شرکت فولاد میتال

تا چند سال پیش تصور بر آن بود كه هندی‌ها اگر بتوانند جایگاهی در عرصه جهانی داشته باشند، زمینه فناوری اطلاعات و تولید نرم‌افزار است، اما هیچكس فكر نمی‌كرد كه این غول خفته اقتصاد آینده جهان، در زمینه صنعت سخت و خشن فولادسازی نیز حرفی برای گفتن داشته باشد. اما لاكشمی میتال هندی با تدابیر خاص خود در خرید شركتهای فولاد و بهره‌ور ساختن آنها و در نهایت خرید شركت چندملیتی فولاد آرسلور، امپراتوری فولاد جهان را تصاحب كرد. میتال استیل اكنون نه‌تنها بزرگترین تولیدكننده فولاد دنیاست بلكه به‌معنای واقعی یك شركت جهانی در صنعت فولاد است كه در زمینه استراتژی، رویكردهای مدیریتی، فناوریهای نوین فولادسازی و توسعه محصولات جدید حرفهای زیادی برای گفتن دارد.
سلطان فولاد دنیا به‌همین نیز قانع نیست و سخن از آن دارد كه قصدش انجام كارهای بدیع برای ماندگاری در نسلهای آینده است. او سرسختانه مدافع ادغام و پیوستگی صنعت فولاد است و این امر را در جهت افزایش بهره‌‍‌وری و هم‌افزایی مالی و خشنودی مشتریان و سوددهی برای سهامداران ضروری می‌شمارد. علاوه‌بر آن ثبات و پایداری این صنعت را در آینده منوط به آن می‌داند. آیا می‌توان به این سخنان امید داشت یا باید نگران پدیدآمدن غول عظیمی در اینده نه‌چندان دور در صنعت فولاد بود كه خود به‌تنهایی با تولید صدها میلیون تن فولاد و دهها میلیون تن آهن اسفنجی و سنگ معدن و خودكفائی كامل در مواد اولیه‌ای نظیر كك و زغال سنگ، می‌تواند جهت حركت این صنعت را خود به‌تنهایی تعیین كند.
● تاریخچه
بنیان آنچه امروزه شركت فولاد میتال نامیده می‌شود و به‌عنوان غول تولید فولاد دنیا نامبردار است در سال ۱۹۷۶ ریخته شد، یعنی زمانی كه لاكشمی میتال با پول پدر خود كارخانه فولادی در اندونزی خریداری كرد.
شم قوی اقتصادی و فكری در خرید شركتهای فولاد باعث شد كه روند خرید این شركتها توسط میتال به‌مرور ادامه یابد. در سال ۱۹۸۹ تولید شركت به ۴۲۰ هزار تن می‌رسید. درسال ۱۹۹۲ میزان تولید از مرز یك میلیون تن گذشت و به ۴/۱ میلیون تن رسید. در سال ۱۹۹۵ این مقدار به ۶/۵ و در سال ۲۰۰۰ بیش از ۲۰ میلیون تن رسید. خرید شركتهای متفرق فولاد در جاهای مختلف دنیا و بویژه اروپای شرقی و شوروی سابق كه همگی عموما دولتی و درحال ورشكستگی بودند ادامه یافت.
شركت آهن و فولاد ترینیداد در سال ۱۹۸۹ و شركت فولاد هامبورگ در سال ۱۹۹۵ خریداری شد. پس از تاسیس شركت فولاد بین‌المللیLNM به‌عنوان شركت مادر و ادغام با شركت بین‌المللیISPAT ، در سال ۲۰۰۴ شركت فولاد میتال پدید آمد. از سال ۲۰۰۱ و تا قبل از خرید شركت فولاد آرسلور، شركت میتال دوبرابر شد. در همان سال با خرید گروه بین‌المللی فولاد آمریكا (ISG)، شركت فولاد میتال به بزرگترین شركت تولیدكننده فولاد در دنیا تبدیل شد و تولید آن به ۵/۵۷ میلیون تن رسید.
