هیزم برای تندتر کردن آتش

فروش تسلیحات امریکایی به کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به ارزش بیش از ۲۰ میلیارد دلار که خبر آن برای اولین بار چهار ماه پیش در روزنامه بوستون گلوب منتشر شد و به تازگی توسط یکی از مقامات ارشد وزارت دفاع این کشور تایید شده است، در شرایط جدید بین المللی و منازعات منطقه ای بسیار قابل توجه است. ظاهراً پیشنهاد این فروش بزرگ از سلاح های پیشرفته به زودی از سوی کاخ سفید به کنگره این کشور فرستاده می شود.
گفته می شود این مجموعه تسلیحاتی شامل سیستم های پدافند هوایی و ضدموشکی، بمب های هدایت شونده توسط ماهواره، هواپیماهای رادار هشدار سریع، قایق های جنگی و دیگر ادواتی می شود که برخلاف ادعای طراحان این معامله همگی بیش از آنچه ماهیت دفاعی داشته باشند از موقعیت تهاجمی بهره می برند. بدون شک انجام چنین معامله بزرگی در شرایط کنونی که منازعات منطقه ای در خاورمیانه به اوج خود رسیده است گویای این مدعا است که ایالات متحده در کنار بحران عراق و افغانستان که در آن سلفی گرایان سنی و اعراب تندرو بیشترین تاثیر را دارند درصدد پیچیده تر کردن موقعیت منطقه ای و تشدید منازعه در قالب برخوردهای نظامی و در حالت خوشبینانه تر به راه انداختن یک مسابقه تسلیحاتی است.
این اقدام به هر بهانه ای که انجام شود، ایجاد موازنه در منطقه یا ترغیب مشارکت کشورهای عرب حوزه خلیج فارس جهت همراهی با صلح خاورمیانه، اولین قربانی آن تعامل منطقه ای و حرکت به سمت جامعه دموکراتیک بر اساس سیاست تنش زدایی خواهد بود. این مساله در شرایطی مطرح شده است که هم اکنون خاورمیانه بیش از هر زمان دیگری درگیر چالش های امنیتی، سیاسی، مذهبی و نژادی است. در چنین وضعیتی تقویت ابزارهای منازعه در دستان طرف های ذی نفع به سود هیچ کس و به خصوص بازیگران منطقه ای و بین المللی نخواهد بود. حتی این بار با توجه به ماهیت حکومت های منطقه ای مورد نظر برای چنین معامله ای که مطلقاً هیچ سنخیتی با نظام های دموکراتیک ندارند، می تواند در آینده کنترل امور و ابتکار عمل را از دست طراحان آن نیز خارج کند.
تجربه مجاهدسازی در افغانستان و حمایت از ظهور و قدرت گیری طالبان در این کشور به روشنی نشان داده است که بی محابا وارد شدن در تضادها و تنش های منطقه خاورمیانه می تواند بر ضدعاملان اولیه آن نیز سوق داده شود. آنان اگر به تاریخ اعتماد ندارند می توانند به گفته های ماندگار دانشمندان بزرگ خود نیز مراجعه کنند، آنجا که «گراهام بل» می گوید «هرگز در مسیر پیموده شده گام برندارید، زیرا که این راه تنها به همان جایی می رسد که دیگران رسیده اند.» اگر تا به امروز هنوز مقاماتی در امریکا، بعد از پنج سال مبارزه بی امان جامعه جهانی و به خصوص واشنگتن با جنبش تروریسم بین المللی نتوانسته اند حتی منابع مالی گسترده گروه های تروریستی را مهار کنند و در توهم موفقیت در سیاست مهار دوجانبه هستند باید اذعان کرد که راه بیهوده می پیمایند.
به احتمال زیاد این پیشنهاد در کنگره تحت رهبری دموکرات ها در امریکا با اعتراضاتی روبه رو خواهد شد ولی با توجه به لابی های قدرتمند صاحبان صنایع تسلیحاتی و نفتی در این کشور کسب موافقت با آن نیز بالا خواهد بود.
دنیای خاکستری و متشنج خاورمیانه بیش از آنچه به سلاح نیاز داشته باشد به برخورد منصفانه از سوی غرب درخصوص منافع ملی و تمدنی آن و تعامل نزدیکتر بین کشورهای منطقه نیاز دارد. چنین معامله ای یک دهن کجی آشکار به مردم امریکا و خانواده قربانیان این کشور در جهنم عراق هم خواهد بود چرا که تمامی شواهد و مدارک نشان می دهد که بیشترین حمایت از شورشیان ضدامریکایی در عراق و افغانستان مستقیم و غیرمستقیم از سوی طیف وهابی حاکم بر ریاض و ناسیونالیست های عرب صورت گرفته است. در طی ماه های اخیر که تنش بین ایران و امریکا به اوج خود رسیده است فرماندهان نظامی این کشور در عراق، همسایه شرقی این کشور را متهم می کنند که سلاح های صادراتی آنان به عراق تاکنون جان ۱۷۰ امریکایی را گرفته است.
این در حالی است که آخرین آمارها از تلفات نیروهای امریکایی در عراق نشان می دهد تا به امروز بیش از ۳۶۷۰ نظامی این کشور در عراق جان باخته اند که چنانچه ادعای قبلی فرماندهان امریکایی را هم قبول کنیم بیش از ۹۵ درصد از تلفات آنان از سوی شورشیان سنی مورد حمایت عربستان و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس انجام شده است. هنوز چند روز از اعلام رسمی مقامات امنیتی عراقی و حتی امریکایی نمی گذرد که گفته اند ۸۰ درصد از شورشیان دستگیر شده در عراق اتباع کشورهای عربستان و چند کشور دیگر هم پیمان آن می باشند.
تازه اینکه تجربه اخیر در طی بروز ناآرامی ها در پاکستان نشان می دهد که به واسطه موقعیت اجتماعی و تسلط نظام غیردموکراتیک بر این کشور، بحران های خارج از کنترل می تواند تمامی معادلات نظری را به هم ریخته و هر لحظه خطر فروپاشی ساختار سیاسی فزون تر شود. به هر حال شواهد موجود و واقعیات عینی نشان می دهد که نزدیکی با حکومت های متصلب منطقه ای در خاورمیانه برای واشنگتن به جهت تشدید روحیه ضدامریکایی اعراب سنی در این کشورها هیچ نقطه قابل اتکایی نیست و تضاد این جوامع با امریکا بسیار فراتر از آن است که با امتیازبخشی های تسلیحاتی به آنان روند موجود را تغییر دهد.

اردشیر زارعی قنواتی

منبع : روزنامه شرق