گوهر از کف می رود

گوهر تعریف جامع و مانعی ندارد ولی اگر بپرسند گوهر چیست می توان پاسخ گفت گوهر، ماده ای فراهم آمده از چهار ویژگی زیبایی، ماندگاری، كمیابی و سبكی است كه درگذر تكامل فرهنگی، اقبال عمومی و ساخت نیز بدان افزوده شده است. زیبایی گوهر به فاكتورهای فردی گوهر وابسته است و پاسخ ماده به ویژگیهای نوری است از سوی دیگر، زیبایی تاثیری است كه عاطفه بر ادراك می گذارد، بنابراین واقعیتی هنری است و با معیارهای علمی ناسنجیدنی. ماندگاری نیز وابسته به سختی است كه خود ویژگی مركب فیزیكی است و یا كمیابی و سبكی وابسته به فاكتورهای كنترل نشدنی عرضه و تقاضاست. ساخت و اقبال عمومی و البته به خلاقیت هنری و جامعه شناختی یعنی ایجاد انگیزه و بازارگرمی كه در آن، هنر نقش اصلی دارد.
●وضعیت سنگ تزئینی در ایران
با توجه به بازار فوق العاده ارزشمند سنگهای تزئینی كه سالیانه بالغ بر ۳۰۰ میلیارد دلار از تجارت جهانی را به خود اختصاص می دهد متاسفانه در ایران فعالیتهای مربوط به سنگهای تزئینی بدون پایه های علمی و به صورت تجربی انجام می گیرد و این نه تنها مشكلاتی را برای ادارات دولتی همچون گمرك به وجود آورده بلكه بسیاری از مردم و حتی جواهرفروشان را نیز دچار مشكلات فراوانی كرده است و اكثر مردم با درجه بندی سنگهای تزئینی غریبه هستند و به همین دلیل معیار مشخصی برای قیمت گذاری آنها وجود ندارد.
تولیدات سنگهای تزئینی در ایران به صورت بسیار سنتی و با تولید اندك به كار خود ادامه می دهند كه مهم ترین عامل عدم رشد و در بعضی مواقع ازبین رفتن رشته های كاری این حرفه عدم توجه به موقع به این صنف است.
اگرچه ارایه آمار دقیق رسمی از حجم معاملات بر روی سنگهای قیمتی در ایران امكان به ارائه نیست ولیكن بدون درنظر گرفتن فلزات گرانبها درحدود یكصد میلیون دلار ارزیابی می شود.
لذا ساماندهی وضعیت معدنی، صنعتی و اقتصادی سنگهای تزئینی و جواهرات و نیز حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی دست اندركاران این صنعت و همچنین حمایت جدی و همه جانبه دولت از بازرگانان و صادركنندگان و امنیت سرمایه گذاری در این صنعت، توجه به اشتغالزایی و درآمد بالا كاملا لازم و ضروری است.
●درجه اهمیت گوهر
علاوه بر مصارف فراوان گوهرها در ساخت زینت آلات، استفاده از این كانیها در بسیاری از صنایع مهم و استراتژیك جهان در حال رشد روزافزون است. به طوری كه به دلیل محدود بودن ذخایر طبیعی بسیاری از كشورهای پیشرفته از سالهای پیش تحقیقات وسیعی، جهت تولید آزمایشگاهی و مصنوعی این كانیها را شروع كرده اند و به نتایج قابل توجهی نیز دست یافته اند. به طوری كه در حال حاضر میلیونها قیراط الماس مصنوعی، همان خصوصیات الماس طبیعی محصول با ارزش و استراتژیك چندین كمپانی بزرگ غربی است.
در رابطه با اهمیت سنگهای جواهر و منابع طبیعی و استراتژیك و علوم وابسته به آن، در ارتباط با پیشرفت علم و صنعت و درنتیجه اقتصاد كشورها و جوامع این مطلب را گفت كه شاید هیچ گاه تحقیقات در مهم ترین پروژه های اتمی، فضایی و پزشكی... بدون استفاده از این گونه سنگها به ثمر نمی رسید.
تورم پیوسته در سالهای پس از انقلاب درجهت پرفروغی این انگیزه هاست. از آنجا كه گوهر با حجم و وزن اندك و بهای به مراتب بالاتر می توانست در جذب سرمایه های سرگردان، نقش عمده ای داشته باشد ولی به دلیل اطمینان از پایداری قیمت آن و بی ارزش شدن آن هنگام فروش و یا تعویض، گوهر در ایران، به عنوان كالایی بدل شد كه تضمین كننده ای برای ثبات ارزش پول نبود، جا افتاد. خرید یك گوهر به بهای نصف قیمت فروش آن به مشتری، آن هم پس از ۱۰ سال افزایش تورم به معنی دور ریختن پول به حساب نگاهداری یك جنس گرانبها همراه با ترس است. از سویی دیگر، روی آوردن به طلا و تشویق مردم به تعویض آن هرچند سبب گردش چرخ كارگاهها شود، سبب افت وزنی و سرازیر شدن طلا به فاضلاب در روند تبدیلهای سنتی قالبكاری و اسیدشویی صرف نظر از افت وزنی حاصل از مصرف طلا می شود. بنابراین این روند مصرف بازیافت و تبدیل، ازبین برنده ثروت ملی است و نباید بدان دل خوش كرد كه طلای وارد شده به كشور، ازطریق قاچاق یا گمركات به عنوان ثروت ملی به همان وزن اولیه در نزد بانوان به ودیعه مانده باشد و جزء ثروت كشور به حساب آید.
●فرآوری سنگهای قیمتی
متاسفانه صنعت فرآوری سنگهای قیمتی در ایران به صورت سنتی و بسیار ابتدایی است و در زمینه طراحی جواهرات، رنگ آمیزی، بهبود بخشی، تراش مدرن، تراش فانتزی، حكاكی،آموزشهای فرآوری و... هیچ گونه توجهی نشده و سبب از بین رفتن اشتغالزایی در این صنعت شده است.
كشورهایی بدون داشتن منابع سنگهای قیمتی با ایجاد مركزیت جهانی در كشور خود و ورود آسان سنگهای خام و خلق مزیتها بر روی سنگها ضمن ایجاد اشتغال، استفاده سرشاری عاید كشورشان می كنند. بدیهی است با ورود دستگاههای مدرن تراشه به كشور می توان با كپی برداری و تولید انبوه آنها در كارگاههای صنعتی كشور قیمت تمام شده آنها را بسیار پایین آورد و پس از كسب دانش فنی مورد نیاز نسبت به فرآوری سنگهای داخلی و خارجی به گونه های مختلف اقدام و اشتغالزایی بسیار بالایی را ایجاد کرده است و دولت با پرداخت وامهای اشتغالزا در این زمینه می تواند علاقه مندان این رشته را تشویق و حمایت کند.
اكنون زمانی است كه با توجه به امكانات موجود بسیار دور از اندیشانه است كه جهت رسیدن به یك هدف به راههای اشتباه دست زنیم. لذا بهترین روش جهت توسعه این صنعت استفاده از قوانین كشورهای موفق است.

منبع : مجله صنعت حمل و نقل