امانت بین کتابخانه‌ها

این مقاله ضمن ارائه تعریفی از نظام امانت بین كتابخانه ه‎ای, به بررسی تاریخچهٔ آن می‎پردازد و سپس این سیستم را در كشورهای در حال توسعه از جمله ایران مورد بررسی قرار می‎دهد. روند انجام امانت بین كتابخانه‎ای با استفاده از روش مصاحبه و گفتگو به دنبال آمده و سپس, تأثیر نظام‎های رایانه‎ای بر خدمات امانت و در نهایت بخش امانت كتابخانه بریتانیا به عنوان بزرگ‎ترین مركز ارائه این گونه خدمات در سطح جهانی مورد مطالعه قرار گرفته است.
این نوشتار با ارائه پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت امانت بین كتابخانه‎ای در ایران به پایان می‎رسد.در طرح امانت بین كتابخانه‎ای, استفاده‎كنندهٔ یك كتابخانه یا نظام اطلاعاتی می‎تواند مواردی را كه در كتابخانهٔ مبدأ یافت نمی‎شود از كتابخانهٔ مقصد به امانت گیرد. اكثر كتابخانه‎ها در این طرح كه ممكن است محلی, منطقه‎ای, ملی یا بین‎المللی باشد مشاركت دارند. (۱) به گفته موریس گفلند "حتی كتابخانه‎های بزرگ هم باید در نظام امانت بین كتابخانه‎ای شركت داشته باشند, زیرا امروزه كتابخانه‎ای كه بتواند در تمام زمینه‎های دانش بشری درای جامعیت باشد وجود ندارد." (۲)
● تاریخچه امانت بین كتابخانه‎ای
در سال ۱۸۷۶ "ساموئل گرین" در نامه‎ای به سردبیر "مجله كتابداری" (۳) پیشنهادی مبنی بر اتكای كتابخانه‎های به یكدیگر در برآوردن نیاز مراجعان ارائه داد كه بر اساس آن, كتاب‎های یك كتابخانه برای مدتی كوتاه به مراجعان كتابخانهٔ دیگر امانت داده شود. (۴) نظام امانت بین كتابخانه‎ای به شیوه جدید با پیشرفت حرفه كتابداری در امریكا در اواخر قرن نوزدهم شكل عملی به خود گرفت.در فاصله سال‎های ۱۹۰۰ تا ۱۹۱۵ كه اولین قانون مربوط به امانت بین كتابخانه‎ای توسط انجمن كتابداری امریكا تصویب شد, حدود ۱۹ مقاله در این زمینه با همكاری و سردبیری دیویی در "مجله كتابداری" به چاپ رسید.در سال ۱۹۱۳ همایشی در زمینه خدمات امانت بین كتابخانه‎ای توسط انجمن كتابداری امریكا برگزار شد كه منجر به تصویب قانون امانت بین كتابخانه‎ای به صورت زیر در سال ۱۹۱۶ گردید:
۱. هدف
كمك به انجام امور پژوهشی
افزایش خدمات ارائه كتاب مناسب به خواننده مناسب
۲. منابعی كه به امانت داده نمی‎شود
كتاب‎های داستانی جدید
كتاب‎هایی كه متقاضی به آسانی در كتابخاخانه‎های مجاور خود بتواند به آن‎ها دسترسی یابد.
انتشارات جدیدی كه بتوان به آسانی از بازار خریداری كرد (در مورد كتابخانه‎های عمومی)
۳. دستورالعمل امانت
در این زمینه, دستورالعمل جامع و مفصلی به كتابخانه‎های عضو ارسال می‎گردد. متقاضیان باید فرم‎ها را به صورت ماشین شده یا خوانا, در كارت‎های استاندارد كتابخانه‎ها تكمیل كنند. هزینهٔ انجام امور به عهدهٔ كتابخانهٔ امانت گیرنده است.
