تاثیر تماشای تلویزیون بر روی کودکان

تلویزیون به عنوان یکی از رسانه هایی که بیشترین مخاطب را دارد چه تاثیری برروی کودکان می گذارد؟ در امریکا، کودکان تا اتمام مقطع تحصیلی ابتدایی، به طور متوسط ۸ هزار تصویر مرگ و میر و ۱۰ هزار صحنه از عملیات خشونت بار را از طریق تلویزیون مشاهده می کنند.
شبکه های محلی به منظور بالا بردن میزان مخاطبان خود مایلند در لابه لای اخبار، به طور مرتب حوادث و وقایع اعم از قتل و کشتار و خونریزی را پوشش دهند.
خشونت معمولاً از تعرض فیزیکی ناشی می شود و تعرض نیز معمولاً به عنوان یک رفتار توأم با درگیری به نیت آسیب رساندن به شخص دیگر تعریف می شود.
اکنون تلویزیون به وسیله یی برای نشان دادن چهره زندگی امریکا بدل شده است و کودکان امریکایی بیش از آنچه که به درس و مشق خود بپردازند، اوقات خود را به تماشای برنامه های تلویزیون اختصاص می دهند.
در سال ۱۹۸۹ کودکان بیشترین زمان را به غیر از خوابیدن، با تماشای برنامه های تلویزیون سپری می کردند. در همین سال نیلسون طی گزارشی که از تلویزیون نیز پخش شد، اعلام کرد که کودکان بین دو تا پنج سال حدوداً ۲۷ ساعت، ۶ تا ۱۱ سال بیش از ۲۳ ساعت و نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ سال حدوداً ۲۲ ساعت از اوقات خود را در هر هفته صرف تماشای تلویزیون می کنند.
بسیاری معتقدند که رابطه مستقیمی بین پخش صحنه های خشونت بار از تلویزیون و افزایش رفتارهای خشونت آمیز بین کودکان و نوجوانان وجود دارد و اگر چنین روندی ادامه یابد، آمار فجایع و جنایات به ۶ برابر شرایط کنونی افزایش پیدا خواهد کرد.
در سال ۱۹۹۲ تحقیقی روی برنامه های تلویزیونی انجام شد و مشخص شد که در هر ساعت ۳۲ عمل خشونت آمیز از شبکه های امریکا پخش می شود. خونریزی های شبانه، تجاوز و تصادف های منجر به فوت سه محور برنامه های خشن تلویزیون ها در دهه گذشته بوده است.
خشونت تنها در صفحه نمایش تلویزیون هاست که درد ندارد. گاهی دیدن خشونت ها، شوخی و خنده و یا نوعی سرگرمی و تفریح به نظر می رسد که این خود موضوع دردناکی است.
یک قربانی تیرخورده زمانی که به بخش مراقبت های ویژه بیمارستان منتقل می شد، به اصرار می گفت که چیزی نیست و حالش خوب است. پزشک معالج وی که متعجب شده بود، ابتدا تصور می کرد که وی فردی دیوانه است اما بعداً متوجه شد که بیمار جوان خود را قهرمان یکی از فیلم های اکشن تصور می کند که از تلویزیون تماشا کرده است. در این فیلم قهرمان افسانه یی زمانی که چند تیر به بدن وی اصابت کرده است، به سرعت می دود و سوار خودروی در حال حرکت که با سرعت ۸۵ مایل در ساعت عبور می کند، می شود و پس از درگیری با راننده و پرت کردن وی به بیرون از خودرو، در حالی که اتومبیل را به سرعت می راند، ۲۰۰ نفر را به گلوله می بندد.
حالت دوم خشونت های تلویزیونی، صرف نظر از اخبار مربوط به حوادث، فیلم ها و... موضوع فیلم های کارتونی است که بسیار مورد علاقه کودکان است.
یکی از این فیلم ها Mutant Ninja Turtles است. این کارتون چیزی مابین واقعیت و افسانه است. بسیاری از کودکان فکر می کنند که اعمال خشونت برروی کودکان دیگر، بد نیست، چرا که در همین کارتون لاک پشت ها نیز همین کار را می کنند و مثلاً سربه سر هم می گذارند.
کارتون های کودکانه در مقایسه با فیلم ها و برنامه های خشن تلویزیونی، ۲۴ عمل خشونت بار در هر ساعت ارائه می کنند. محققان می گویند خشونت در بین کودکان نیز در زمان پخش کارتون های باگزبانی و تام و جری، که در هر یک از آنها ۵۵ مورد خشونت دیده می شود، به طور قابل توجهی افزایش می یابد.
