مطبوعات مشروطیت در اصفهان

مطبوعات اصفهان بین سال های ۱۲۸۵ الی ۱۲۸۷ش انعكاسی از افكار، عملكرد و اهداف مشروطه بود. مطبوعات این شهر نوخواهی مشروطه خواهان اصفهانی و نوسازی كشور از نظر آنان نه بر پایه تقلید از مغرب زمین و دلبستگی به فرهنگ غرب بود، بلكه آنان با بیان علل ضعف و انحطاط سیاسی - اجتماعی جامعه اسلامی به پاسداری از عقاید و سنن مردمی، ملی و اسلامی می پرداختند. به طور كلی روند مطبوعات این شهر تا حدود زیادی مانند روند مشروطیت اصفهان، روندی خاص و با ویژگی هایی همراه بوده است. در اغلب این مطبوعات در زمان ریاست حاج آقا نورالله، سبك مقالات و مطالب مبتنی بر برداشت هایی شریعت خواهانه از لفظ مشروطه بوده است.
موضوعاتی همچون «تحریم اقتصادی بیگانه، رواج اقتصاد ملی، بانك ملی، قشون ملی، فرهنگ اسلامی، پرهیز از دو قدرت روس و انگلیس، تاسیس و تشویق مراكز عام المنفعه، داشتن تعهد قلم و بیان، هتك ننمودن آبرو و نام مسلمان و تشویق و تبلیغ اصول شریعت و فكر و آزادی و برتری این تفكرات نسبت به استبداد» مورد توجه مطبوعات اصفهان بوده است. مطبوعات این شهر تحت تاثیر حاج آقا نورالله در سال های اولیه پیروزی انقلاب مشروطیت جریانی برعكس و خلاف اهداف، افكار گروهی از مشروطه خواهان و مطبوعات غرب مآب مثل تمدن، ترقی و... را تبلیغ و تشویق می كردند.
از عمده ترین مطبوعاتی كه در مسائل سیاسی اصفهان حضور فعال و تاثیرگذار داشت، می توان از جرایدی همچون «انجمن مقدس ملی، اصفهان، الجناب، جهاد اكبر و نقش جهان» نام برد. روزنامه «الجناب» یكی از روزنامه های قدیمی اصفهان به مدیریت حاج سیدعلی جناب تاسیس شد و هفته ای یك بار در هشت صفحه به قطع ۳۳ و ۴۶ سانتیمتر چاپ سنگی و خط نستعلیق منتشر می شد. روزنامه «انجمن اصفهان» به مدیریت آقاسراج الدین صدرجبل عاملی موسوی در سال ۱۳۲۴ قمری تاسیس شد. این روزنامه در واقع سخنگوی رسمی انجمن ولایتی اصفهان بود. هدف از تاسیس این روزنامه چاپ صورت مذاكرات این انجمن بوده است.
روزنامه «جهاد اكبر» به مدیریت میرزاعلی آقا خراسانی در سال ۱۲۸۵ش انتشار یافت. این روزنامه معمولاً در هشت صفحه به قطع روزنامه الجناب بر روی كاغذ مرغوب انتشار می یافت. این روزنامه هفتگی و محل چاپ آن اصفهان بوده است. این روزنامه در معرفی خود آورده است: «جریده ای است مطلق و آزاد، محركه اتحاد و دور از نفاق.» اخبار شهری و حوادث و اتفاقات اطراف شهر و وقایع كلی مملكت و مقالات مشتمل بر تظلم خواهی از حكام مستبد و طرفداران استبداد، از مهم ترین موضوعات مورد توجه روزنامه جهاد اكبر بوده است.
روزنامه «اصفهان» اولین شماره خود را در سال ۱۲۸۵ انتشار داد و در روزهای زوج انتشار می یافت. مرام و مسلك و نوع مطالب روزنامه چنین اعلام شده است: «در شرایطی كه بعضی از جراید قبل از مشروطیت و زمان های نزدیك پس از مشروطیت دیده می شود، در مقابل جراید روزنامه های دولتی است كه برای درج هرگونه مطلب و مقاله آزاد نبوده اند، این روزنامه خود را آزاد معرفی می كند.روزنامه «بلویه» اصفهان نیز از دیگر روزنامه های مطرح اصفهان به مدیریت میرزا عباس خان چهارمحالی در سال ۱۲۸۵ انتشار یافته است. این جریده خود را چنین معرفی می كرد: «این جریده كه دیده حقیقت بینش باز و با انصاف و واقعیت دمساز است، اندیشه اش قلع ریشه نفاق است و به جز اتحاد منظوری ندارد و آزادانه نیك و بد را می نگارد و دندان روی حرف نمی گذارد. تو خواه از سخنم پند گیر و خواه ملال.»

محمود فاضلی

منبع : روزنامه شرق