پس از بحث و جدلهای فراوان در زمینه خرید شركت آرسلور كه دومین شركت بزرگ تولیدكننده فولاد جهان محسوب می‌شد، بالاخره میتال موفق به خرید آرسلور در سال ۲۰۰۶ شد و بدین ترتیب شركت میتال به‌عنوان بزرگترین تولیدكننده فولاد جهان بااختلاف بسیار نسبت به بقیه رقبا قرار گرفت. در حال حاضر، شركت میتال بعد از خرید آرسلور، با تولید حدود ۱۰۰ میلیون تن فولاد، حدود سه‌برابر بیشتر از شركت فولاد نیپون ژاپن و چهاربرابر بیشتر از شركت پوسكو كره تولید می‌كند. رقبای دوم و سوم به‌ترتیب ۵/۳۴ و ۶/۲۵ میلیون تن فولاد تولید می‌كنند.
● حوزه فعالیت
شركت فولاد میتال به‌عنوان غول صنعت فولاد، انواع محصولات فولادی را تولید و عرضه می‌كند. این محصولات شامل محصولات تخت (FLAT) و بلند (LONG) است. محصولات تخت شامل تختال (اسلب)، ورق، ورق نورد گرم شده، ورق نورد سرد شده، ورق گالوانیزه، ورق آلومینایزشده و ورق رنگی است. محصولات بلند شامل شمش، مفتول، میلگرد ساده و آجدار در مقاطع مختلف، سیم، میخ، سیم بكسل، انواع مقاطع مانند نبشی، سپری، ریل، تیرآهن، پروفیل و انواع لوله است.
علاوه بر فولاد، شركت فولاد میتال، آهن اسفنجی نیز تولید می‌كند. میزان تولید آهن اسفنجی شركت بیش از ۱۱ میلیون تن (سال ۲۰۰۵) است. میتال سعی بر آن دارد كه مواد خام و اولیه تولید آهن و فولاد را نیز خود تهیه كند. بدین جهت هم‌اكنون، این شركت چهارمین تولیدكننده سنگ معدن آهن در دنیاست و ۵۰ درصد نیاز خود را تامین می‌كند.
برنامه شركت آن است كه تال سال ۲۰۰۸، بیش از ۸۰ درصد سنگ معدن موردنیاز خود را در درون شركت تامین كند. در تامین كك نیز خودكفاست و حدود ۴۰ درصد زغال سنگ را نیز خود تامین می‌نماید. شركت میتال در زیرساختهای موردنیاز صنعت فولاد، حمل ونقل، نیروگاه و توزیع انرژی و نیز معدن فعال است.
● ویژگی
شركت فولاد میتال پس از خرید آرسلور، با تولید حدود ۱۰۰ میلیون تن فولاد، به‌تنهایی حدود ۱۰ درصد فولاد جهان را تولید می‌كند و بنابراین قدرت بلامنازع فولاد جهان محسوب می‌شود.
میتال این شانس را دارد كه در ۱۰ سال آینده به تولید ۲۰۰-۱۵۰ میلیون تن فولاد برسد. میتال نه‌تنها بزرگترین بلكه موفق‌ترین شركت در صنعت فولاد محسوب می‌شود. میتال یك شركت حقیقتا «جهانی» است كه ۶۱ كارخانه آن در ۲۷ كشور جهان و ۴ قاره پراكنده است.
۳۲۰/۰۰۰ نفر كاركنان شركت از حدود ۵۰ ملیت مختلف هستند و شركت ۵۰۰۰ مشتری عمده در ۱۵۰ كشور جهان دارد. كارخانجات فولاد میتال در آمریكای شمالی، آمریكای جنوبی، اروپای غربی، آفریقا، اروپای شرقی و كشورهای مشترك‌المنافع درصدر شركتهای تولیدكننده فولاد قرار دارند و تولیدات خود را در حوزه‌های مختلف خودرو، مهندسی و صنایع خانگی عرضه می‌كنند. میتال رهبر بازار فولاد برای صنایع خودروسازی آمریكا و اروپاست.
