بهار نوجوانی در مدرسه طی می‌شود

قبل از هر چیز با تامل این جملات را بخوانید:
▪ نوجوانان سرمایه اساسی کشورها و در نهایت بشریت به حساب می‌آیند.
▪ در دوره نوجوانی هویت فرد شکل می‌گیرد و هویت واقعی فرد در همین سن پایه‌گذاری می‌شود.
▪ بسیاری از مشکلات جسمانی، روانی، اجتماعی و رفتارهای ناسالم ریشه در زمان نوجوانی دارد.
▪ دوره نوجوانی زمینه و پایه مناسبی را برای یک فرد بزرگسال سالم و توانمند ایجاد می‌کند.
▪ دوره نوجوانی فرصت خوبی برای رشد استعدادهای متعدد هنری، فکری، ادبی، سیاسی و... است....
تمام این اطلاعات به ما از حساسیت این دوره می‌گوید. دوره نوجوانی که ما در آستانه روزی به نام آن هستیم؛ روز نوجوان. دوره‌ای که قسمت بزرگی از آن در مدارس می‌گذرد. مدارسی که اگر مسوولان نگاه درستی به حساسیت‌های سنین دانش‌آموزان آن نداشته باشند، سرمایه یک جامعه را تا مرز نابودی سوق می‌دهند. به همین خاطر نگاهی داشته‌ایم به این دوره و حساسیت‌های آن در مدارس.
● سلامت، حق مسلم همه
سلامت حق مسلم تمام افراد بوده و همه در دستیابی و ارتقای آن تلاش می‌کنند. عوامل متعددی بر دستیابی به سلامت مطلوب و این مقصودعالی تاثیر دارند از جمله عوامل محیطی و درونی. عوامل محیطی تاثیرگذار بر رفاه و سلامت بسیارند. قوانین، مقررات و ساختار اجتماعی فرهنگی و سیاسی که در آن زندگی می‌کنیم تعیین کننده‌های عمده سطح رفاه افراد هستند. و اما عوامل درونی عبارتند از: وراثت، شخصیت و... که به اندازه عوامل محیطی در دستیابی به سلامت و ارتقای آن نقش دارند.میزان آگاهی و اطلاعات، ارزش‌ها و باورهای هر انسان و رفتارهایی که در پیش‌ می‌گیرد و همچنین ساختار جسم و شخصیت انسان‌ها. بسیارند افرادی که عوامل رفاهی محیطی برای آنها فراهم است اما به دلیل نبود یا کمبودهایی که به عوامل فردی باز می‌گردد رفاه و سلامت ندارند. باید نوجوانان را قادر ساخت اجزای سلامت و رفاه خود را بشناسند، وضعیت سلامت خود را محک بزنند و بدانند از چه طریق خواهند توانست به اطلاعات و خدمات مورد نیاز برای تحقق سلامت خود دست یابند. برای این کارچه جایی بهتر از مدرسه سراغ دارید؟
● مدرسه و ارتقای سلامت
در منابع علمی برای تحقق هدف ارتقای سلامت روش‌هایی مطرح شده است. موضوع بهره‌گیری از جایگاه‌های خاص همچون مدرسه، خانواده و محیط کار برای اجرای فعالیت‌های ارتقای سلامت یک اصل است. حضور در مدرسه به عنوان مکانی که تقریبا تمامی کودکان و نوجوانان بخش عمده‌ای از ساعات زندگی خود را در آن سپری می‌کنند و با شیوه‌های یادگیری آشنا شده و آنها را فرا می‌گیرند و در این اولین روابط اجتماعی خارج از منزل به کسب دیدگاه و نگرش می‌پردازند از مهم‌ترین فرصت‌های پیش‌روی جامعه برای آموختن رفتارهای سالم است.
● مدرسه خوب، زندگی سالم
مدرسه به عنوان مهم‌ترین محیط آموزشی که نوجوان از آن بهره می‌گیرد، مسوول آموزش حجمی بزرگ از دانسته‌ها و مهارت‌هایی است که فرد را آماده یک زندگی سالم و مسوولانه می‌کند. این فضا باوجود عواملی مانند تاثیر چشمگیر هم‌سالان بر یکدیگر، الگو بودن معلمان و دبیران، آموزه‌هایی که از طریق برنامه رسمی درسی ارایه می‌شود و نیز آنچه که در ساعات غیردرسی در مدرسه با عنوان فعالیت‌های فوق برنامه، پرورشی و فرهنگی رخ می‌دهد تاثیر خود را بر شکل‌گیری رفتار دانش‌آموزان می‌گذارد.
● سایه مدرسه بر سر آموخته‌ها
مدرسه می‌تواند تاثیر آموخته‌های خانواده، اجتماع و رسانه‌ها (مانند رادیو و تلویزیون) را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. به این صورت مدرسه بهترین فرصت را برای ساختن نسلی دانا و توانا در اختیار دارد. مسوولان مدرسه می‌توانند بر اساس گرایش نوجوانان به شخصیت‌های برجسته و خصیصه الگوپذیری آنها، بخش‌هایی از سرگذشت بزرگان و فرزانگان را از زبان خود ایشان یا کتب بازگو کنند تا علاوه بر ارتقای سلامت جسمی بر اعتلای روحی و مقاومت اخلاقی نوجوانان بیفزایند. برگزاری گفتمان‌های صمیمی و دوستانه بین نوجوانان در مدرسه با حضور مربیان و مشاوران بر ارتقای آگاهی نوجوانان در خصوص بلوغ و کسب تجربیات کمک می‌‌کند.
● سرمایه‌ای به نام دانش‌آموز
همچنین مدارس با تنظیم و تدوین کتاب‌ها، بولتن‌ها و بروشورهایی در زمینه شناخت بلوغ و نوجوانی به شیوه علمی و توزیع در بین دانش‌آموزان می‌توانند آنان را در مورد استفاده بهینه از سرمایه‌های دوران بلوغ یاری ‌دهند. به این صورت نهاد مدرسه می‌تواند به محلی امن و پله‌ای برای رسیدن به سلامت فردی و اجتماعی دانش‌آموزان و در نهایت جامعه تبدیل شود.
● دوره نوجوانی
دوره نوجوانی به دوره‌ای از شروع بلوغ تا کامل شدن آن که بین ۹ تا ۱۹ سالگی در دختران و ۱۲ تا ۱۹ سالگی در پسران است، گفته می‌شود. این سنین دوران عبور از مرحله کودکی به بزرگسالی و توام با اشتیاق به آزمودن و تجربه کردن است. بیشتر مراحل تکامل بلوغ جسمی، روانی و اجتماعی در این سال‌ها طی می‌شود و بسیاری از الگوهای رفتاری انسان که از ثبات بیشتری برخوردارند در همین دوران پایه‌ریزی می‌شود و چگونگی رفتار فردی و اجتماعی انسان بالغ رقم می‌خورد.
در همین سنین رفتارها از شکل ابتدایی آن که به طور عمده ناشی از عواملی چون غریزه، وراثت و شخصیت است به شکل تکامل یافته‌تر تغییر می‌یابد.

محمد چینیایی و مریم ‌ریحانی

منبع : روزنامه سلامت