مذاکرات همزمان با اروپا و آژانس

صاحبنظران معتقدند که در شرایط کنونی غرب در خاتمه دادن به روند مذاکره و گفت وگو با ایران پیش قدم نخواهد شد، چرا که به طور جدی به تداوم ارتباط با ایران در قالب چنین مذاکراتی نیازمند است.
● مذاکره با اروپا و آژانس باید همزمان ادامه یابد
سید مجتبی واحدی معتقد است مذاکره همزمان با آژانس و اروپا باید ادامه یابد چرا که مذاکره یک جانبه با آژانس یا اروپا نمی تواند بن بست فعلی در موضوع هسته ای ایران را حل کند.
سید مجتبی واحدی، سردبیر روزنامه آفتاب یزد در گفت وگو با مهر با اشاره به مذاکرات رم گفت : آقای لاریجانی در حاشیه این مذاکرات نکته بسیار مهمی را گفت که نیازمند تامل است. لاریجانی گفته است که سیاستهای هسته ای ایران ربطی به افراد ندارد و توسط رهبری تعیین می شود و حتی با تعویض رئیس جمهور هم تغییری نمی کند، حالا باید از لاریجانی پرسید که اگر این گونه است دلیل انتقادات تند برخی به تیم سابق هسته ای چیست؟
وی با بیان این که با نگاهی به اخبار منتشر شده از مذاکرات سولانا با مقامات ایرانی به نظر می رسد سولانا هم مثل البرادعی به «ادبیات دو پهلو» روی آورده است گفت: سولانا با اظهار نگرانی از تعدد مذاکره کنندگان ایرانی از بی اعتمادی به تیم مذاکره کننده ایرانی سخن گفته است و این نگران کننده است.
سردبیر روزنامه آفتاب یزد گفت: از بین بردن دوگانگی در تیم مذاکره هسته ای باید اولویت مهم سیاست هسته ای ایران باشد.
واحدی تصریح کرد: در شرایط فعلی نباید قطع مذاکرات از طرف ایران باشد، به همین دلیل ضرورت دارد با وجود همه مشکلات، اصل مذاکره را هم با آژانس و هم با اروپا ادامه بدهیم، چون مذاکره یک جانبه با آژانس یا اروپا، نمی تواند بن بست فعلی را حل کند.
● ایده جدید هسته ای اروپا مشابه طرح سوئیس است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایده جدید مطرح شده در مذاکرات هیات ایرانی در اروپا را طرحی واسطه ای مشابه طرح سوئیس می داند و معتقد است در هفته ها و ماه های آینده آمریکایی ها آخرین ابزار خود را برای سیاسی کردن فضای موضوع هسته ای ایران به کار می گیرند.
حشمت الله فلاحت پیشه در گفت وگو با مهر، با اشاره به مذاکرات اخیرهیات شورای عالی امنیت ملی ایران در اروپا اظهارداشت: موضوع هسته ای ایران هم اکنون در میان دو راهبرد قرار گرفته است.
وی افزود: راهبرد اول که مد نظر جمهوری اسلامی است تلاش می کند پرونده را به سمت آژانس سوق دهد و راهبرد دوم همان هدفی است که انگلیس، آمریکا و فرانسه به دنبال آن هستند مبنی بر این که پرونده هسته ای ایران را در شورای امنیت حفظ کنند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: درآغاز مذاکرات سولانا و لاریجانی در رم بسته پیشنهادی قبلی روی میز گذاشته شد و جریان به سمتی رفت که به نظر می رسید می خواهند اصل بحث هسته ای و آژانس را دور بزنند.
فلاحت پیشه با بیان اینکه باید از مواضع ایتالیا مبنی بر میانجی گری در موضوع هسته ای ایران استقبال کرد، گفت: ایتالیا سعی کرده در کشورهای حوزه اتحادیه اروپا کماکان روابط خود با ایران را حفظ کند، در زمان گذشته (دولت آیت الله هاشمی رفسنجانی) که شاهد خروج دسته جمعی سفرای اروپایی از ایران بودیم سفیر ایتالیا با آنان همراهی نمی کرد و تحلیل این بود که می خواهند باب دیپلماتیک آنان با ما باز باشد.
وی یادآور شد: در شرایط اخیر هم که کشورهای اروپایی و آمریکا تحریم های بانکی را زودتر از قطعنامه آغاز کرده اند ایتالیا فعالیت بانکی خود را از سر گرفته و به نوعی تحریم ها را نقض کرده است.
