یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

رنسانس هسته‌ای


رنسانس هسته‌ای
نشریه آمریكایی اینترنشنال هرالد تریبیون در شماره ۱۳ آگوست خود مطلبی را درباره افزایش درخواست كشورهای خاورمیانه برای دستیابی به فناوری هسته‌ای منتشر كرده و با نادیده گرفتن تأكیدهای آشكار ایران بر آمادگی برای همكاری هسته‌ای با كشورهای خاورمیانه، تلاش نموده است اقبال این كشورها به استفاده از انرژی اتمی را به نوعی، نشانه تقابل آنان با برنامه هسته‌ای ایران معرفی نماید.
در ابتدای این نوشتار تأكید شده است كه برنامه هسته‌ای ایران و تلاش‌های این كشور برای دستیابی به فناوری هسته‌ای موجب شده تا موجی از اقبال به این فناوری در میان كشورهای خاورمیانه ایجاد شود، چرا كه دیگر كشورهای منطقه نمی‌خواهند در این مسیر از ایران عقب بمانند.
گزارش مذكور سپس با اشاره به اینكه اكثریت مردم منطقه خاورمیانه مسلمان هستند، تلاش سالهای اخیر این كشورها برای بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای را علاقه مسلمانان به برخورداری از برنامه هسته‌ای عنوان كرده است.
در ادامه نیز با بیان این مطلب كه ایالات متحده ماه گذشته موافقت‌نامه هسته‌ای جدیدی را با هندوستان منعقد كرده، به امضای قرارداد همكاری هسته‌ای میان فرانسه و لیبی اشاره و تأكید شده است كه نیكولا ساركوزی، رئیس جمهوری فرانسه با ارائه كمك هسته‌ای به امارات نیز موافقت كرده است. همچنین بر اساس این گزارش ساركوزی اعلام كرده است كه غرب می‌تواند به كشورهای عربی در زمینه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای اعتماد كند.
رئیس‌جمهوری فرانسه به عنوان یكی از رهبران كشورهای غربی كه به شدت با برنامه هسته‌ای ایران مخالف است، این‌بار تأكید كرده است كه هیچكس نمی‌تواند دولت‌های عربی را از دستیابی به فناوری هسته‌ای منع كند، به خصوص آنكه فعالیت هسته‌ای آنها با موافقت و نظارت مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام پذیرد؛ و البته همانگونه كه اشاره شد فرانسه یكی از ۳ كشور اروپایی است كه در برابر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، بازرسی‌ها و نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برنتابید و اصرار داشت كه پرونده‌ هسته‌ای ایران باید به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود.
به هرحال هرالد تریبیون با اشاره به مواضع ساركوزی در قبال برنامه هسته‌ای درخواست شده از جانب اعراب، باز هم این پرسش را مطرح می‌كند كه آیا واقعا می‌توان به كشورهای عربی در این زمینه اعتماد كرد؟
● رقابت
این نشریه آمریكایی بر این نكته تأكید می‌كند كه كشورهای خاورمیانه در شرایطی خواهان دستیابی به فناوری هسته‌ای هستند كه یك چهارم ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارند؛ نویسنده با اشاره به این موضوع نتیجه می‌گیرد كه اقبال آنها به برخوردار شدن از برنامه هسته‌ای برای تأمین انرژی مورد نیاز آنها نیست، بلكه تلاش آنها در این راستا، تنها در جهت رقابت با ایران است.
نگارنده سپس برای اثبات ادعای خود سخنان پادشاه اردن در جریان مصاحبه ژانویه گذشته را مد نظر قرار می‌دهد كه عبدالله با اشاره به نبرد حزب‌الله لبنان و رژیم صهیونیستی، موفقیت حزب‌الله را نشانه افزایش نفوذ ایران در خاورمیانه دانسته و تأكید كرده است كه این موضوع موجب تغییر رویكردها به مقوله انرژی هسته‌ای در سراسر منطقه خواهد شد و تمامی كشورهای منطقه پس از تابستان امسال به سمت بهره‌مندی از فناوری اتمی حركت خواهند كرد.
● رقبای عمده
نوشتار هرالد تریبیون، مصر و تركیه را ۲ رقیب عمده ایران معرفی می‌كند كه در صدر كشورهای خواهان دستیابی به انرژی هسته‌ای قرار دارند. جمال مبارك، فرزند متنفذ رئیس‌جمهوری مصر تأكید كرده است كه كشورش راه‌اندازی ۴ راكتور را در دستور كار دارد كه اولین آنها در ۱۰ سال آینده كامل خواهد شد. تركیه نیز درصدد ساخت ۳ راكتور هسته‌ای است و ساخت آنها را از امسال آغاز خواهد كرد.
همچنین به نوشته این نشریه آمریكایی، عربستان به همراه ۵ عضو دیگر عضو شورای همكاری خلیج فارس با تأكید بر انجام مطالعات مشترك برای استفاده از انرژی هسته‌ای در جهت مصارف صلح‌آمیز در نشست اواخر سال ۲۰۰۶ این شورا، میزان علاقه‌مندی خود برای ورود به عرصه رقابت هسته‌ای را نشان دادند.
جالب آنكه پس از مطرح شدن تمامی این درخواست‌ها، اتحادیه عرب در نشست ماه مارس حمایت خود از موج درخواست‌های كشورهای عربی را اعلام كرد و از دولت‌های عربی خواست كه تلاش‌ها برای دستیابی به فناوری اتمی را در جهت توسعه پایدار كشورهای خود افزایش دهند.
● پیام به غرب
مدیر بخش سیاست‌های هسته‌ای مركز مطالعات آمریكاشناسی و نویسنده كتاب «تاریخ و آینده سلاح‌های هسته‌ای» به عنوان نگارنده این یادداشت معتقد است این رنسانس هسته‌ای بیانگر پیام كشورهای عربی به غرب مبنی بر آن است كه اعراب نمی‌توانند به كشورهای غربی اعتماد كنند، چراكه اروپا و آمریكا در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران، شكست خورده‌اند و دولت‌های خاورمیانه، خود باید وارد عرصه رقابت با ایران شوند.
البته جوزف سیرنسیون به این موضوع اشاره‌ای نمی‌كند كه ورود كشورهای عربی خاورمیانه به عرصه فعالیت‌های هسته‌ای، در حقیقت ورود كمك‌های اروپا و آمریكا به این كشورها در مرحله هسته‌ای است و انجام فعالیت‌های هسته‌ای كشورهای عربی بدون اروپا و آمریكا بی‌مفهوم است.
هرالد تریبیون در پایان، دستیابی كشورهای خاورمیانه به فناوری هسته‌ای را با وجود باقی‌ماندن مشكلات مرزی، مذهبی و سیاسی در این منطقه، زمینه‌ساز جنگی هسته‌ای عنوان كرده و تأكید می‌كند در چنین شرایطی كه كشورهای خاورمیانه خواهان دستیابی به فناوری هسته‌ای هستند، تنها هدف، باید ایجاد اتحادی متشكل از ایالات متحده، اروپا، روسیه و كشورهای منطقه برای تقابل با برنامه هسته‌ای ایران باشد؛ به عبارت دیگر، نگارنده مشكل برخورد غرب با ایران را با وجود افزایش درخواست‌های كشورهای خاورمیانه برای دستیابی به فناوری هسته‌ای، بغرنج‌تر از گذشته می‌داند، چرا كه اكنون فعالیت‌های هسته‌ای ایران از نگاه آنها، دارای تأثیرات برون‌مرزی است.
محسن پیریایی
منبع : روزنامه همشهری


همچنین مشاهده کنید