کوالا جانوری از دنیای غریب

کوالا، جانور کیسه داری است که بر روی درختان زندگی کرده و از برگ درخت « اوکالیپتوس » تغذیه می کند. کوالاها حیوانات بومی استرالیا هستند که دراینجا گاهی ، خرسهای کوالا یا خرسهای بومی نامیده می شوند، گرچه هیچگونه ارتباطی بین این جانوران و خرسها وجود ندارد. خرسها، پستاندارانی وابسته به جفت هستند که نوزاد آنها در داخل بدن مادر به طور کامل رشد کرده و توسط اندامی اسفنج مانند، به نام جفت تغذیه می شود. اما نوزاد کوالا، مانند تمامی پستانداران کیسه دار، در مرحله ای که هنوز به رشد کامل نرسیده متولد شده و مراحل رشد خود را درون کیسه ای بر روی شکم مادر تکمیل می کند.
کوالا ازنظرمحبوبیت، رقبای اندکی در میان حیوانات وحشی دارد. همچنانکه جنگلهای اوکالیپتوس بیشتر و بیشترجای خود را به کشتزار، صنعت و مسکن سازی می دهند، توجه و نگرانی شدید بشردرحفظ و بقای این جانور که ظاهری شبیه به بچه خرس دارد، بیشترمی شود.
● زیستگاه اصلی
کوالاها برای داشتن غذا وپناهگاه به درخت اوکالیپتوس که درخت صمغ نیز نامیده می شود، وابسته هستند. قبل از آنکه اروپاییان، قاره استرالیا را به استعمار خود درآورند، کوالاها در جنگلهای اوکالیپتوس سراسر این قاره یافت می شدند. در قرن ۱۹ زمانیکه مهاجران اروپایی وارد این کشور شدند، برای ایجاد زمینهای کشاورزی شروع به تخریب این جنگلها کردند. تا اواخرقرن ۲۰، بیش از۸۰ درصد این جنگلها ازبین رفتند.
امروزه، کوالاها درسراسراسترالیای شرقی، ازنواحی گرمسیر شمال شرق تا مناطق سردتر جنوب شرقی، درجنگلهای کوچکی که بقایای آن دوران است، به زندگی خود ادامه می دهند. این جنگلها کاملأ از یکدیگر جدا شده اند تا مانع آن شوند که کوالاها برای یافتن جفت یا درختان اوکالیپتوس بیشتر، ازیک جنگل به جنگل دیگرنقل مکان کنند.
● ویژگیهای جسمانی
کوالاها روزانه حدود ۲۰۰ الی ۵۰۰ گرم ( حدود ۷ تا ۱۸ اونس ) برگ اوکالیپتوس می خورند. این برگها ارزش غذایی پایینی دارند زیرا شامل مقدار ناچیزی پروتئین بوده و قسمت زیادی ازآن را فیبر ودیگر ترکیبات غیرقابل هضم تشکیل داده است. کوالا به طور منحصر به فردی، با این نوع تغذیه سازگاری پیدا کرده است و این سازگاری، فرایند گوارش حیوان را از بسیاری جهات همچون شکل دندانها و سرعت هضم غذا، تحت تاثیر قرار داده است.
کوالا شبیه به خرسی مینیاتوریست، با سری بزرگ که بر روی بدنی چاق و خپل قرارگرفته، همراه با دمی کوچک و دست و پایی عضلانی و بزرگ. آنها صورتی دایره مانند دارند با چشمانی روبه جلو، بینی برآمده و گوشهایی گرد که دربالای سرشان قرار گرفته است. جالب اینکه برخی از ایرانیان نام این حیوان را" بل بله گوش" نهادند.
طول این حیوان بین ۶۹ تا ۷۹ سانتیمتر (۲۷ تا ۳۱ اینچ ) و وزنش بین ۵ الی ۱۲ کیلوگرم (۱۱ تا ۲۶ پوند ) می باشد. معمولأ جنس نر این حیوان، بزرگتر ازنوع ماده می باشد و کوالاهایی که درقسمت جنوبی زندگی می کنند از انواع شمالی نسبتأ بزرگترهستند.
بدن کوالا از کرکهای ضخیم و انبوه پوشیده شده است. گردن، سینه و اطراف گوشهای بزرگ کوالاها، کرکهای سفید رنگی دیده می شود اما بلندی و رنگ این کرکها درقسمتهای دیگربدن جانور، بر طبق محل زندگی آنها متفاوت است. کوالاهایی که در مناطق سردتر جنوبی زندگی می کنند، کرکهای بلندتری دارند که رنگ آنها قهوه ای - خاکستری و یا دارچینی می باشد. آنهایی که درنواحی گرمسیر شمالی یافت شده اند، کرکهای کوتاه تری به رنگ نقره ای - خاکستری روشن دارند.
پنجه های کوالا به گونه ای است که جانور را قادرمی سازد تا به درخت چسبیده و به راحتی ازآن بالا رود. دو پنجه جلویی کوالا پنج انگشت دارد که هریک از انگشتان دارای ناخنهایی قطور و منحنی شکل است که برای بالا رفتن از درختان به او کمک می کند. دو تا از انگشتهای جانور در مقابل سه انگشت دیگر قرار گرفته طوری که به نظرمی رسد او دو شـــــســــــت و سه انگشت دارد. این ساختار پنجه ها، او را قادر می سازد که شاخه های درختان را به آسانی در دست بگیرد. هریک از پنجه های پشتی کوالا نیز دارای پنج انگشت می باشد. نخستین انگشت که پهن وبدون ناخن است، در مقابل چهارانگشت دیگرقرار دارد. انگشت دوم وسوم با انگشت شست که دارای دو پنجه است، ترکیب شده که کوالا از آن به عنوان یک شانه برای مرتب کردن کرکهایش استفاده می کند.