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به اظهارات لاریجانی مبنی بر اینکه ایده جدید ومفیدی در بخش پایانی مذاکرات رم روی میز مذاکرات قرار گرفته است گفت : سه ایده در قبال پرونده هسته ای ایران قابل طرح است، یک طرح این است که ایران برنامه هسته ای را به حالت تعلیق درآورد و روند بازگشت پرونده از آژانس به شورای امنیت آغاز شود.
وی افزود: طرح دیگر که مد نظر جمهوری اسلامی ایران است این است که همانطور که برنامه هسته ای خود را ادامه می دهد راست آزمایی ادامه یابد و اعتماد سازی صورت گیرد.
فلاحت پیشه گفت: در این میان طرح های واسطه ای نیز از جمله طرح سوئیس مطرح شده که به معنای تعلیق نیست، به این معناست که این میزان پیشرفت که در برنامه هسته ای ایران وجود دارد در همین سطح بماند و توسعه بیشتری صورت نگیرد و به عدد سانتریفیوژها اضافه نشود و همزمان مذاکرات طرفین ادامه یابد تا به نتیجه مرضی الطرفین برسند، که در نشست رم، طرح احتمالی قابل مذاکره از نوع واسطه ای است که ایران و ۱+۵ روی آن بحث خواهند کرد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی درخصوص آینده ادامه مذاکرات نیز گفت: آمریکایی ها آخرین ابزار خود را برای سیاسی کردن فضا به کار می گیرند و تکرار بسته پیشنهادی ۱+۵ نشان فشار آمریکا برای سیاسی کردن پرونده هسته ای ایران دارد.
نماینده مردم اسلام آباد غرب در پایان تاکید کرد: دولت بوش تلاش می کند موضوع ایران به عنوان موضوع مطروحه در انتخابات آمریکا ارائه شود و در قبال آن امتیاز انتخاباتی در داخل بگیرند در این چنین شرایطی باید در مذاکرات آتی به گونه ای عمل کنیم که موضوع هسته ای ایران عادی جلوه داده شود و نتوانند روی این موضوع در انتخابات داخلی مانور دهند.
● غرب در قطع روند مذاکره پیشقدم نخواهد شد
یک کارشناس مسائل هسته ای معتقد است که در شرایط کنونی غرب در خاتمه دادن به روند مذاکره و گفت وگو با ایران پیش قدم نخواهد شد چرا که به طور جدی به تداوم ارتباط با ایران در قالب چنین مذاکراتی نیازمند است.
دکتر علیرضا اکبری، کارشناس مسائل هسته ای و معاون وزیر دفاع سابق در گفت وگو با مهر در ارزیابی آخرین تحولات مذاکرات هسته ای ایران اروپا با اشاره به استعفای علی لاریجانی و انتصاب سعید جلیلی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی اظهار داشت: تصور می کنم علی رغم تاکیدات صورت گرفته، برخی کشورهای غربی محاسبه و ارزیابی خاصی را نسبت به تغییرات صورت گرفته اخیر در مدیریت اجرایی پرونده هسته ای ایران داشته اند.
وی افزود: گویا برخی سیاستمداران کشورهای غربی چنین تصور کرده اند که دکتر لاریجانی بین دولتمردان حاکم در جمهوری اسلامی ایران فردی بوده که علاوه بر برخورداری از جایگاه اصولگرایان به اصطلاح خودشان در گروه تندروهای ایران نیز قرار نداشته و لذا امکان مذاکره، تفاهم و توافق با وی بیش از هر کس دیگری وجود داشته است.
این کارشناس مسائل هسته ای ادامه داد: تصور برخی از این کشورها آن است که دکتر احمدی نژاد با روی کار آوردن جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، در پی سخت تر کردن فضای تعامل و گفت وگوها برآمده که به نظر می رسد، این ارزیابی واکنشی عجولانه و ناصحیح به تحولات داخلی ایران باشد که در صورت عملیاتی شدن چنین تحلیلی این کشورها به صعب و غلیظ تر کردن فضای گفت وگویشان با ایران خواهند پرداخت، چرا که به تصور آن ها در برابر سخت تر شدن جبهه ایران نباید نرمش نشان داد.
اکبری همچنین با اشاره به شکاف های موجود در گروه ۱+۵، گفت: البته ارزیابی مذکور در گروه کشورهای موسوم به ۱+۵ چالش انگیز بوده و مخالفانی را نیز به همراه داشته است که نشانه بارز این مخالفت، برگزاری جلسه مفصل و مذاکرات دقیق لاریجانی و جلیلی با سولانا در رم بر خلاف نظر کسانی بود که این نشست را تشریفاتی و در حد معارفه می انگاشتند.
