قانونگذار دغل‌باز؟

چند روز پس از آنکه محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جدیدترین گزارش «محرمانه» خود درباره ایران را به شورای حکام آژانس ارائه کرد، سردبیران چاپلوس تیم چنی در روزنامه واشنگتن پست البرادعی را به یک «قانونگذار دغل‌باز» نامیدند و به گونه‌ای عمل کردند که گویی البرادعی آن قدر آزادی عمل داشته که از موقعیتش به عنوان دبیرکل این آژانس ، برای نادیده گرفتن اعضای شورای حکام ، قوانین آژانس و اراده اعضای آن تنها در جهت منافع امریکا استفاده کند.
بسیار واضح است که این سردبیران «دغل‌باز» تاکنون متوجه موضوعات مهمی در این خصوص نشده‌اند و یا اساسا اطلاعی از:
▪ قوانین آژانس
▪ فصل هفتم منشور سازمان ملل
▪ مفاد
▪ ان.پی.تی توافق پادمانی ایران با آژانس
▪ ‌ قطعنامه‌های اخیر شورای حکام آژانس درباره ایران
▪ ‌ آخرین قطعنامه شورای حکام درباره ایران
▪ گزارش‌های اخیر البرادعی درباره ایران ندارند
بنابراین پیش از هر چیز باید به یاد داشته باشیم که ماموریت اصلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی – که اجلاس عمومی اخیر آن شامل ۱۴۴ کشور عضو بود – ایجاد بسترهای مناسب برای همه کشورهای جهان به منظور دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای است.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این توانایی را دارد تا از طرف آژانس و در راستای قوانین آن مسوولیت‌های خود را در قبال اعضا و مجمع عمومی به انجام برساند.
آژانس ممکن است به منظور اجرای این مسوولیت‌ها به این نتیجه‌گیری برسد که باید با یک کشور عضو که بازرسان آژانس در آنجا فعالیت دارند و اجازه دارند در هر زمان و مکانی از هر کجا و از هر چیز و هر کس در ارتباط با موضوع توافقنامه بازرسی، سرکشی و سوال کنند توافقنامه‌ای پادمانی منعقد کند تا مطمئن شود در تمامی مراحل پیشرفت کار، هیچ انحرافی در مسیر دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای پدید نمی‌آید و این فرایند به سمت اهداف نظامی منحرف نمی‌شود.
بر همین اساس ایران در پانزدهم ماه مه سال ۱۹۷۴ با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به چنین توافقی دست یافت – و مادامی‌که از پیمان NPT بیرون نیامده این توافقنامه به قوت خود باقی است – لذا براساس این توافقنامه کلیه منابع و مصالح شکاف‌پذیر و کلیه فعالیت‌هایی که با این منابع و مصالح در ارتباط است موضوع این توافق قرار می‌گیرد و باید به منظور جلوگیری از انحراف احتمالی در دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای مورد بازرسی قرار گیرند.
با این همه جدیدترین گزارش محمد البرادعی به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مجمع عمومی آژانس، همه امضاکنندگان NPT و شورای امنیت سازمان ملل یک بار دیگر تایید می‌کند که هیچ انحرافی در برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد.
اینجا است که با موضوعی حقیقتا شگفت‌انگیز مواجه می‌شویم! در حالی که ایالات متحده امریکا به طرز فاحشی از ادای تعهدات خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و NPT بازمانده است ؛ البرادعی به خوبی قادر به تایید این حقیقت است که ایران همچنان به تعهداتش در این زمینه وفادار مانده است.
از این رو این سوال پیش می‌آید که چرا رسانه‌های چاپلوس تیم چنی این چنین ناراحت و غمگین هستند؟
در چهارم فوریه سال ۲۰۰۶ شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ، تحت فشار بی‌حد و حصر امریکا ، قطعنامه ظالمانه‌ای را بر علیه ایران صادر کرد که براساس آن علاوه بر همه مقررات دیگر «ایران باید به دستور مدیرکل آژانس اقدام به شفاف‌سازی کند ، حال آنکه کلیه این اقدامات فراتر از تعهدات پیش‌بینی شده در توافقنامه پادمانی و پروتکل الحاقی است و حتی دسترسی بازرسان به افراد ، اسناد مربوط به دستیابی [به اورانیوم غنی‌شده] ، تجهیزاتی با مصرف دوگانه، کارگاه‌های ویژه نظامی و هر آنچه که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لازم بداند درباره آنها تحقیق و بازرسی بعمل آورد را شامل می‌شود.»