۴. رعایت اصول ایمنی
كتابخانهٔ امانت‎گیرنده متعهد می‎گردد كه منبع به امانت گرفته را در محل كتابخانه مورد استفاده قرار دهد. (۵)
در سال ۱۹۳۶ در پنجاهمین نشست انجمن كتابداری امریكا پیشنهادهایی برای تغییر قوانین مذكور در جهت تقویت خدمات امانت بین كتابخانه‎ای ارائه شد, اما تا دهه بعد این تغییرات صورت عملی به خود نگرفت. در سال ۱۹۴۰ قانون جدید با تغییراتی به تصویب رسید. در این قانون, نظام امانت بین كتابخانه‎ای علاوه بر پژوهش, در خدمت اهداف غیرپژوهشی نیز قرار گرفت.از آنجا كه كم‎تر از ۲۰ درصد كتابخانه‎ها تا سال ۱۹۵۲ قانون فوق را پذیرفته بودند, در این سال سومین قانون امانت بین كتابخانه‎ای با تغییرات بیش‎تر به تصویب رسید. در سال ۱۹۶۸ چهارمین قانون نیز به اجرا درآمد و نهایتاً در سال ۱۹۷۰ دستورالعمل استفاده از خدمات امانت بین كتابخانه‎ای در ۱۱۶ صفحه منتشر گردید. براساس این قانون, از آنجا كه كتابخانه‎ها قادر به تهیه كلیه مدارك و منابع مورد نیاز مراجعان خود نیستند و از سوی دیگر, پیشرفت علم و دانش هدف اولیه آن‎ها است, استفاده از نظام امانت بین كتابخانه‎ای برای برآوردن نیازهای اطلاعاتی, آ,وزشی, پژوهشی, مطالعاتی و ... لازم است.
● امانت بین كتابخانه‎ای در كشورهای در حال توسعه
در نیجریه نظام امانت بین كتابخانه‎ای به گونه‎ای است كه هر كتابخانه, منابع خود را به سایر كتابخانه‎ها امانت می‎دهد و درب كتابخانه‎های دانشگاهی بر روی محققان غیردانشگاهی باز است و مراجعان می‎توانند از خدمات فتوكپی و میكروفرمی استفاده كنند. (۶) به علاوه, كپی مقالات مجلاتی كه در كتابخانه موجود نیستند از كتابخانه‎های داخل و خارج كشور نیز تهیه می گردد. در كشورهای مختلف افریقایی, به علت پاره‎ای مسائل از جمله خرابی دستگاه‎های فتوكپی, كمبود كاغذ,‌نبودن مجلات در محل خود, و ... استفاده از نظام امانت بین كتابخانه‎ای كتابخانه بریتانیا را ترجیج می‎دهند.شرایط موجود در كشورهای اسلامی عرب زبان مثل عربستان سعودی تقریباً به همین صورت است و علاوه بر فتوكپی مقالات, انواع میكروفرم‎ها نیز در نظام امانت بین كتابخانه‎ای, به شرط اجازه حق مؤلف, عرضه می‎گردند.
آمار موجود در كتابخانه دانشگاه نفت و معادن عربستان(۷) نشان می‎دهد كه در سال ۱۹۸۰ از ۱۷۵ مقاله درخواستی, ۱۶۸ مورد و در سال ۱۹۸۱ از ۲۰۷ درخواست, ۱۸۷ مورد در اختیار متقاضیان قرار گرفته است.نظام امانت بین كتابخانه‎ای در كتابخانه‎های دانشگاهی پاكستان, به علت كمبود بودجهٔ تهیه فتوكپی برای سایر كتابخانه ها از قوت زیادی برخوردار نیست؛ ولی در بعضی از شهرها مثل فیصل آباد، لاهور و كراچی كه مراكز دانشگاهی متعدد دارند، كتابخانه ها به توافق رسیده اند كه از سیستم امانت بین كتابخانه ای استفاده نمایند.در مالزی نظام امانت بین كتابخانه ای مطلوبی وجود دارد كه كلیه مراكز دانشگاهی از این نظام استفاده می‌كنند.كتابخانه ملی كشور مسئول انجام این امر است و خود نیز در آن مشاركت دارد. سخن آخر این كه در زمینه نظام استفاده می‎كنند. كتابخانه ملی كشور مسئول انجام این امر است و خود نیز در آن مشاركت دارد. سخن آخر این كه در زمینه نظام امانت بین كتابخانه‎ای, كنفرانس‎های متعددی در كشورهای در حال توسعه برگزار گریده است. در سال ۱۹۶۰ "سمینار منطقه‎ای كتابشناسی, اسناد و تبادل انتشارات در كشورهای امریكای لاتین" در مكزیك برگزار شد كه تأكید آن بر همكاری بین كتابخانه‎های دانشگاهی بود. (۸) در سال ۱۹۹۰ نیز "كنفرانس كتابداران عربستان سعودی" و "مؤسسه تحقیقات علمی كویت" برگزار شد كه تأكیدشان بیش‎تر بر همكاری بین كتابخانه‎های كشورهای خلیج‌فارس بود.