کوالاهای نر بالغ، در وسط سینه خود غدۀ قهوه ای رنگی دارند که مادۀ بدبویی ترشح کرده وباعث می شود کرکهای اطراف غده مرطوب و تیره شود. نرها این غده را بر روی تنه و شاخه های درختان می مالند و بویی که بر روی درخت باقی می ماند، به نوعی وسیلۀ ارتباط کوالاها می باشد. کوالاهای مادّه نیز کیسۀ کوچکی بر روی شکم خود دارند که نوزاد درحال رشد خود را در هفت ماه نخست تولد در این کیسه نگه می دارند «نوزاد اینگونه کیسه داران جوی نامیده می شود» این کیسه کوچک به سمت بالا باز می شود، البته گاهی وزن نوزاد باعث می شود کیسه به سمت پایین باز شود.
چشمهای کوالا درست مقابل صورتش به سمت جلو قرارگرفته و این ویژگی جانور را قادر می سازد که با هر دو چشمش بر روی یک شیء تمرکز داشته باشد. این توانایی که «دید دوچشمی » نامیده می شود، به وی این امکان را می دهد که فاصله ها را به درستی تشخیص دهد و این قابلیت برای حیوانی که مرتبأ ازیک شاخه به شاخه دیگرمی پرد، بسیارضروری است. ظاهرأ این جانوران حس بویایی خوبی هم دارند زیرا قبل از اینکه یکی از برگها را برای خوردن انتخاب کنند، آنها را با دقت بو می کنند و این بدان معناست که هربرگی در نظر آنها بوی متفاوتی دارد. آنها همچنین قادرند ترشحاتی را که کوالای نر از بدن خود برتنه وشاخۀ درختان به جای می گذارد، استشمام کنند.
کوالای ماده (هم آنهایی که درجنگلها به سرمی برند وهم کوالاهایی که در قفس هستند ) ممکن است بین ۱۳ تا ۲۰ سال عمرکند، درحالیکه نوع نر حداکثر ۱۲ سال عمرمی کند. با این وجود، کوالاهایی که درجنگل ها زندگی می کنند، به علت شکار، بیماری و یا برخورد با اتومبیلها، زودتر می میرند.
کوالاهای ماده در ۱۸ الی ۲۴ ماهگی ازنظر جنسی بالغ می شوند. آنها قادرند تا قبل از۱۳ سالگی، سالانه یک بچه به دنیا آورند. نرها در حوالی ۲ سالگی شروع به تولید اسپرم می کنند و همچنین کوالاهای بزرگتر و نیرومندتر، قادرند در سن پایین تولید مثل کنند. با این حال، یک کوالای نر باید برای رقابت با نرهای دیگردر پیدا کردن جفت، به اندازۀ کافی بزرگ شده باشد وبه طورکلی سن جفت گیری این حیوان حدود ۴ سالگی است.
کوالا برای جبران مادۀ غذایی کم انرژی وغیر مغذی خود بیشتر وقت خود را بر روی درختان به استراحت می پردازد تا بتواند انرژی خود را ذخیره کند. آنها ۲۰ ساعت در روز می خوابند، ۱ تا ۳ ساعت را به نشستن و خوردن غذا اختصاص می دهند و تنها ۴ دقیقه در روز فعالانه بین شاخه های درختان در حرکتند و به تمیز کردن کرکهای خود و شرکت در فعالیتهای اجتماعی می پردازند. آنها عمدتأ از ساعت ۵ عصر تا نیمه شب تغذیه می کنند. کوالاها در چندین نوبت غذا می خورند و هر وعدۀ غذایی به طور متوسط بیست دقیقه طول می کشد.
کوالاها بر روی همان درختی که تغذیه می کنند به خواب می روند، آنها بر روی شاخه های درختان استراحت کرده و گاهی اوقات نیز در امتداد یک شاخه دراز می کشند. آنها روزی یکبار و گاهی کمتردرخت خود را عوض کرده و عمومأ در ابتدا از درخت پایین می آیند و سپس با تنبلی بر روی زمین راه رفته و از درخت دیگری بالا می روند. آنها وقتی به یک درخت جدید می رسند، ابتدا از روی زمین به بالا می پرند و پنجه های خود را به تنه درخت چسبانده و بعد با استفاده از دست و پای عضلانی خود از تنه درخت بالا می روند. اصلی ترین شکارچی کوالاها بر روی درخت، افعی های بزرگ هستند و گاهی اوقات نیز جغدها و عقابها، بچه های آنها را از پشت مادرانشان می ربایند. هنگامی که بر روی زمین هستند نیز ممکن است توسط سگهای اهلی یا وحشی مورد حمله قرار گیرند. بعضی از آنها نیز برای رفتن به درختی دیگر، هنگام عبور از جاده با وسائل نقلیه برخورد می کنند.

دکتر مهرداد حلوایی
http://iranpest.blogfa.com