هنر امام ایستادن در مقابل متحجرها و واپس گراها بود

در این روزهایی که زمزمه های پذیرش و رضایت به وضع موجودِ داخلی و خارجی در زمینه های سیاسی و اقتصادی شایع شده است و تریبونهایی که فرزندان انقلاب را به سکون و سازش در مقابل ظلم و اجحاف های داخلی و بین المللی می خواند و بی حرکتی و بی عملی امروز خود را با استناد به گذشته و عملکرد خود توجیه می کنند و دیدگاههای خود را مبتنی بر سابقه انقلابی خود معیار و ملاک انقلابی گری همه قرارداده اند، یاد آور روزهایی است که خمینی کبیر نیز در مقابل برخی دوستان ناآگاه و دشمنان آگاه بار مبارزه با طاغوت را به تنهایی بر دوش کشید و در مقابل دلسوزی های جاهلانه ای در پوسته «انجام تکلیف در حد وسع» ایستاد .
در کشور ما رویکرد کار فرهنگی و تبلیغی در برخورد با پدیده ها و وقایع انقلاب اسلامی و رویکردی «مناسبتی و تقویم تاریخی» است. در این شیوه وقایع و پدیده ها فقط در سالگرد وقوعشان در کانون توجهات قرار می گیرند و این توجه نیز دقتی صرفا تاریخی و وقایع محور و صوری است. نگاهی سطحی که فقط نتیجه و فراورده کار را نشان می دهد و از آن چه در فرایند رخداد آن واقعه گذشته است و ماهیتی که جنس آن واقعه می باشد توجهی نمی شود. یکی از بزرگترین پدیده های انقلاب اسلامی خود پیروزی انقلاب اسلامی بر رژیم پهلوی است که به یمن فاصله ده روزه ورود امام خمینی(ره) به کشور تا شکست رژیم شاهنشاهی ده روز را در تقویم اشغال کرده است و فرصت ده روزه ای را برای بازخوانی و نگاه مجدد به این واقعه را مدتی درازتر کرده است.
مقدمه حاضر برای رفع این شبهه مقدر و هضم این نامتنجانسی است که در ایام دهه فجر چرا باید به امام خمینی و اندیشه امام خمینی پرداخت. ذهن مخاطبان عام و حتی خاص در این برخورد تقویم تاریخی به گونه ای شکل گرفته است که در ایام دهه فجر دیگر سخن از امام خمینی نمی شود مگر در ۱۲ بهمن که وارد شده اند و داستان انقلاب داستان آتش زدن لاستیکها و گرفتن ساختمانها و کلانتری ها می شود. در صورتی که همان طور که همه امام خمینی را معمار این انقلاب می دانند ایشان خود حرکتشان را حرکتی در ادامه حرکت انبیا و ائمه معصومین می دیدند یعنی انقلابی به سابقه مبارزات حق علیه باطل در کل تاریخ. حرکتی که در مقابل خود موانع بسیاری را پشت سر گذاشته است و این موانع به شکلهای مختلفی ولی از جنسهایی شبیه هم برای مصلحین و پیامبران رخ نموده اند. یکی از این مخالفت ها و ممانعت ها صداها و نواهایی است که هر حرکت اصلاحی را نوعی بدعت و خروج از شیوه سلک گذشتگان نامیده اند و به دلیل همین ناهمخوانی در مسیر اصلاح سنگ اندازی شده است.
در این روزهایی که زمزمه های پذیرش و رضایت به وضع موجودِ داخلی و خارجی در زمینه های سیاسی و اقتصادی شایع شده است و تریبونهایی که فرزندان انقلاب را به سکون و سازش در مقابل ظلم و اجحاف های داخلی و بین المللی می خواند و بی حرکتی و بی عملی امروز خود را با استناد به گذشته و عملکرد خود توجیه می کنند و دیدگاههای خود را مبتنی بر سابقه انقلابی خود معیار و ملاک انقلابی گری همه قرارداده اند، یاد آور روزهایی است که خمینی کبیر نیز در مقابل برخی دوستان ناآگاه و دشمنان آگاه بار مبارزه با طاغوت را به تنهایی بر دوش کشید و در مقابل دلسوزی های جاهلانه ای در پوسته «انجام تکلیف در حد وسع» ایستاد و به قول خودش از آنهایی نماند که یک حرفی بزند و کناری برود. بلکه به دنبال انجام خواسته خویش وسع خویش را نیز افزایش داد و با توانایی و توکل خود انقلابی عظیم در عالم را رقم زد.
به راستی «هنر امام» در این انقلاب عظیم چه بود؟
به همین مناسبت بخش هایی از سخنرانی حجت الاسلام سید احمد خمینی با در دیدار برگزیدگان مسابقات ادبی، هنری « در حریم یار » به مناسبت اولین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (س) در ادامه می آید:
برگرفته از کتاب:آئینه آفتاب تبیان اندیشه امام خمینی در کلام و پیام حضرت حجت الاسلام سید احمد خمینی صفحات۲۳۲تا۲۳۴، ناشر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)،۱۳۷۴
امام هنر منهای جهت را قبول نداشتند ، حضرت امام در پیامشان به هنرمندان تأكید فرمودند كه هنری مورد قبول ماست كه ترسیم كننده مرز بین فقر و غنا باشد. اسلام زمانی هنر را ارج می‌نهد كه در جهت مردم و خدا باشد . اگر هنرمند توانست ترسیم كننده چهره كریه استكبار و ظلم باشد كاری مورد قبول كرده است، اگر هنرمند با خلق اثر خود چه با سرودن شعر، ‌چه با خلق یك نقاشی، مجسمه یا نظایر آن توانست ترسیم كننده ظلم بی حد و حصر استكبار باشد، كاری كرده است و در صورتی كه هنرمند هنر را برای هنر بخواهد مسلما از دیدگاه اسلام و امام تلاشش بی ارزش است.
