نیم قرن سلطه هسته ای آمریکا

پس از چندین بار بازبینی اسناد و مدارك جدید وقدیمی، مشخص شد كه تعداد بمب های موجود در كشورهای اروپایی در حال حاضر چیزی بیش از ۳ برابر میزانی است كه پیش از این تصور می شد.
طبق تخمین های زده شده در شش پایگاه اروپایی بیش از ۴۸۰ بمب نگهداری می شود. زمان اولین جای گیری تسلیحات هسته ای آمریكا در اروپا به سال ۱۹۵۴ بازمی گردد، درست زمانی كه این كشور بمب های ثقلی خود را در پایگاه های انگلیس جاسازی كرد. ۱۰ سال پس از این تاریخ، جاسازی تسلیحات هسته ای ایالات متحده در سایر كشورهای اروپایی نظیر آلمان، هلند، ایتالیا، فرانسه، بلژیك، تركیه و یونان آغاز شد. به طور كلی ایالات متحده حدود ۲۴ اسلحه مختلف هسته ای را در این كشورها جاسازی كرد.
آلمان با بالاترین آمار میزبان ۲۱ نوع از مجموع تسلیحات هسته ای بود. در سال ۱۹۷۱، مجموع كلاهك های هسته ای ایالات متحده در كشورهای اروپایی به حدود ۷۳۰۰ رسید. در اواخر دهه ۱۹۷۰ این عدد حدود ۶ هزار بود. پس از آن كه ایالات متحده چندین سیستم منسوخ و از كار افتاده را از رده خارج كرد این تعداد به چهار هزار رسید.
واقعه تاریخی زمانی رخ داد كه در ۲۷ سپتامبر سال ۱۹۹۱ رئیس جمهور وقت آمریكا جرج هربرت واكر بوش، رسماً اعلام كرد كه تمامی تسلیحات هسته ای استراتژیك دریایی و زمینی ایالات متحده از سراسر كشورهای جهان جمع آوری خواهد شد. این جمع آوری شامل تسلیحات تكنیكی موجود در پایگاه های اروپایی و تمامی موشك های هسته ای، كلاهك های كوتاه برد ماهواره ای و بمب های دریایی بود.
تنها استثنای این قانون جدید، حدود ۱۴۰۰ بمب ثقلی جاسازی شده در كشورهای اروپایی بودند. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و خارج سازی صدها هدف از برنامه های جنگی، آمریكا تعداد بمب های در اختیار ناتو و نیروهای هوایی این كشور را به ۷۰۰ كاهش داد. در سال ۱۹۹۴ به عنوان بخشی از طرح «بازبینی وضعیت هسته ای» رئیس جمهور بیل كلینتون با كاهش این بمب ها رقم را به ۴۸۰ مورد رساند.
در اواسط دهه ۱۹۹۰ شایعاتی درخصوص كاهش بیشتر تعداد بمب های هسته ای آمریكا در اروپا پخش شد اما بازبینی مدارك موجود درخصوص آن زمان حاكی از عدم كاهش این تعداد است. در عوض وزارت دفاع برخی سلاح های هسته ای جاسازی شده را تقویت كرده و آنها را به پایگاه های اصلی تر منتقل كرد. بیل كلینتون در آخرین ماه های ریاست جمهوری اش در نوامبر سال ۲۰۰۰، با صدور یك مجوز باقی ماندن ۴۸۰ بمب هسته ای در اروپا را تصویب كرد.
براساس آخرین اطلاعات این بمب ها در اولین دوران ریاست جمهوری جرج بوش نیز با همان تعداد باقی ماندند. یك راه برای كشف میزان واقعی جاسازی های انجام گرفته در اروپا دنبال كردن میزان ذخیره سازی این تسلیحات و برنامه های سیستم امنیتی ws۳ است. ws۳ روشی برای ذخیره سازی بمب های هسته ای B۶۱ در پایگاه های زیرزمینی و پناهگاه های هوایی است.
در سال ۱۹۷۶ تحقیقات انجام گرفته جهت تأمین امنیت تسلیحات هسته ای نیروی هوایی ایالات متحده كه در خارج از كشور جاسازی شده بودند منجر به ایجاد برنامه ws۳ شد. مقامات نیروی هوایی تصمیم به ذخیره سازی تسلیحات هسته ای در یك انبار مقاوم در زیر سطح زمین كردند. تصمیم بر این بود كه این برنامه در تمامی پایگاه های خارجی كه تسلیحات هسته ای نیروی هوایی در آن جاسازی شده بودند به كار گرفته شود.