باتوجه به اینكه شیوه میتال، خرید شركتهای غیربهره‌ور فولاد در مناطق مختلف دنیا و بهره‌ور ساختن آنها با روشهای مدیریتی و فناوری است، عموما سعی در استفاده از آهن قراضه به‌عنوان ماده فلزی در تولید فولاد دارد. این امر به كاهش قیمت تمام شده و كاستن از اثرات بد زیست‌محیطی در صنعت فولادسازی منجر می‌شود.
● خرید و ادغام
میتال در ادامه روش منحصربه‌فرد خود در خرید شركتهای كوچك و بزرگ فولاد و سودده‌كردن آنها، از مدتی پیش چشم به خرید شركت لوكزامبوركی آرسلور به‌عنوان دومین شركت بزرگ تولید فولاد داشت. جنگ جهانی فولاد سرانجام با پیروزی پیشنهاد ۲۷ میلیارد یوروئی میتال برای خرید آرسلور در ۲۷ ژانویه ۲۰۰۶ به‌اتمام رسید و گای‌ دول (GUY DOLLE) مدیرعامل آرسلور تسلیم خواسته سلطان فولاد شد. فاینانشال تایمز سود این خرید و ادغام را برای میتال ۲۱ میلیارد دلار برآورد كرده است.
● مزایای ادغام و پیوستگی در صنعت فولاد در دیدگاه شركت میتال عبارت است از:
▪ جهانی شدن و پیوستگی مشتریان؛
▪ سرمایه‌گذاری مشترك در تحقیق و توسعه محصولات جدید؛
▪ هم‌افزایی مالی؛
▪ تقویت انعطاف‌پذیری استراتژیك؛
▪ خلق مقیاس هزینه، یعنی استفاده بهینه از ظرفیتها در كاهش هزینه‌ها؛
▪ افزایش توجه به تامین‌كنندگان و مدیریت بهتر زنجیره تامین؛
▪ نفوذ قدرت و موقعیت رهبری در بازار؛
▪ انعطاف‌پذیری در عملیات؛
▪ مدیریت بهتر ظرفیتها؛
▪ بهبود بازدهی؛
▪ افزایش برگشت سرمایه؛
▪ ثبات و پایداری در صنعت فولاد؛
▪ شتاب رشد در بازارهای جدید و مستعد مانند هند، چین، آسیا، روسیه، آفریقای جنوبی؛
▪ كندی رشد در بازارهای اشباع شده؛
▪ تسهیم و به‌اشتراك ‌گذاشتن دانش.
● استراتژی
عنصر اصلی در استراتژی شركت، وحدت رهبری در تولید محصول نهایی و عرضه آن به مشتری جهانی است. امروزه تنها فولادساز جهانی – به‌مفهوم واقعی – میتال است كه در آمریكا، كانادا، مكزیك، ترینیداد، فرانسه، آلمان، چك، لهستان، رومانی، بوسنی، مقدونیه، اكراین، قزاقستان، الجزایر، چین و آفریقای جنوبی كارخانه دارد.
تاكید استراتژی شركت بر ارائه محصولات متنوع كیفی به‌صورت رقابتی به مشتریان در سطح جهان است. بدین جهت بر اندازه و مقیاس تكیه می‌كند و یكپارچگی را لازم می‌شمرد. فعالیتهای كلیدی كه استراتژی شركت را شكل می‌دهد عبارت است از:
▪ استفاده از موقعیت قوی در اقتصادهای رشدیافته برای ایجاد یك جمع متشكل به‌عنوان مشتری جهانی و توجه به رشد آینده در اقتصادهای درحال رشد.
▪ دست‌یابی به مدیریت هزینه.
▪ نگهداری و تثبیت یكپارچگی عمودی در زنجیره كلی ارزشی برای مقابله با تغییرات قیمت مواد اولیه و مدیریت توزیع در مناطق مختلف جغرافیایی.
▪ شتاب‌بخشی به رشد تولید در كشورهای در حال توسعه برای ایجاد سهم قوی بازار طی سالهای آینده.