وی در ادامه توافق ایران و ۱+۵ برای تداوم مذاکرات هسته ای تا اواخر نوامبر را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: ارزیابی بنده این است که در شرایط کنونی غرب در خاتمه دادن به روند مذاکره و گفت وگو پیش قدم نخواهد شد و لذا آغازگر حذف یا قطع مسیر مذاکره با ایران نیست چرا که به طور جدی به تداوم ارتباط با ایران در قالب چنین مذاکراتی نیازمند است.
معاون سابق وزیر دفاع افزود: از سوی دیگر باید توجه داشته باشید که در شرایط کنونی جبهه غرب، جبهه یکنواختی نیست و این موضوعی است که کار جبهه غرب در مقابل ایران را دشوارتر می کند. نکته دیگری که در این چارچوب قابل تامل است، تلاش هایی است که برای تاثیرگذاری بر روند تعاملات و همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت می گیرد که البته به بار نشستن آن ها به هیچ وجه کار ساده ای نیست.
این کارشناس مسائل هسته ای استقبال دکتر احمدی نژاد از ارائه طرح های بیشتر برای حل مسئله هسته ای ایران که روز گذشته در جمع خبرنگاران ابراز شد را نوعی ایجاد فضای جدید برای اقدامات آتی سعید جلیلی در خصوص پرونده هسته ای کشور ارزیابی کرد و ادامه داد: من معتقدم که تحول یا تغییری که در شورای عالی امنیت ملی صورت گرفته، می تواند این فرصت و فضا را ایجاد کند که انرژی و اراده جدی تری برای حل و فصل سریع این موضوع فراهم گردد.
اکبری همچنین ضمن تقدیر از نقش فعال و موثر دبیر مستعفی شورای عالی امنیت ملی در هدایت پرونده هسته ای، گفت: نقش دیپلمات و نیروی انسانی در عرصه دیپلماتیک، نقشی موثر، مفید و محوری است که می توان آن را به عنوان رکن اساسی فرآیند دیپلماتیک ارزیابی کرد، چرا که این موضوع خیلی مهم است که ویژگی های فردی و جهت گیری های فکری و علاوه بر آن توانمندی های شخص دیپلمات تا چه حد بتواند در جهت اجرای برنامه ها و طرح های دیپلماتیک یک کشور موثر افتد.
وی با یادآوری نقش رهبر معظم انقلاب اسلامی در هدایت و راهبری پرونده هسته ای، اظهار داشت: به نظر می رسد علی رغم این تغییر ما در تولید، ترتیب و تنظیم سیاست ها و جهت گیری های مرتبط با مسئله هسته ای کمترین تغییرات ممکن را شاهد باشیم چرا که این عرصه به ساختارهای مرتبط با رهبری نظام و سیاست های ملی کشور مرتبط می گردد اما قاعدتا در حوزه اجرائیات باید در انتظار تغییرات و تفاوت هایی نسبت به گذشته باشیم که از هماهنگ تر بودن شخص رئیس جمهور با دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی برمی خیزد.
معاون وزیر دفاع سابق خاطرنشان کرد: تردیدی نیست که پیوستگی، هماهنگی و هم راستایی که می توان بین رویکرد دکتر احمدی نژاد و دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی مشاهده کرد، کمی غلیظ تر از چیزی است که قبلا در این ارتباط مشاهده می شد و لذا این همسویی فرصت هایی جدیدتر را برای فضای دیپلماسی هسته ای کشور ایجاد خواهد کرد.
این کارشناس مسائل هسته ای افزود: درباره سعید جلیلی باید دو نکته را مدنظر قرار داد نخست این که او می تواند همان جهت گیری های پیش برانه دکتر لاریجانی در روند مذاکرات هسته ای را تداوم داده و حتی چیزی هم به آن ها اضافه کند و دوم اینکه که میزان حمایتی که می تواند از سوی رئیس جمهور در مواضع خود داشته باشد، حدی بیش از گذشته را به خود اختصاص می دهد; لذا بنده از این جهت روی کار آمدن جلیلی به عنوان دبیر جدید شورای عالی امنیت ملی را یک امتیاز برای پرونده هسته ای کشور تلقی می کنم.
اکبری با اشاره به مسوولیت دشوار، تاریخی و سنگین جلیلی ادامه داد: علی رغم توانایی های شخصی دکتر جلیلی، در عین حال معتقدم که تمام نیروهای ما با هر گرایش و جهت گیری خاصی وظیفه دارند بیش از پیش در خدمت سیاست های هسته ای نظام قرار گرفته و به ویژه در شرایط دشوار کنونی به تقویت دبیرخانه آن بپردازند چرا که این یک وظیفه ملی است.
