دو راهی تهران - واشنگتن

با وجودی كه مقامات هندی صراحتاً اعلام كرده اند كه هم برای تأمین نیازهای انرژی خود به گاز طبیعی ایران و هم برای پیشرفت فن آوری به كمك های هسته ای آمریكا نیاز مبرم دارند، این كشور مجبور شد با دادن اولویت به همكاری های هسته ای خود با آمریكا، در نشست پیشین شورای حكام آژانس بین المللی انرژی هسته ای ضمن همراهی با قطعنامه اروپایی ها، از تهران درخواست نماید تا به تعهدات هسته ای خود پایبند باقی بماند. به عقیده هندی ها، تهران باید به گونه ای مسایل هسته ای خود را حل و فصل كند كه نیازی به ارجاع پرونده هسته ای این كشور به شورای امنیت سازمان ملل متحد نباشد. در این میان، رسانه های هندی ضمن مخالفت با تصمیم اخیر دولت این كشور در حمایت نكردن از تهران در شورای حكام، به شدت حزب حاكم را به باد انتقاد گرفتند. در همین رابطه روزنامه ایندیا تایمز در سرمقاله ای این چنین نوشت: "تصمیم دولت هند به اعلام مخالفت با ایران در نشست شورای حكام آژانس بین المللی انرژی هسته ای، آشكارا نشان می دهد كه دولت آقای سینگ با بی شرمی و تنها به دلیل حفظ و تقویت مشاركت استراتژیك با كاخ سفید، مایل به دست كشیدن از استقلال سیاست خارجی هند می باشد، زیرا دولت بوش قول داده است به هند در زمینه تأمین نیازهای انرژی هسته ای صلح آمیز كمك نماید."به موازات، حزب بهاراتیا جاناتا كه از احزاب بزرگ هند بوده و هم اكنون در زمره احزاب مخالف دولت قرار دارد، از نخست وزیر كشور، مانموهان سینگ، دلیل این تغییر در سیاست خارجی كشور را خواستار شده است. به عقیده اعضای این حزب، دهلی نو چند دهه متوالی است كه به واسطه جمعیت مسلمان كشور از ملت های مسلمان حمایت و پشتیبانی می كند، بنابراین دولت چه دلیل موجهی برای این تغییر آشكار در سیاست خارجی خود می تواند مطرح نماید؟ از سوی دیگر، همه مقامات هندی همواره اذعان كرده اند كه به واسطه افزایش روزافزون نیازهای انرژی این كشور، نفت و گاز ایران از اهمیت حیاتی برای آنها برخوردار است. اما به نظر می رسد در حال حاضر همكاری هسته ای با آمریكا نیز برای هند از اولویت خاصی برخوردار شده است.برخی از صاحبنظران مسایل هند معتقدند كه عدم شفافیت جهت گیری هند در مورد بحران هسته ای ایران، اثرات مخربی بر تصمیم نهایی كنگره آمریكا برای ادامه همكاری هسته ای با این كشور خواهد داشت. البته مقامات بلندپایه كاخ سفید سعی كرده اند این دو موضوع را جدا از هم فرض كنند. در همین رابطه نیكلاس برنز، معاون وزیر امور خارجه آمریكا، گفته است كه هند ی ها منافع خاص خود را دارند و در بیشتر موارد منافع واشنگتن و دهلی نو در تضاد با یكدیگر قرار دارد اما دهلی نو و كاخ سفید در مورد ایران مسلّح به سلاح های هسته ای، یك نظر واحد دارند. در مقابل، تهران به گونه دیگری فكر می كند. در حال حاضر این كشور با غیرقانونی خواندن قطعنامه اخیر شورای حكام، خواستار ازسرگیری مذاكرات هسته ای شده تا از این طریق از حجم و افزایش فشارهای بین المللی بكاهد. این در حالی است كه قبل از این، آقای متكی، وزیر امور خارجه ایران، گفته بود كه به هیچ وجه تهران از حق مسلّم خود در زمینه فن آوری هسته ای گذشت نخواهد كرد، زیرا ایران عضو اِن پی تی )NPT( بوده و بنابراین از مزایای عضویت خود بدون هیچگونه عقب نشینی استفاده می كند. مقامات غربی غیرمستقیم اعلام كرده اند كه با آزاد گذاشتن ایران برای ادامه فعالیت های هسته ای خود، بیم آن را دارند كه كره شمالی كه حالا ادعای در اختیار داشتن بمب هسته ای دارد، جری تر شود. در هر صورت، ایران هسته ای به نفع هند نیست. به موازات، دهلی نو كاملا ً آگاه است كه ایران به راحتی از پروژه خط لوله گاز ایران به هند به دلیل نیاز شدید به منافع مالی آن، دست نخواهد كشید.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران