نقش پرستار در توانبخشی بیماران روانی مزمن

توان بخشی یک فرایند پویای خلاق است که نیاز به همکاری گروهی افراد متخصص درمانی،مددجو و خانواده دارد.افراد متخصص تیم توان بخشی هر یک در حیطه تخصصی درمانی،مددجو وخانواده دارد.افراد متخصص تیم توان بخشی هر یک در حیطه تخصصی خود مددجو را مورد ارزیابی و بررسی قرار داده و نیازهای درمانی وی را مشخص می نماید سپس با توجه به نیازهای تعیین شده ،اهداف بازتوانی و برنامه زمان بندی شده و دستیابی به اهداف به صورترفتاری طرح ریزی می شود(بوگه ۱۹۹۷ص ۴۵) برای توان بخشی روانی به واسطه پیچیدگی اختلالات روانی مزمن تعاریف متعدددی طرح شده است.
بسیاری از تعاریف موجود در خصوص توان بخشی روانی دلالت بر بهبود و اصلاح موقعیت گذشته افراد ناتوان دارد.مزمن بودن طبیعت اختلالات روانی،بطور ضمنی اشاره بر تخریب شدید عملکرد فردی و اجتماعی مددجویان دارد اما باید همواره به خاطر داشت که اینعوارض ماحصل بیماریهای روانی میباشند. درمیان تعارف موجود از اختلالات روانی مزمن بنا به تعریف گلدمن (Goldman) این اختلال یابه تعبیر علمی تر ناخوشی روانی خطیر و پایدار بیماری است که سبب اختلال در عملکرد فرد در سه حیطه از موراد زیر می شود:
۱) بهداشت فردی و خود مراقبتی
۲) ارتباطات بین فردی
۳) استقلال
۴)تعاملات اجتماعی
۵) یادگیری
۶) تفریح و سرگرمی بطوریکه در نهایت این نقایص و اختلالات عمکردی منتج به حس عدم رضایت فردی،اجتماعیو اقتصادی می گردد(کارسون و آرنولد ۱۹۹۶ص ص ۵۲۳و۵۲۲و۵۲۱).
توان بخشی روانی فرایندی است که از دو جهت حائز اهمیت است: نخست آنکه توان بخشی در مورد افرادی بکار می رود که بواسطه عاملی مشخص دچار ناتوانی شده باشند.دوم آنکه کمک رسانی باید به طریقی عملی شود که مددجو جواز توانمندیهایموجودش بهره گیرد و به اعتماد به نفس و رضایت فردی نایل گردد(۱۹۹۲ص ۵۹۵) در نهایت توان بخشی روانی،فرایندی حاصل از تلاش اعضاء تیم درمان (روانپزشک ،روانشناس بالینی،مددکار،پرستار،کاردرمانگر،بیمار و خانواده اش )می باشدکه با هدف ارتقاء در توسعه توانمندی های باقی مانده مددجوی روانی ناتوان برای رسیدن به زندگی ،آموزش ،اجتماعی شدن و بطور کلی سازگاری در حد طبیعی طراحی می گردد. هدف اعضاء تیم توان بخشی روانی را می توان در موارد ذیل خلاصه نمود.
۱) ارتقاء موقعیت فردی و بهبود توانائیهای شخصی
۲) ایجاد یا تجدید مهارتهای ارتباطات بین فردی
۳) ایجاد یا تجدید زندگی مستقل
۴) کمک به فرد برای دست یابی به رضایت خاطر از کیفیت زندگانیش (لگو ۱۹۹۶ص ص ۲و۱۴و۱۳و۱۱) و اما پرستاری یکی از اعضاء کلیدی در تیم مراقبتهای بهداشتی و توان بخشی است که نقش ارزنده ای در پذیرش ،آماده سازی برای درمان ،مراقبتهای حمایتی جسمی ،روانی و اجتماعی بیمار دارد(ویت ۱۹۹۷ ص ص ۲۹۲ و ۲۹۳) پرستار مسوءل ارائه یک برنامه مراقبتی مشخص برای تسهیل بازتوانی است تا بیمار در وضعیت مطلوب بهداشت و سلامت قرار گرفته و از عوارض احتمالی بیماری او پیشگیری شود.
بنابراین پرستار در تیم توان بخشی نقش مراقبت دهنده ،مشورت دهنده و حمایت کننده داشته و با توجه به اینکه پرستار Case manager می باشد،مسئولیت هدایت و حمایت کردن تمامبرنامه های توانبخشی را داراست .پرستار علاوه بر انجام خدمات مراقبتی برای خود بیمار ،وی را برای زندگی جدید و تطبیق و سازگاری با تغییرات بالقوه بعد از درمانهای مختلف آموزش می دهد و با ملاقاتها و پی گیری دایمی امکان تداوم زندگی با مطلوبترین شکل ممکن رابرای وی فراهم می آورد(برونر وسوارث ۱۹۹۲ ص ۱) Broking )۱۹۹۲( می گوید :نقش پرستار توان بخشی بیماران روانی مزمن شامل کار با بیمار و بستگان وی ،انجام آموزشهای پزشکی و گزارش مشاهدات به متخصصین است.
اطلاعات بایدبدقت و بدرستی به سایر اعضاء تیم انتقال داده شود و تا حد امکان از زمینه های ذهنیکه منجربه خطای انتقال اطلاعات می گردد آزاد باشد. او همچنین متذکر می شود که اهمیت فعالیتهای پرستاری از سال ۱۹۶۸ مورد توجه ویژه تیم توان بخشی روانی بوده است و از همان سال تاکنون این عنصر و نیروی مهم در مجموعه فعالیتهای چون مشارکت با سایر اعضاء تیم توان بخشی ،ارائه خدمات به بیمار کنترل و نظارت بر دانشجویان و ارائه فعالیتهای گسترده در بخش را بعهده داشته است.
او می افازید اگر چه تیم پرستاری در گذشته از استقلال و آموزش کافی در حیطه پرستاری برخوردار نبوده اند اما بتریج با ارتقاء استاندارد و کیفیت آموزشی پرستاران،شرکت فعال در طرحهای توان بخشی و درمانی و اجزاء فعالیتهای تیمی به برابری با سایر اعضاء تیم توان بخشی رسیده است. همچنین متذکر می شود که امروزه بر اساس سیر تکاملی نقش پرستاران،مهمترین نقشهای آنان در تیم توان بخشی شامل ثبت دقیق مشاهدات بر اساس بررسی کامل وضعیت روانی بیماران،مصاحبه با مددجویان بر اساس اهداف طرح شده در جهت حل مشکلات منتج

مولف (مولفین): حمیدرضا خانکه استادیار دکترا پرستاری ,
فرحناز محمدی شاه بلاغی مربی کارشناسی ارشد پرستاری
نوشته شده توسط محمدرضا هاشمی اصل
http://www.۴one.blogfa.com