● رویكرد مدیریتی
از همان زمان كه میتال اولین كارخانه را خرید، تسهیم و مدیریت دانش به‌عنوان قلب رویكرد مدیریتی شركت مطرح بود. این رویكرد برای سرعت‌بخشیدن به جاری شدن بهترین عملكردها و روشها در شركت طراحی شده است. تسهیم دانش، اساس الگوبرداری و استفاده از بهترین عملكردهاست. اساس این روش «مدیریت به‌وسیله كالبدشكافی» است. یك كارخانه مثلا در آهن‌سازی برتر است و كارخانه دیگر در نسوز. هربخش از عملیات برش می‌خورد، كالبدشكافی و تجزیه و تحلیل می‌شود تا آنچه باید الگوبرداری شود فهمیده و معلوم شود كه آن دانش چگونه باید منتقل و با دیگران به‌اشتراك گذاشته شود.
● رویكرد شركت، كار با یكدیگر است از طریق:
▪ پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری؛
▪ ارتباطات باز از طریق رویكرد كار تیمی؛
▪ توانمندسازی كاركنان برای تصمیم‌گیری، خودمدیریتی و توانایی مذاكره موثر؛
▪ بهبود مستمر در آموزش و برنامه‌های گروهی مدیریت دانش.
میتال یك شركت كارآفرین است كه رهبری و نوآوری را در فضایی فرهنگی كه بر توسعه افراد تكیه دارد، تشویق می‌كند.
● منابع انسانی
شركت میتال براین باور است كه بزرگترین نقاط قوت آن، كیفیت كاركنان است: كاركنان ما فرهنگ ما هستند. ما حمایت و تشویق می‌كنیم. چالش درمی‌افكنیم و هیجان می‌آفرینیم. ما افرادی را می‌خواهیم كه مهارتهای خاص را با روحیه كارآفرینی تركیب كنند. كلیدهای توانمندسازی كاركنان در نظر شركت عبارت است از الگوگیری، به‌اشتراك‌گذاشتن دانش و كار تیمی ساده، شفاف و موثر. عملكردها باید با بهترینها سنجیده و مقایسه شود، نه‌تنها با عملكردهای درون شركت بلكه با بهترینهای جهانی.
مدیریت عملكرد و ارزیابی آن برای شركت بسیار مهم است. همه مدیران در همه سطوح و واحدهای كسب وكار از طریق فرایند «نقشه شایستگی» به‌طور سالانه در معرض ارزیابی قرار می‌گیرند. این ارزیابی از سه راه صورت می‌گیرد:
▪ عملكرد آنها در برابر طرح كسب وكار؛
▪ سهم آنها در تیم و گروه بزرگتر؛
▪ دست‌یابی آنها به هدفهای كمی در حوزه‌هایی همچون ایمنی، استعدادپروری و برنامه جانشین پروری.
بنابراین این فرآیند، كیفیت رهبری را در همه واحدهای كسب و كار ارزیابی می‌كند و رهبران مستعد فردا را تعیین می‌نماید و به شركت اطمینان می‌دهد كه ظرفیت پشتیبانی كسب وكار وجود دارد. برنامه جانشین‌پروری در شركت بسیار مهم است. پنج درصد كاركنان برتر در برنامه توسعه مسیر شغلی كه بر ۲۰۰ موقعیت شغلی متمركز است پایش می‌شوند. همین‌ها هستند كه می‌توانند پله‌های ترقی و موفقیت مدیریتی را در شركت طی كنند. این مدیران به دوره‌های دانشگاههای برتر فرستاده می‌شوند. البته در سال ۲۰۰۶، شركت درصدد راه‌اندازی دانشگاه میتال استیل است كه دانشگاهی است شركتی كه برنامه‌های آموزشی شركت را در سطوح مختلف اجرا می‌كند.● فناوری و تحقیق و توسعه
شركت فولاد میتال یكی از پیشرفته‌ترین شركتهای فولاد دنیا در زمینه استفاده از فناوریهای نوین فولادسازی است. در این شركت، مدرنترین روشهای تولید فولاد در كوره‌های الكتریكی بااستفاده از آهن قراضه و یا آهن اسفنجی، كوره‌های دمش اكسیژن بااستفاده از آهن خام، كوره بلند، روش كوركس و میدركس استفاده می‌شود. توسعه سریع محصول جدید و پشتیبانی موثر از آن، تعهدی است كه شركت در برقراری ارتباط مستحكم و بلندمدت با مشتریان خود قائل است.