▪ هنرمندان زمانی می‌توانند كوله بار مسئولیتشان را زمین بگذارند كه دیگر ظلمی در جهان نباشد، هنرمند متعهد مسلمان همواره در روند تاریخ مبارزات حق طلبانه مسئولیت دارد كه به بهترین وجه ترسیم كننده حماسه‌های جاودانه پیروان اسلام ناب محمدی (ص) باشد . هنر متعهد ، هنری است كه مردم را آگاه كند نه اینكه آنها را دچار خودگی نماید . اگر هنر توانست نقشی روشنگرانه داشته باشد مطمئنا حركت مردم را به سوی نقطه اوج كه همان حركت بسوی خداست هدایت خواهد كرد.
هنر امام در چه بود ؟ بعضی ها فكر می‌كنند كه امام یك فقیه و مرجع بود . پس باید هنر امام را در فقه و اصول ایشان جستجو كرد ، بعضی دیگر هم حضرت ایشان را عارف و فیلسوف می‌دانند و اعتقاد دارند كه هنر امام را باید در عرفان و فلسفه امام یافت ، عده‌ای دیگر شعر امام را هنر امام می‌دانند ولی آیا هنر امام اینهاست ؟ یا هنر امام مبارزه آشتی ناپذیر بر علیه مجموعه دنیای استكبار است ؟ آیا هنر امام برپایی جمهوری اسلامی است یا چیز دیگری است ؟
▪ به نظر من هنر امام به تنهایی هیچكدام از اینها نیست . ما فقیه و فیلسوف و عارف بسیاری داشته‌ایم اما اینها هیچكدام امام نبوده‌اند. هنر امام تنها در مبارزه با آمریكا نیست برای اینكه سیاسیون بسیاری در داخل و خارج با آمریكا جنگیدند امام آنها هم امام نیستند . من معتقدم آنچه كه امام را امام كرده است و باعث اوج گیری نهضت تاریخی و اسلامی امام شد مبارزه پیگیر حضرت ایشان با متحجرین و مقدس مآبانه و واپسگرایان احمق بوده است.
متحجرین در همه زمینه‌ها و حتی در زمینه هنر از ابتدا تا انتهای نهضت امام خمینی (س) در برابر نظام اعتقادی ایشان یعنی اسلام ناب محمدی (ص) ایستاده‌اند ، اما امام بحمدالله در مقابل آنها ایستاد و آنان را شكست داد و نهضت را به نتیجه رساند .
امام از فقه ، عرفان ، كلام ، فلسفه ، شعر و هنر استفاده كرد ، اما همه اینها مقدمه‌ای بود برای رهایی مردم مظلوم از قید و بندهایی كه مقدس مآبها به دست و پای آنها بسته بودند و به دنبال سركوب متحجرین ، بسیج پابرهنگان ، مغضوب ظالمین و مستكبرین برای مبارزه با شاه و بعد آمریكا شكل گرفت و این خود نشأت گرفته از مكتب واقعی حضرت رسول (ص) یعنی اسلام ناب محمدی (ص) می‌باشد.
امام در طول مبارزه پرفراز و نشیب با متحجرین و واپسگرایان هم خیلی زحمت كشیدند و هم خیلی صدمه خوردند، امام در پیامشان به روحانیون می‌فرمایند: « خون دلی كه پدر پیرتان از این دسته متحجر خورده است از هیچ دسته‌ای نخورده است» امروز هم نظام و انقلاب اسلامی ما بیش از همه از سوی متحجرین و مرتجعین روحانی نما تهدید می‌شود ، ما نباید بگذاریم متحجرین و مقدس مآبها زمام امور را در هیچ زمینه‌ای در دست بگیرند و برای این كار باید خیلی سرمایه‌گذاری كرد. حضرت امام خود فرمودند « مبارزه با متحجرین واپسگرا قربانی می‌خواهد و دعا كنید من اولین قربانی آن باشم ».
▪ امروز من صراحتا می‌گویم آنچه كه شالوده و اساس تغییر بنیه فرهنگی حوزه‌ها بود مبارزه با دسته متحجرین و واپسگرایان بود كه .... و یا بهتر بگوئیم روی كار می‌ماندند ، نه انقلابی پیدا می‌شد و نه مردم از اسلام ناب مطلع می‌شدند و اسلام واقعی دفن می‌شد . هنر امام در این است كه توانسته‌اند در محیطی كه دست زدن به روزنامه و شنیدن رادیو گناه به شمار می‌رفت شاگردانی تربیت كنند كه در نهادهای مختلف به مردم خدمت و به تبع آن پایه‌های اعتقاد نهضت را استوار كنند و حكومت اسلامی را قوت بخشند . اگر مبارزه با جهل و خرافه و تحجر نبود نه تنها مردم عزیزمان موفق نمی‌شدند این بی دینان و دین فروشان را بشناسند بلكه امروز شاه هنوز شاه بود و آمریكا به عنوان حامی مسلمانان معرفی می‌شد .
امروز هنرمندان متعهد و شاگردان راستین امام باید تمام تلاش خود را مصروف كنند كه اوضاع و شرایط فكری و فرهنگی جامعه به حالت تحجر گذشته بازگشت نكند.

منبع : مرکز اسناد انقلاب اسلامی