جانوران سمی و زهردار

شاید یکی از بیشترین اعمالی که بر روی کره زمین انجام می گیرد، تغذیه یا بعبارت ساده تر خوردن باشد. گرچه این عمل به نوبه خود بسیار لذت بخش است اما در بعضی مواقع همین عمل دوست داشتنی می تواند به قیمت از دست دادن جان یک جاندار تمام شود.
درحقیقت یکی از مهم ترین مسائل قابل طرح ، مسئله خوردن گیاهان و جانورانی است که ایجاد خط ر می کنند. جانداران تنوع زیادی دارند، برخی از جانوران می توانند خودشان را استتار کنند و این در حالیست که گروهی دیگر خود را مخفی می کنند. بعضی می توانند پرواز کنند و بعضی دیگر از برابر صیادان خود فرار می کنند. گیاهانی که قدرت حرکت ندارند توسط خارهای نوک تیز، پرزها و پوست ضخیم از خود محافظ ت می کنند.
راهی دیگر برای محافت در برابر جانداران ، داشتن سم است. ممکن است این سم ، کشنده نباشد ولی امکان بی حس کردن جانورانی را که از آنها تغذیه می کنند هست. در عین حال جانوران شبیه به انواع سمی نیز از خورده شدن در امان می مانند. سموم گیاهی ازجمله خط رناک ترین مواد سمی شناخته می شوند، از جمله آنها می توان سم کشنده «کورار» که در پوست برخی از درختان در آمریکای جنوبی است ، نام برد، و همچنین سمی دیگر به نام «استریکنین» که در دانه گیاهان مناط ق حاره یافت می شود.
تعدادی از گیاهان رنگارنگ در مناط ق مختلف دارای سموم متفاوت هستند که سبب می شود جانوران از خوردن آنها خودداری کنند. برای مثال درخت زرد شفاف بلندی به نام «لابرنوم» که در بسیاری از شهرهای اروپایی رشد می کند، دارای دانه های سمی است. حتی در برگ های شبدری که در چمنزارها و علفزارها پیدا می شوند، انواع مختلفی از سموم شیمیایی به نام «سیانید» وجود دارد. بسیاری ازگل ها و گیاهان دارای رنگ های مختلف هستند، این ها می توانند سمی باشند. در دنیای جانوران ، رنگین ترین گونه ها اغلب دارای سم هستند، ط بیعت آنها را رنگین کرده تا دیگران از خط ر آگاه شوند. رنگ های قرمز شفاف ، زرد و سیاه اغلب بعنوان نشانه های جسارت و جرات در روی جانوران ظ اهر می شود. به این معنی که به جانوران دیگر هشدار می دهند تا دور شوند.
هنگامی که یک پرنده مزه نامط لوب «لارو» یک پروانه بید را چشیده باشد، نوارهای سیاه و زردرنگی که بر روی پوسته آن قرار دارد سبب می شود که پرنده به خط ر آگاهی پیدا کند و بار دیگر از خوردن همه جانورانی که شبیه به این علامت با این رنگ ها را دارند، خودداری کند. «لارو» این پروانه دارای سم مخصوصی است که محتوی طعم ناخوشایند بوده و این مسئله جالب است که پرندگان فورا بعد از خوردن آن دچار مریضی می شوند. پروانه های بید برنت که بسیار زیبا و رنگارنگ هستند، در رنگ های آبی تیره و نمونه های قرمزرنگ مثل پروانه های دیگر در هنگام روز پرواز می کنند.
این پروانه ها براحتی پرواز می کنند و این عمل را بدون خط ر گرفتار شدن توسط پرندگان انجام می دهد و این بعلت اینست که بدن آنها محتوی سمی به نام سم «سیانید» است. این سم از ط ریق خوردن شبدرهایی که قبلا در مورد آنها توضیح داده شده وارد بدن لاروهای آنها می شود. قابل ذکر است که «لارو» روشی مناسب را در ذخیره کردن سم بکار می گیرد که می تواند در محافظ ت پروانه بید بالغ هم مورد استفاده قرار گیرد. جالب توجه است که این روش محافظ ت همه جا در بسیاری از پروانه ها و بیدها مورد استفاده قرار می گیرد و آنها این راه را برای محافظ ت از خود بکار می گیرند. در مناط ق مختلف گرمسیری ، جانوران عجیب با خصوصیات مختلفی زندگی می کنند که بسیاری از آنها سمی هستند و سم برخی از آنها هم بسیار خطرناک است. برای مثال می توان از جانورانی چون قورباغه های رنگین ، وزغ ها و سمندرها نام برد که آنها محافظ ت از خود را از راه پوست سمی خود انجام می دهند. این سم ها اغلب قوی هستند و تا حدی می توانند کشنده باشند.
از جمله آنها می توان به قورباغه سمی «گلدن آرو» اشاره کرد که در قسمتی از آمریکای جنوبی زندگی می کند. این جانور، محتوی سمی است که برای کشتن بیش از ۱۲نفر انسان بالغ کافی است. رنگ های روشن نیز در جانوران وجود سمی بودن آن را به دیگر جانوران هشدار می دهد. بدن براق مار مرجانی آمریکای جنوبی دارای نوارهای سیاه ، قرمز و زرد است. آنها بدون ترس از حمله دیگر جانوران به زندگی کردن می پردازند و هیچ ترسی از جانوران دیگر ندارند، و به این دلیل است که در حقیقت دیگر جانوران آموخته اند، نباید به اینگونه جانوران نزدیک شد. لازم به ذکر است که اگر جانورانی این گونه رنگ ها را نادیده بگیرند به ندرت می تواند به مدت ط ولانی زندگی کنند.
یکی از شایع ترین نمونه های هشداردهنده همین زنبور معمولی است. بر روی بدن این زنبور رنگ های سیاه تیره و نوارهای زرد رنگی وجود دارد که معنی آن اینست که فاصله ات را رعایت کن. برخلاف جانوران سمی که رنگ های روشن دارند، برخی از جانوران وجود دارند که بدون اینکه دیده شوند، شکار را نیش زده و او را می کشند. علاوه بر این ، برخی دیگر هم وجود دارند که در زیر سایه ها پنهان می شوند و برخی دیگر دارای قدرت استتار هستند. عقرب ها که جانداران خط رناکی هستند ممکن است با اینکه بسیار کوچک هستند حاوی سمی خط رناک باشند. اینگونه عقرب ها در زیر نور خورشید و در تمام مدت روز زیر سنگ ها یا درون سوراخ ها پنهان شده و با فرا رسیدن شب به پیدا کردن طعمه مورد نظ ر می پردازند.
برخی از عنکبوت ها جزو جانوران سمی هستند که بسیار خط رناک اند و برخی از آنها تاکنون توسط بشر شناخته شده اند. خنثی کردن اثر سم آنها حتی با داروهای جدید نیز امکان پذیر نیست و اگر هم باشد بسیار مشکل است. نوعی عنکبوت در استرالیا وجود دارد که سالانه بسیاری از مردم را می کشد. تارهای این عنکبوت بصورت قیفی شکل است. بسیاری از مارهای سمی که شناخته شده اند را نمی توان خط رناک دانست ، چراکه داروهای جدید و آنتی بادی های علیه سم آنها وجود دارد. حتی در اطراف مرجان های دریایی مخصوصا دریاهای استوایی مکان امنی نمی توان یافت. همچنین «عقرب ماهی» و «ماهی بافنده» مرگ آورند. این ماهی ها با خارهای تیز خود می توانند پاها و یا دست های شناگرهای بی دقت را سوراخ کرده و آنها را مسموم سازند.

منبع : روزنامه ابتکار