی اجتماعی در جهت تامین احساس امنیت افراد قدمی به بلندای پیشگیری از وقوع آن برداریم تا خفاش شبی ظهور نکند.امروزه بخش اعظمی از روزنامه های زرد، محفلی برای چاپ اخبار خشونت باری شده است که با تیترهای خشن سعی در جلب مخاطبان خود دارند و این در حالی است که چیزی جز احساس ناامنی برای مردم در بر ندارد.
حوادثی که اغلب با یک نگاه دقیق می توان دریافت واقعیت خارجی نداشته و جز خیال پردازی و داستان سرایی بیش نیست.در واقع بسیاری از صفحات حوادث ما تشکیل شده از داستان های جنایی که با رنگ و لعاب قتل و تجاوز به عنف آغشته است، چیزی که هر انسانی را متوجه خود می کند.

منبع : روزنامه سیاست روز