نوشتن پشت در دستشویی

دستشویی نوشته ها، این نوشته های به ظاهر بی اهمیت، برای تحلیل روانكاوانه جامعه محملی مهم فرض می شوند. همه ما با این قبیل نوشته ها آشناییم و در دستشویی های عمومی شهر با آنها رویارو شدیم و چه بسا بعد از خواندن آنها با بی تفاوتی یا سخیف شمردن عمل نویسنده از كنار آن رد شدیم. جالب آن است كه این قبیل نوشتارها اغلب خوانده می شوند اما به لحاظ معنا جدی گرفته نمی شوند.به لحاظ تاریخی اطلاعات چندانی از این نوشتارها در ایران در دسترس نیست اما تا آنجا كه تجربه های دیداری ما اجازه می دهد می دانیم كه در برخی از برهه ها بر میزان آن افزوده می شود و همین طور بسته به مناطق حجم و میزان آن تفاوت می پذیرد. به نظر می رسد حجم نوشتارها به میزان بسته بودن جامعه و باز بودن فضای جامعه ارتباط دارد.نوشتارهای پشت در دستشویی ها كه این روزها به مدد تكنیك های به كار گرفته شده برای ممنوعیت نوشتن بر میزان آن كاسته شده است همواره موضوعاتی خاص را نشانه گرفته است. موضوعاتی كه می توان میان آنها مشابهت های ساختاری یافت. قلمروهایی كه تحت تدابیر ایدئولوژی های انضباطی و ایدئولوژی معنا ساز مدیریت می شوند. درست است كه این نوشتارها مرزهای اخلاقی جامعه را زیر سئوال می برند و جنبه های وقیحی از زندگی را به نمایش می گذارند اما آنها در عین حال می توانند ابعاد پنهان و ناخودآگاه جامعه را در پیش روی ما قرار دهند و از لایه های زیرین جامعه پرده برداری كنند. روشن است كه این قبیل نوشتارها را نه انسان های دیوانه بلكه آدم های متعارف جامعه نوشته اند. آدم هایی كه شاید به رغم تفاوت های موجود میانشان، همگی به نوعی در جامعه فرودست محسوب می شوند. آنها حاشیه نشین هایی هستند كه در نوشتارهای رسمی (و رسانه ها به طور كلی) مجالی برای تجلی نمی یابند. اینكه در دستشویی ها در فضاهای بسته جامعه بتواند بخشی از بار حوزه عمومی را به دوش بكشد در نظر برخی ممكن است درست مانند خود نوشتارهای پشت در دستشویی ها بی اهمیت و حتی مضحك فرض شود، اما اگر توصیه والتر بنیامین را جدی بگیریم كه مورخ فرهنگی باید همانند آت و آشغال جمع كن ها به جست وجو و كاوش چیزهای ارزشمند در میان زباله ها بپردازد، پشت در دستشویی ها می تواند یكی از این مكان ها باشد.

عباس كاظمی

منبع : روزنامه شرق