● میانجیگری رم
عضو گروه دوستی پارلمانی ایران - ایتالیا اعلام کرد که پیشنهاد میانجیگری رم در حل موضوع هسته ای ایران پیشنهاد این گروه در مجلس شورای اسلامی بوده است و این میانجیگری می تواند زمینه ساز از بین رفتن نگرانی های کاذب اروپا باشد.
محسن کوهکن در گفت وگو با مهر، با اشاره به میانجیگری کشور ایتالیا در موضوع هسته ای ایران و حضور رومانو پرودی نخست وزیر این کشور در نشست سولانا، لاریجانی و جلیلی نماینده اتحادیه اروپا و دبیران سابق و جدید شورای عالی امنیت ملی اظهارداشت: پیشنهاد میانجیگری ایتالیا پیش از این از طرف گروه دوستی ایران - ایتالیا و برای خروج از بن بستی که آمریکا اعلام می کند در پرونده هسته ای ایران وجود دارد، مطرح شده بود.
این عضو هیات رئیسه فراکسیون اصولگرایان مجلس شورای اسلامی افزود: باقی کشورها نیز می توانند با این نوع میانجیگری ها در پرونده هسته ای ایران خط قرمزها و نگرانی های کاذبی را که به غلط برای برخی کشورهای اروپایی ایجاد شده است، از بین ببرند.
وی خاطرنشان کرد: اقدام ایتالیا در میانجیگری در پرونده هسته ای ایران و میزبانی این کشور برای مذاکرات هسته ای ایران از اقدامات مثبت به شمار می آید.
کوهکن که در هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز عضویت دارد ، در خصوص آینده مذاکرات با توجه به مهلت رو به پایان ایران از طرف شورای امنیت، تصریح کرد: در این شرایط باید دیپلماسی فعال را دنبال کنیم و بتوانیم روند پرونده هسته ای را از حالت سیاسی و امنیتی خارج و کاملا حقوقی کنیم و مسیر آن را به سمت آژانس سوق دهیم.
● تداوم روند کنونی مذاکرات
معاون امور بین الملل حزب موتلفه اسلامی بسته شدن پرونده هسته ای ایران علی رغم فشارهای غرب و قطعنامه های ضد ایرانی شورای امنیت را محتمل می داند و معتقد است که تداوم روند کنونی مذاکرات هسته ای، باعث بازگشت پرونده هسته ای به آژانس می شود.
حمیدرضا ترقی، معاون امور بین الملل حزب موتلفه اسلامی در گفت وگو با مهر مذاکرات اخیر لاریجانی و جلیلی با خاویر سولانا در رم و اشتاین مایر وزیر امور خارجه آلمان در هامبورگ را مثبت ارزیابی کرد و اظهار داشت: تداوم مذاکرات سیاسی به صورت موازی با مذاکراتی که ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی در حال انجام آن است، موجب رفع ابهامات باقی مانده در پرونده هسته ای از سویی و تسریع روند بازگشت این پرونده به مرجع اصلی خود، یعنی آژانس خواهد شد.
وی با تاکید بر اهمیت مذاکرات ایران و دیده بان هسته ای سازمان ملل متحد، افزود: به نظر می رسد در صورت تقویت گفت وگوهای ایران و آژانس و اغنای طرف های اروپایی در این خصوص، باید به سمت کمرنگ تر کردن حضور کشورهای ثالث در میدان این مذاکرات باشیم.
معاون امور بین الملل حزب موتلفه اسلامی اختلافات جاری در گروه کشورهای موسوم به ۱+۵ را مورد اشاره قرار داد و گفت: با توجه به اعلام رضایت طرف ایرانی و اروپایی از نتایج مذاکرات رم، تهران با برنامه ریزی دقیق می تواند ضمن بهره برداری از اختلافات موجود در این گروه با تحکیم مواضع به حق خود، این اختلافات را تعمیق بخشیده و وزن کشورهای همسوی اروپایی را در این معادله افزایش دهد.
ترقی روند آغاز شده در جریان مذاکرات هسته ای کشورمان را روندی مثبت دانست و که می تواند به بازگشت پرونده هسته ای ایران به مرجع اصلی خود، یعنی آژانس بین المللی انرژی اتمی بینجامد و اظهار داشت: در صورت تداوم این روند، احتمال بازگشت پرونده هسته ای ایران به آژانس بسیار زیاد است.
وی همچنین خاطرنشان کرد: نباید فراموش کنیم که در حال حاضر و در اردوگاه کشورهای اروپایی، تنها انگلیس و فرانسه به همسویی با آمریکا می پردازند و حقیقت این است که جبهه تقابل با ایران در شرایط کنونی دچار انزوا شده و بقیه طرف های درگیر با این موضوع، با چنین موضعی هماهنگ نیستند.

منبع : روزنامه مردم سالاری