آیا استرس مرگ آفرین است؟

دنیای حال حاضر به غیر از ناآرامی هایی كه زاده مدرنیته هستند، در تقابل با رویدادهایی است كه ریشه در سیاست روز دارد. اما باید این نكته را نیز در نظر داشت كه طبیعت نه بی جان است و نه بی زبان، بلكه همواره به روش های گوناگون سخن می گوید و هر از گاهی نیز به خشم می آید. سوانح طبیعی همچنان در صدر فهرست گرفتاری های قرن ۲۱ قرار گرفته اند. مقابله با این قرعه عظیم، دشوار است و شاید هم از همین رو باشد كه ضرورت بهره بردن از روانشناسی و روانكاوی و داروهای آرامبخش در این سالها بیش از گذشته محسوس است. با رسیدن به آگاهی بیشتر پیرامون عوارض روانی پس از حادثه یا رویداد های ناگوار، شاید بتوان به راه حل های مناسب تری برای ترمیم آنها دست پیدا كرد. آنچه در هر مشكل روحی از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و در درمان نیز قابل توجه است، این است كه فرد مبتلا یا درگیر متوجه مشكل و یا معضل خود باشد.
این موضوع برای زنان از اهمیت به مراتب بیشتری نسبت به آقایان برخوردار است، چرا كه احتمال رنج كشیدن زنان از اثرات عوارض پس از یك حادثه یا اتفاق حاد و دردناك و پر از دلهره دو برابر مردان است.
آوردن جنگ به خانه، خوشایند هیچ كسی نیست. جنگ مهمانی است كه حتی هنگامی كه جهت خداحافظی بدرقه می شود، از در پشتی به خانه باز می گردد. PTSD یا فشار روانی پس از تنش (post Tramatic Stress Disorder) نوعی مشكل روانی مغزی است كه در دنیای امروزه افراد بسیاری به ویژه زنان به آن گرفتار هستند. البته این واژه در جنگ ویتنام اولین بار به كار برده شد؛ برای سربازانی كه هنوز هم آن اثرات را با خود به یادگار نگه داشته اند.
بسیاری از مردم شهر نیویورك بعد از یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به این بیماری گرفتار آمده اند. بسیاری از آنان از مكان های تاریك در وحشتند و همچنان با عوارض گوناگون روحی و روانی این بیماری دست و پنجه نرم می كنند.
دكتر «رابرت اورسونو» كه مدیر مركز بهداشت ارتش ایالات متحده است به این نكته اشاره دارد كه در خطر قرار گرفتن جان انسانها باعث اصلی ایجاد این نوع بیماری است، با آنكه بیشتر افراد با عوارض این بیماری كنار آمده اند، عده ای هم در مقابل عوارض آن درمانده و مستاصل می شوند.
دكتر اورسونو می افزاید: «چنین بیماری در سربازان كمتر بدست می آید و این مورد در آنها كاملاً متفاوت با افراد عادی می باشد، چرا كه آنها چه در خط مقدم جبهه و چه هنگام غیر جنگ آماده هستند.»
وی در مورد زنان درگیر با این بیماری می افزاید: «حساسیت زنان نسبت به این مسئله دو برابر مردان است و بر همین اساس است كه زنان در مقایسه با مردان ۲ برابر بیشتر احتمال مبتلا شدن به این عارضه یا بیماری را دارا هستند.»
توفان كاترینا از دیگر مواردی است كه، زنان و مردان قربانی زیادی دارد، بسیاری از آنان افسرده اند و كم نیستند افرادی كه به این بیماری مبتلا شده اند. تلاش برای ایجاد امنیت و حس تعلق پذیری در كودكان از مهمترین اقدامات درمانی است كه می شود برای چنین مناطقی كه گرفتار كاترینا شده اند، به انجام رساند.
منطقه دارفور در سودان نیز از سلسله مناطقی است كه بیشترین شمار افراد و از جمله زنان قربانی این بیماری را در خود جای داده است. زنانی كه دام های آنها ربوده شده، خانه هایشان غارت شده، شوهرانشان كشته شده و به خودشان هم تجاوز شده است.
سونامی وحشتناكی كه در شرق آسیا به وقوع پیوست، در شمار سوانحی بود كه تعداد افراد زیادی از جمله زنان مبتلا به عارضه PTSD در آن بی شمار می باشد. افرادی كه همچنان تحت درمان هستند.
زمین لرزه ای كه به صورت وحشتناك در اكتبر سال گذشته مناطقی از پاكستان را ویران كرد، جدا از ۸۷ هزار قربانی و میلیون ها آواره هزاران انسان افسرده و پراسترس برجای نهاد. در چنین موقعیت بحرانی زمان رسیدگی به اوضاع روحی قربانیان و آسیب دیدگان تا هفته ها به تعویق افتاد.
از عوارض و نشانه های مهم بالینی PTSD، عدم تمركز، كم خوابی، تنش و جا خوردن از صداهای ناگهانی است. پژوهشگران معتقدند: «این بیماری ضمن داشتن عوارض گوناگون روحی و روانی، باعث می شود كه تركیب شیمیایی مغز تغییر پیدا كند و نامتعادل گردد. بنابراین PTSD نوعی بیماری فیزیكی یا جسمی به حساب می آید.»
براساس یافته های محققان، استرس مرگ آور است و پژوهشگران هیچ شك و تردیدی در آن ندارند. این بیماری در افرادی بروز می كند كه نوعی تجربه خطرناك را پشت سر گذاشته اند و احساس كرده اند كه جان آنان در خطر است. محققان می گویند این بیماری دارای ۲ مرحله كاملاً مجزاست.
مرحله اول كه درمان پذیر است در بسیاری از گرفتاران، این بیماری در همین جا پایان می پذیرد. مرحله دوم كه در صورت ادامه یافتن بیماری بروز می نماید و در تعداد كمتری از قربانیان این بیماری دیده می شود. این مرحله فقط باید مدارا شود و فرد مبتلا باید بداند كه درمان پذیر نیست، ولی می تواند با درك موقعیت خویش، به خود كمك كند. اما باز هم گفته می شود كه درمان قطعی ندارد.

منبع: Jama
مترجم: مرتضی اسلام زاده

منبع : روزنامه همشهری