در سال ۱۹۸۶ تعداد انبارهای ساخته شده به ۴۳۷ مورد رسید كه حداكثر ظرفیت آنها جهت جاسازی حدود ۱۷۴۸ اسلحه هسته ای بود. این انبارهای زیرزمینی در ۹ كشور ساخته شدند. طبق اسناد و مدارك نیروی هوایی تنها ۴ نوع اسلحه در هر كدام از پایگاه ها نگهداری می شد. پس از آن ایالات متحده انبارهایی را برای بمب های انگلیسی جاسازی شده در دو پایگاه اروپایی كه یكی در آلمان و دیگری در انگلیس بود، ساخت. یكی از این پایگاه ها نیروی هوایی سلطنتی بود كه بعدها به فعالیت هسته ای خود پایان داد و بمب های WE۱۷۷ خود را از رده خارج كرد و فعالیت های انبارهای زیرزمینی را نیز متوقف كرد.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نیروی هوایی تعداد انبارهای زیرزمینی را كه قرار بود به عنوان بخشی از برنامه WS۳ ساخته شده كاهش داد. به استثنای پایگاه های انگلیسی، نیروی هوایی حدود ۲۱۵ انبار زیرزمینی در ۱۳ منطقه در هفت كشور احداث كرد.
با اتمام یك انبار زیرزمینی در تركیه در آوریل ۱۹۹۸ برنامه WS۳ قادر به جاسازی حدود ۸۶۰ سلاح هسته ای شد. از سال ۱۹۹۵ وزارت دفاع فعالیت یك پایگاه را كه ۱۱ انبار زیرزمینی در آن ساخته شده بود متوقف كرد و تسلیحات هسته ای خود را از سه پایگاه خارج كرد. یونان نیز به خارج شدن از برنامه هسته ای ناتو، شش پایگاه دیگر را در وضعیت نامعلومی رها كرد.
كشورهای اروپایی از مدت ها پیش موافقت خود را با این تبصره در اساسنامه ناتو كه به ایالات متحده اجازه می داد تسلیحات هسته ای خود را در پایگاه های اروپایی مستقر كند، اعلام كرده اند.
در ابتدا تنها هفت كشور رضایت خود را از استقرار تسلیحات هسته ای آمریكا در درون مرزهایشان اعلام كردند. البته با خروج فرانسه از برنامه های نظامی ناتو این رقم به ۷ رسید.
با بالا گرفتن اعتراضات در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ درخصوص جاسازی این بمب ها در كشورهای اروپایی، شایعاتی درخصوص خارج سازی این تسلیحات از یك یا چند پایگاه مستقر در اروپا رواج یافت. تمامی این اتفاقات در حقیقت نشانه های ایجاد تغییرات اساسی در این زمینه بودند.
در بهار ۲۰۰۱ حدود بیست بمب B۶۱ از پایگاه هوایی آراكسوس خارج شده و در بیستم ژوئن سال ۲۰۰۱ یونان با خروج از برنامه هسته ای ناتو به ۴۰ سال فعالیت و جاسازی تسلیحات هسته ای آمریكا در درون مرزهایش پایان داد. یونان بی هیچ مجادله یا دلیل خاصی آخرین برنامه هسته ای خود را ناتمام رها كرد. شاید دولت یونان به این نتیجه رسید كه ادامه دادن روند اختصاص بودجه به مأموریت های هسته ای ارزش چندانی ندارد.
در سال های اخیر، نشانه هایی از عدم تمایل سایر كشورهای اروپایی بر ادامه همكاری چندین ساله با ایالات متحده مشاهده شده است. در اواسط دهه ۱۹۹۰ ایالات متحده تسلیحات هسته ای خود را از چندین پایگاه متفرقه در آلمان، ایتالیا و تركیه جمع آوری كرد و آنها را در یك پایگاه مركزی مستقر كرد.

مرجع : دویچه وله

منبع : خبرگزاری آفتاب