● نظام امانت بین كتابخانه‎ای در ایران
در ایران, نظام امانت بین كتابخانه‎ای از سال ۱۳۴۸ توسط مركز اسناد و مدارك علمی راه‎اندازی شد. در حال حاضر نیز كتابخانه‎های كشور می‎توانند از طریق مركز اطلاعات و مدارك علمی در این سیستم وارد شوند و با استفاده از فهرستگان‎های رایانه‎ای منتشر شده توسط مركز از خدمات آن بهره گیرند.(۹)در سال ۱۳۷۳ "طرح تعمیم خدمات كتابخانه‎های تخصصی به افراد غیرعضو" آن كتابخانه به صورت آزمایشی توسط مركز اطلاعات و مدارك علمی ایران در كتابخانه‎های تخصصی و دانشگاهی ایران به اجرا درآمد. به موجب این طرح, اعضای هیئت علمی و دانشجویان كارشناسی ارشد و دكتری دانشگاه‎های مختلف می‎توانند از خدمات كتابخانه‎ای مراكز آموزشی و تخصصی غیر از دانشگاه خود, با ضوابط مشخص استفاده نمایند. (۱۰)علاوه بر این، اغلب كتابخانه های دانشگاهی ایران از نظام امانت بین كتابخانه ای كتابخانه بریتانیا استفاده می كنند. به هر حال، استفادهٔ صحیح از این نظام و سایر نظام های امانت بین كتابخانه ای به شرطی انجام پذیر است كه روش كار برای متقاضی و كتابدار روشن باشد.● روش كار
بهترین روش برای اجرای امانت بین كتابخانه‎ای, استفاده از مصاحبه یا انجام گفتگو است. در این صورت, قبل از پركردن فرم معمولی امانت بین كتابخانه‎ای, به دلایل زیر می‎توان مصاحبه را انجام داد:
۱- مصاحبه فرصتی برای آموزش شیوهٔ استفاده از خدمات امانت بین ‌‌كتابخانه‎ای به مراجعه‌كننده به وجود می‎آورد و ابهاماتی را كه در ذهن او وجود دارد برطرف می‎كند.
۲- در جریان مصاحبه, مراجعه‎كننده مشخصات كتابشناختی مقاله یا كتاب مورد نیاز خود را ارائه می‎دهد و این امر به ارائه صحیح خدمات امانت بین كتابخانه‎ای منتهی می‎شود. برای انجام این گفتگو, سؤالاتی به شرح زیر از سوی استفاده كننده از خدمات امانت بین كتابخانه‎ای و كتابدار مسئول انجام این كار مطرح می‎گردد.
الف: سؤالات مراجعه‎كننده:
۱- آیا می‎توان از طریق خدمات امانت بین كتابخانه‎ای این منبع را به امانت گرفت؟
۲- برای دریافت منبع مورد نیاز چه مدت زمان لازم است؟
۳- هزینه انجام كار چقدر است؟
۴- چگونه می‎توان از رسیدن منبع به كتابخانه مطلع شد؟
۵- چه مدت می‎توان آن را به امانت گرفت؟
ب: سؤلات كتابدار:
۱- آیا این مراجعه‎كننده می‎تواند از خدمات امانت بین كتابخانه‎ای استفاده كند؟
۲- آیا جستجوی دقیق در منابع موجود در كتابخانه صورت گرفته است؟
۳- آیا می‎توان در خود كتابخانه منبع دیگری را به عنوان جایگزین بازیابی نمود؟
۴- این منبع برای چه زمانی مورد نیاز است؟
۵- آیا اطلاعات ارائه شده كامل و خوانا است؟
۶- آیا منبع مورد نیاز با قوانین امانت بین كتابخانه‎ای مطابقت دارد؟
۷- آیا درخواست‎كننده قادر به پرداخت هزینه‎های مربوطه هست؟
۸- آیا قانون حق مؤلف اجازهٔ ارائهٔ خدمات بین كتابخانه‎ای را می‎دهد؟
۹- آیا درخواست‎كننده زبان منبع درخواستی را می‎داند؟
۱۰- آیا بهتـــر نیست كه درخواست‎كننده به كتابخانهٔ مقصد فرستاده شود تا خودش در محل از منبع استفاده كند؟(۱۱)
بعد از انجام مصاحبه, فرم مخصوص امانت بین كتابخانه‎ای تكمیل و به كتابخانهٔ مقصد فرستاده می‎شود.