● شركت میتال برای توسعه فرایند و محصول خود، دو مركز پیشرفته تحقیق و توسعه جهانی دارد:
▪ مستقر در شیكاگو آمریكا برای تحقیق و توسعه در زمینه محصولات تخت؛
▪ مستقر در فرانسه برای تحقیق و توسعه در زمینه محصولات بلند.
● حوزه‌های جدید فناوری كه شركت در زمینه فولادسازی استفاده می‌كند عبارت است از:
▪ توسعه فولادهای آلومینانز برای صنایع خانگی؛
▪ توسعه ورقهای فولادی نازك با پوشش پلیمری؛
▪ توسعه فولادهای جدید استحكام بالا بویژه برای صنایع خودروسازی.
● فروش
در حالی كه در سال ۲۰۰۳ درآمد شركت كمتر از ۱۰ میلیارد دلار و سود خالص آن ۱/۱ میلیارد دلار بود، در سال ۲۰۰۵ با تولید ۶/۴۶ میلیون تن فولاد، این رقم به ۱/۲۸ میلیارد دلار و سود خالص به ۳۶/۳ میلیارد دلار رسید. پس از خرید شركت فولاد آرسلور، هم‌اكنون غول میتال استیل، با تولید حدود ۱۰۰ میلیون تن فولاد، بیش از ۷۰ میلیارد دلار فروش دارد. درصد فروش در نقاط مختلف جهان عبارت است از: آمریكا ۳۷، اروپای شرقی ۲۷، آفریقا ۱۳، آمریكای لاتین ۱۰، قزاقستان ۸ و اروپای غربی ۵ درصد.
● مدیرعامل
سلطان فولاد دنیا، لاكشمی نارایان میتال است. ۵۵ ساله و متولد ایالت راجستان هند. پدرش مالك و مدیر یك كارخانه فولاد در هند بود. در سال ۱۹۷۶ با پول پدر كارخانه فولادی در اندونزی خرید. توانایی او در تعیین استراتژی، توسعه كسب وكار و هدایت شركت در خرید و مالكیت شركتهای دیگر فولادسازی، میتال را به مقام نخست تولید فولاد در دنیا رساند. لاكشمی میتال فارغ‌التحصیل رشته بازرگانی از دانشگاه كلكته است. در سال ۱۹۹۶ از سوی مجله «فولاد نو» به‌عنوان فولادساز برتر جهان معرفی شد. در سال ۲۰۰۴ مجله فورچون، او را مرد برتر كسب وكار لقب داد.
او هم‌اكنون با ۲۸ میلیارد دلار ثروت پس از بیل گیتس و وارن بوفت، سومین مرد ثروتمند جهان و اولین مرد ثروتمند آسیا و اروپاست. گرانترین خانه (قصر) جهان در لندن متعلق به اوست.
هنر او خرید شركتهای فولاد اروپای شرقی و شوروی سابق بود كه همگی دولتی و روبه ورشكستگی بودند. او با هدایت مجموعه مدیریتی و به‌كارگیری روشهای نوین و مناسب فولادسازی و استفاده از ظرفیتهای آنها، كارخانه‌ها را سودآور می‌كرد و به خرید كارخانه‌های دیگر می‌پرداخت. میتال معتقد است ادغام، پایداری و ثبات در صنعت فولادسازی پدید می‌آورد. او براین باور است كه صنعت فولادسازی باید جهانی‌شدن را ادامه بدهد و برای دست‌یابی به این منظور راهی جز این نیست.