متوجه ماجرا شدید؟ چه در گذشته و چه در حال شورای حکام آژانس تشخیص داده است که البرادعی باید از برنامه اختصاصی ایران برای دسترسی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای اطمینان حاصل کند.
شورای امنیت سازمان ملل نیز با این موضوع موافقت کرده و تحریم‌هایی را بر ضد ایران به عمل می‌آورد تا زمانی که خیال البرادعی از برنامه اتمی ایران مطمئن شود.
بنابراین مادامی که ایران آنچنان که مدنظر شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس است:
▪ به طور کامل فعالیت‌های غنی‌سازی خود را به حالت تعلیق درنیاورد
▪ ‌ پروتکل الحاقی را به همراه توافقنامه پادمانی‌اش نپذیرد
▪ احداث رآکتور آب سنگین محدود خود در اراک را کنسل نکند ؛ به هیچ وجه رضایت خاطر البرادعی از برنامه اتمی ایران اهمیت نخواهد داشت.
البرادعی یک قانونگذار دغل‌باز نیست چرا که او هیچگاه آنقدر آزاد نبوده است تا جدای از شورای امنیت و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصمیم‌گیری کند.
در واقع آنچه البرادعی انجام داده چیزی بوده که به او گفته شده انجام دهد از جمله رسیدن به یک توافق جدید با ایران که او معتقد است – اگر اجرا شود – مطمئن خواهد شد که آیا برنامه اتمی ایران به سمت سلاح‌ اتمی انحراف داشته است یا خیر.
او در این باره می‌گوید: «برای اولین بار با ایرانی‌ها به توافق یا نوعی چارچوب زمانی و یک جدول رسیده‌ایم که می‌تواند موضوعات مورد بحث را روشن کند. ما نهایتا تا نوامبر یا دسامبر متوجه خواهیم شد که آیا ایرانی‌ها به تعهدات‌شان عمل می‌کنند یا خیر. اگر به توافقات‌شان عمل نکنند تهران فرصت بزرگی را و شاید آخرین فرصت را از دست بدهد.»
اما اعضای تیم چنی، چه در داخل و چه خارج از دولت ادعا می‌کنند که جدول زمانی مورد توافق ایران با البرادعی تلاشی آشکار برای منحرف کردن همگان از مقاصد اصلی و ادامه تلاش‌ها برای دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح‌های هسته‌ای است.
البرادعی می‌گوید: «واضح است که هدف اصلی همه ما ممانعت از دستیابی ایران به سلاح اتمی است. ما مشخصا برای یافتن شواهدی در این خصوص که ایران در حال ساخت سلاح هسته‌ای است جستجوهای زیادی کردیم. نشانه‌های مشکوکی به دست آوردیم اما هیچ اثری از سلاح وجود نداشت. ما هم اینک در مرحله‌ای هستیم که می‌توانیم با ادامه بازرسی‌ها به پیشرفت‌های بیشتری دست یابیم و موضوعات مشکوک را حل و فصل کنیم و از طریق بازرسی از تجهیزات ایران به جزییات بیشتری درباره تاریخ دقیق فعالیت‌های هسته‌ای آن دست یابیم.»
«موثرترین عنصر در برآوردهای ما این است که آیا ایران در این راه به صورت کامل با ما همکاری و تعامل خواهد داشت یا نه؟»
حالا لازم به ذکر است که ایران هیچ اجباری مبنی بر همکاری با البرادعی و درخواست‌های او که «فراتر از تعهدات» پیش‌بینی شده در توافقنامه پادمانی و پروتکل الحاقی است و حتی «دسترسی بازرسان به افراد ، اسناد مربوط به دستیابی [به اورانیوم غنی شده] ، تجهیزاتی با مصرف دوگانه ، ‌کارگاه‌های ویژه نظامی و هر آنچه که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی لازم بداند از آنها تحقیق و بازرسی به عمل بیاورد» را شامل می‌شود.
اما ایران علی‌رغم این موضوع توافق کرده است که با البرادعی قدم به قدم و بر سر هر موضوعی همکاری کند تا رضایت خاطر او به دست آید.
اما با این همه البرادعی می‌گوید: «من الان مایل نیستم بگویم که آیا ایران به توافقات و تعهدات خود عمل خواهد کرد یا نه من فقط نمی‌خواهم فرصتی را که برای خود ایجاد کرده‌ام از دست بدهم. در این میان تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران کماکان به طور موقت به قوت خود باقی خواهد بود.»
«اعمال فشار مهم است اما عقیده من این است که در کنار تحریم‌ها باید ایران را تشویق کنیم و امتیازاتی بدهیم تا جهت‌گیری جدیدی اتخاذ کند. اگر کسی پیش من بیاید و بگوید می‌خواهم با تو کار کنم، در آن وقت من باید پیشنهاد او را بررسی کنم و مطمئن شوم که پیشنهاد او حقیقی است. ما باید همه اسناد را ببینیم، قادر باشیم با هر کسی صحبت کنیم و به هر تجهیزاتی دسترسی داشته باشیم.»
«ما درباره دو یا سه ماه آینده سخن می‌گوییم و آن موقع اطلاعات بیشتری به دست خواهیم آورد.»

گوردون پراتر
ترجمه: محمدرضا نوروپور

منبع : روزنامه جام‌جم