● تأثیر نظام‎های رایانه‎ای برخدمات امانت بین كتابخانه‎ای
از آنجا كه پایگاه‎های رایانه‎ای, اطلاعات كتابشناختی را با سرعت بیش‎تری در اختیار علاقمندان قرار می‎دهند, نظام امانت بین كتابخانه‎ای نیز با استفاده از فن‎آوری نوین از دقت و سرعت بیش‎تری برخوردار خواهد شد. فهرستگان درون خطی, پایگاه‎های كتابشناختی درون خطی, سفارش رایانه‎ای مواد, امكان استفاده از پست تصویری, پست الكترونیكی, و خدمات نشر الكترونیكی بر امانت بین‌كتابخانه‎ای اثرات بسزایی خواهند داشت. ارائه موفق خدمات امانت بین كتابخانه‎ای بستگی به چهار مورد زیر دارد:
۱- شناخت نیاز مراجعه كننده؛ در این مرحله با استفاده از منابع مختلف مثل نمایه‎ها و فهرستگان‎ها, مشخصات كتابشناختی منبع مورد نیاز تعیین می‎شود. استفاده از فهرستگان‎های درون خطی, صحت انجام این امر را تضمین, و جستجوی اطلاعات را آسان می‎كند.
۲- تعیین محل مورد نیاز؛ تا قبل از استفاده از فهرست‎های رایانه‎ای, تعیین محل منابع با دقت زیاد صورت نمی‎گرفت. براساس تحقیقی كه "تامسن" (۱۹۶۷) انجام داد, چهل درصد فرم‎های امانت بین كتابخانه‎ای كه اطلاعات لازم برای تعیین محل را نداشته‎اند, به همین دلیل به مراكزی ارسال شده‎اند كه فاقد منبع مورد نظر بوده‎اند.(۱۲) در حال حاضر با استفاده از فهرست‎های رایانه‎ای این اشكال رفع گردیده است.
۳- ارسال تقاضا؛ در برخی از كتابخانه‎ها ارسال تقاضای امانت بین كتابخانه‎ای از طریق پست انجام می‎گردد,‌كه این كار باعث اختلال در سیستم و صرف وقت طولانی می‎شود. استفاده از فاكس و پست الكترونیكی باعث صحت, سرعت و دقت بیش‎تری خواهد شد.
۴- حصول اطمینان از وجود منبع؛ رد حال حاضر حصول اطمینان ا ز وجود منبع, زمانی میسر می‎گردد كه كتابخانهٔ مقصد بعد از دریافت تقاضا, پاسخ را به كتابخانهٔ مبدأ ارسال نماید و این كار زمان زیادی می‎برد نظام‎های رایانه‎ای امانت كتاب این زمان را تا حدود زیادی كاهش می‎دهد. "نیتكی" اظهار می‎دارد كه با استفاده از سیستم تعاونی رایانه‎ای در نظام امانت بین كتابخانه‎ای, گردش كار با سرعت بیش‎تری انجام می‎پذیرد و وضعیت كتاب‎هایی كه به امانت رفته یا به امانت داده نمی‎شود, سریعاً مشخص می‎گردد.(۱۳)پیشرفت در كاوش‎های كتابشناختی با استفاده از پایگاه‎های اطلاعاتی, باعث سهولت و تسریع در خدمات امانت بین كتابخانه‎ای می‎گردد. این امر زمانی اثر بخش خواهد شد كه بتوان متن كامل را به صورت الكترونیكی از طریق پایگاه‎های درون خطی در اختیار داشت. (۱۴) در مراكزی كه به علل گرایش وسایل ارتباطی, به كارگیری پایگاه‎های درون خطی امكان‎ناپذیر است, استفاده از دیسك‎های فشردهٔ نوری كه حاوی اطلاعات بسیار زیادی در زمینه‎های گوناگون می‎باشند می‎تواند مورد نظر قرار گیرد. انجام این كار عاملی دیگر برای افزایش استفاده از خدمات امانت بین‌كتابخانه‎ای است. تحقیقی كه توسط "كاناموگیر" در "دانشگاه نفت و معدن فهد" در عربستان سعودی انجام گرفته نشان می‎دهد كه استفاده از دیسك‎های نوری در فاصلهٔ اوت ۱۹۹۱ و سپتامبر ۱۹۹۲ باعث ۱۴ درصد افزایش در خدمات امانت بین كتابخانه‎ای شده و ۲۱ درصد از كل خدمات امانت بین كتابخانه‎ای این دانشگاه از راه جستجو در دیسك های نوری انجام گرفته است. (۱۵)
● بخش امانت كتابخانه بریتانیا (۱۶)