بدین جهت پیشنهاد جنجالی او برای خرید آرسلور، دومین تولیدكننده بزرگ فولاد دنیا مدتها مورد بحث محافل صنعتی و اقتصادی جهان بود تا بالاخره دیدگاه قوی او در ایجاد شركتهای بزرگ فولاد در آینده به‌وقوع پیوست و اولین شركت فولاد جهانی به‌مفهوم واقعی شكل گرفت. او می‌گوید: «وقتی من این كار را شروع كردم هیچ‌كس نمی‌خواست در این كسب و كار باشد اما ناگهان تمام صنعت از خواب برخاست». میتال می‌گوید «من می‌خواهم چیزی پدید آورم كه باقی بماند. می‌خواهم برای نسل بعد چیزی بسازم».
میتال دارای یك پسر و یك دختر است. پسر او آدیتیا میتال در سال ۱۹۹۷ به گروه پیوست و نقشهای متعدد مدیریتی ایفا كرد و هم‌اكنون علاوه برآن كه مدیر ارشد مالی مجموعه است، بخش ادغام و مالكیتها نیز زیر نظر او اداره می‌شود. استراتژی آدیتیای ۲۷ ساله در تعیین مالكیتهای شركت منجر به گسترش میتال در اروپای مركزی، آفریقا و اخیرا آمریكا شد و بزرگترین و جهانی‌ترین فولادساز پدید آمد.
میتال یك شركت خانوادگی است. لاكشمی مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره و آدیتیا عضو هیئت مدیره و مدیر ارشد مالی است. لاكشمی معتقد است دوسوم كسب وكارهای موفق دنیا تحت كنترل خانوادگی هستند.
● آینده
لاكشمی میتال در مورد چشم‌انداز ده سال آینده می‌گوید: «ما فرایند ادغام و جهانی سازی را در صنعت فولاد در سالهای اخیر رهبری كرده‌ایم و الان بزرگترین و جهانی‌ترین تولیدكننده فولاد دنیا هستیم. قصد ما آن است كه موقعیت پیشتازی خود را در این فرایند كاملا حفظ كنیم و تحكیم بخشیم. با روند رشدی كه داریم فكر می‌كنم طی ۵ تا ۱۰ سال آینده، به‌ظرفیت تولید ۲۰۰ میلیون تن و حتی بیشتر برسیم. حتی پیش‌بینی من آن است كه بازیگران جهانی فولاد را در آینده با ظرفیتهای تولید ۱۰۰ میلیون تنی یا بیشتر ببینیم. آرمان و آرزوی ما آن است كه تحسین‌برانگیزترین شركت فولاد دنیا باشیم.»
● برنامه‌های آینده میتال عبارت است از:
▪ افزایش سرمایه‌گذاری در كشورهای در حال توسعه؛
▪ كاهش نیروی انسانی: ۱۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۰۵ و ۲۶۰۰۰ تا سال ۲۰۰۸؛
▪ دست‌یابی به صرفه‌جویی سرانه ۲/۱۷ دلار برای هرنفر از كاركنان؛
▪ افزایش بهره‌وری تولید فولاد، یعنی تن به‌ازاء هر نفر از ۳۵۶ در سال ۲۰۰۵ به ۵۳۰ در سال ۲۰۰۸ این میزان هم‌اكنون در آمریكا و اروپا به‌ترتیب ۷۷۷ و ۲۳۶ است كه در سال ۲۰۰۸ به ۸۹۹ و ۴۰۹ خواهد رسید.
▪ پیش‌بینی تولید ۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن در سال ۲۰۰۸ و ۸۰ میلیون تن در سال ۲۰۱۰.
برنامه های بلندپروازانه میتال برای آینده به تعبیر لاكشمی «فرصتی است تا در قرن بیست ویكم، یك صنعت جذاب و پایدار خلق كنیم».

منابع
۱ – www.mittal.com
۲ – www.fortune.com
مسعود بینش

منبع : ماهنامه تدبیر