درست همانطور که کودکان از والدین یا خواهر و برادر بزرگشان یاد می گیرند، از قهرمانان اصلی فیلم های کارتونی تلویزیون نیز می آموزند. عده یی از این گونه کودکان دعوا کردن را در زندگی واقعی خود نیز نوعی تفریح می پندارند. این گروه معمولاً دوستانشان را تشویق می کنند تا ستیزه خو باشند و روحیه جنگی داشته باشند.
زمانی که قهرمانان فیلم ها در تلویزیون از طریق اعمال خشونت مشکلاتشان را حل و فصل می کنند، کودکان تصور می کنند این بهترین راه برای حل مشکل خودشان است. به همین دلیل است که والدین باید در حل مشکلات فرزندانشان مداخله کنند.
والدین غالباً نگران فرزندانشان هستند و گاهی سعی می کنند آنها را تحت نظر بگیرند و دریابند که وی با چه کسانی معاشرت می کند. همتایان، مربیان، دوستان و اقوام و آشنایان وی چه کسانی هستند یا چه کتابی هایی را می خوانند، اما از «یار غریبی» که در اتاق نشیمن قرار دارد و بیشترین تاثیر را روی کودک می گذارد، غافل هستند. تلویزیون به طور مداوم پیام می فرستد و ترکیبی از پیام های محبت آمیز، نصیحت، خشونت، وحشت، هشدار و... را انتشار می دهد. والدین باید میزان در معرض رسانه قرار گرفتن فرزندانشان را کنترل کنند، چرا که مشخص شده است کودکانی که بیش از حد از رسانه یی مانند تلویزیون استفاده می کنند، غیرمسوول بار می آیند و سایر مهارت های خود را از دست می دهند. تلویزیون میزان توجه آنان را کاهش می دهد و زندگی غیرواقعی را جایگزین واقعیت های زندگی خصوصی آنها می کند که در نهایت به گسیختگی ذهن آنان منجر می شود.
● ۹ نکته در نگارش خبر رادیو و تلویزیونی
۱) به همان صورتی که حرف می زنید، بنویسید. کوچه بازاری و عامیانه مورد نظر نیست.
۲) در رادیو و تلویزیون، مخاطبان نمی توانند روند پخش خبر را متوقف کنند و مطالبی را که متوجه نشدند، بار دیگر بشنوند. بنابراین جملات کوتاه، ساندویچی و همه فهم نوشته شود.
۳) دقیقاً با توجه اینکه خبر در رادیو و تلویزیون در کنترل مخاطب نیست و مخاطب نمی تواند در گوش دادن و شنیدن خبرهای مورد نیاز اولویت بندی کند، بنابراین در چینش اخبار به نیاز مخاطب توجه شود.
۴) در بخش های خبری غیرتخصصی از واژه ها و عبارات تخصصی استفاده نکنید. این نوع واژه ها را به زبان مخاطبان بخش های خبری ترجمه کنید.
۵) زیاد از اعداد استفاده نکنید. همچنین آنها را به صورت ریز در خبر نیاورید. حتی الامکان در بیان اعداد در تلویزیون از نمودار و گرافیک برای فهم بهتر و راحت تر مخاطبان و افزایش ماندگاری آن بهره گیرید.
۶) مخاطبان در رادیو خبر شما را گوش می دهند بنابراین باید گوشنواز باشد. برای افزایش تاثیرگذاری و ماندگاری محتوا، استفاده از افکت ضرورت دارد.
۷) در خبر رادیو و تلویزیونی بخشی از اطلاعات را می توان برای صرفه جویی در زمان خبر، افزایش ماندگاری محتوا، ملموس کردن محتوا، جلوگیری از تکرار و... به زیرنویس منتقل کرد.
۸) در جایی که تصویر ندارید، یا تصویر ضعیف است، با گرافیک و نگارش جذاب، ضعف را جبران کنید اما موقعی که تصویر قوی و جدید است، کمتر حرف بزنید و صرفاً چیزهای را که در تصویر نیست، بگویید.
۹) در تلویزیون نخست تصویر را ببینید، آنگاه بنویسید.

مجید مجدنیا (مدرس ارتباطات)
اکبر نصراللهی (استاد دانشگاه)

منبع : روزنامه اعتماد