مهم‎ترین مركزی كه در سراسر جهان در زمینه امانت بین كتابخانه‎ای فعالیت دارد "بخش امانت كتابخانه بریتانیا" است. این مركز كه در انگلستان بین شهرهای "لیدز" و "یورك" واقع شده دارای بیش از ۳۰۰۰۰۰۰ جلد كتاب، ۲۴۲۰۰۰ عنوان نشریه و بیش از چهار میلیون سند به صورت میكروفرم است و به مجموعهٔ ۷۰۰ كتابخانه تخصصی دیگر نیز دسترسی دارد. این مركز روزانه ۱۴۰۰۰ تقاضا دریافت می‎دارد كه ۸۹ درصد آن‎ها را با مراجعه به منابع خود و ۴ درصد را از طریق منابع كتابخانه‎های دیگر پاسخ می‎گوید. ۲۵ درصد از كل این تقاضاها مربوط به خارج از انگلستان می‎باشد.گردآوری منابع بر مبنای نیازهای مؤسسات آموزش عالی, تحقیقاتی, بازرگانی و صنعتی می‎باشد. نشریات بدون هیچ محدودیت موضوعی, زبانی و مكانی گردآوری می‎شوند. از ۲۴۲۰۰۰ عنوان مجله موجود در مركز, ۴۷۰۰۰ عنوان را نشریات جاری تشكیل می‎دهند.(۱۷) به▪ علاوه این مركز به گردآوری اقلام زیر نیز می‎پردازد:
- انواع نت‎های موسیقی برای پاسخگویی به نیاز متقاضیان؛
- پایان‎نامه‎های پذیرفته شده توسط دانشگاه‎های بریتانیا به صورت میكروفرم؛
- منابع زبان‎های اسلوونی شامل روسی, اوكراینی, بلغاری, بلوروسی, صربی و ...؛
- منابع شرقی شامل ژاپنی, چنی, هنگ‎كنگی, كره‎ای و تایوانی؛
- گزارش كنفرانس‎های مهم بدون هیچ محدودیت موضوعی, زبانی و شكلی به استثنای مواد
سمعی و بصری؛
- گزارش‌ها و انتشارات رسمی و دولتی در تمام زمینه ها؛
- گزارش‎های تحقیقی از وضعیت بازار؛
- پیوست‎های مقالات ارسال شده توسط سردبیران مجلات برای نگهداری در مركز؛
- مجموعه جامع نسخه‎های خطی موجود در اروپا به صورت میكروفرم؛
- مجموعه روزنامه‎ها به صورت میكروفرم و داستان‎های كلاسیك؛
- ثبت نامه‎های انگلیسی زبان یا ترجمه شده به زبان انگلیسی؛
- كتاب‎های چاپ شده در سال‎های قبل از ۱۸۰۱ به صورت میكروفرم؛
- مجموعه نقشه‎های جغرافیایی قدیمی و چاپی. (۱۸)
از دسامبر ۱۹۸۷, كتابخانهٔ برینانیا با استفاده از پایگاه اطلاعاتی "بلیز" (۱۹) خدمات خودكار خود را ارائه داده و استفاده‎كنندگان از طریق این پایگاه, اطلاعات كتابشناختی را به صورت درون خطی جستجو می‎كنند و اصل مقاله را به طور خودكار از بحش امانت كتابخانه بریتانیا تقاضا می‎نمایند.(۲۰)علاوه بر ارائه خدمات فوق, بخش امانت كتابخانه بریتانیا فهرست‎هایی از پیایندها, كتاب‎ها و كنفرانسهای موجود را به صورت دیسك‎های نوری به متقاضیان عرضه می‎دارد. دیسك‎های مربوط به پیایندها و كتاب‎ها سالی دوبار روزآمد می‎شوند و در بهار و پاییز منتشر می‎گردند. دیسك مربوط به كنفراس‎ها به صورت فصلی به هنگام و منتشر می‎شود. (۲۱)
●● پشنهاد
با توجه به مسائل مطرح شده, پیشنهاد می‎شود كه سیستم امانت بین كتابخانه‎ای در ایران نیز با الگو قراردادن خدمات ارائه شده در كتابخانه بریتانیا و استانداردهای موجود و با عنایت به كاربرد رایانه در كتابخانه‎های ایران و به طور اخص در مركز اطلاعات و مدارك علمی كه خود مجری نظام امانت بین كتابخانه‎ای در ایران است, خدمات خود را گسترش دهد و با انتشار فهرستگان‎های كتب, مجلات, نسخ خطی, پایان‎نامه‎ها, نقشه‎ها, و مواد دیداری – شنیداری بر روی دیسك‎های نوری و با روزآمدكردن آن‎ها در فاصله‎های زمانی معین, به انجام سریع‎تر و صحیح‎تر امانت بین كتابخانه‎ای كمك كند.

منابع
۱. Harrod’s Librarians Glossary & Reference Book. ۷th ed. Aldershot. Eng. Gower, ۱۹۹۰.P. ۳۱۸
۲. Gelfand, Moris (۱۹۶۸). University Libraries for Developing Countries. Paris: UNESCO. P. ۱۱۳.
۳. Library Journal
۴. Encyclopedia of Library & information Science. New York: Marcel Dekker, ۱۹۷۴ Vol. ۱۲. P. ۱۹۷.
۵. Lbid. P. ۱۹۸
۶. Bankole, E.B. (۱۹۶۷). "Education Explosion and University Library Development in Nigeria". In Nigerian Libraries vol. ۳. No. ۱. P. ۵.
۷. King Fahd University of Petrolium & Minerals
۸. Ahmad Nazir (۱۹۸۴). University Library Practices in Developing Countries. London: Kpl, PP. ۱۶۳ - ۱۶۸
۹. طرح جدید امانت بین كتابخانه‎ای. تهران: مركز اطلاعات و مدارك علمی. ]بی‎تا[. ص ۲.
۱۰. راهنمای طرح تعمیم خدمات كتابخانه‎های تخصصی به افراد غیرعضو. تهران. مركز اطلاعـات و مدارك علمـــی. ]بی‎تا[. ص ۱- ۴.
۱۱. Boucher, Virginia (۱۹۸۷). "The Interlibrary Loan Inteview" in Bill Katz & Ruth A. Fraley, Reference Service Today: From Interview to Burnout. New York: Haworth Press, ۱۹۸۷ PP. ۸۹ – ۹۵
۱۲. Sarah Thomson (۱۹۸۲). Interlibrary Loan Procedure Mannual Chicago: Aln.
۱۳. Nitecki, Dannla (۱۹۷۰). "Impact of an Online Circulation System on Inlerlibrary Services". In Special Libraries. ۷۳ (Jan ۸۲) PP. ۶-۱۱.
۱۴. De Gennaro, Richard (۱۹۸۲). "Libraries Technology and Information Marketplace". In Library Journal ۱۰۷ PP.۱۵ ۴۵-۵۴ .
۱۵. Kanamugire, Athanase B. (۱۹۹۳) . "Impact of CD-ROM Database Searching on Interlibrary Loan: Thr experience of a Scientific and Technological Library in a Developing country." In Journal of Interlibrary Ioan, Document Delivery & Information Supply Vol.۴, no.۱ PP.۲۵-۳۴
۱۶. British Library Document Supply Center (BLDSC)
۱۷. BLDSC. International Customer Handbook. ۲nd ed. ۱۹۹۵.P.۱-۲
۱۸. Ibid. Chap۷
۱۹. BLAISE
۲۰. مهرداد, جعفر (۱۳۷۲). تكنولوژی پل‎های اطلاعاتی. در اطلاع‎رسانی دوره دهم (جدید) شماره ۲ و ۳ ص.۲۴.
۲۱. BLDSC. CD ROM Catalog ۱۹۹۵. P.۱۲-۱۴
نوشته: فرزانه فرزین – ركن‎ الدین احمدی لاری
اعضای هیئت علمی دانشكده ادبیات و علوم انسانی, دانشگاه شیراز

منبع : فصلنامه علوم اطلاع رسانی