فعال منفعل

● مفاهیم جامعه شناختی در قالب دوگانه ها
▪ فعال active :این مفهوم با اندیشه عاملیت كه پیشتر توضیح داده شد ارتباط تنگاتنگی دارد. معنای این مفهوم آن است كه در فرآیند اجتماعی شدن و به عضویت جامعه درآمدن و عضو ماندن، افراد فعال هستند، نه منفعل و واكنشی. چنین طرز تلقی ای نسبت به افراد بر این باور مبتنی است كه به رغم فشارهایی كه بر افراد وارد می شود، آنها خود سرنوشت شان را مشخص می كنند یا حداقل در آن نقش جدی دارند.
منفعل :passive این مفهوم با ایده ساختار كه در جامعه شناسی غالب است، ارتباط دارد. معنای این مفهوم آن است كه افراد با جامعه به صورت از پیش ساخته شده ای مواجه می شوند و در تعیین سرنوشت خود نسبتا بی قدرتند از این لحاظ در تحمل فشارهایی كه توسط ساختارها به آنها وارد می شود، منفعل هستند.
● مفاهیم مرتبط
▪ اجتماعی شدن socialization : نظریه ای است در باب اینكه افراد چگونه رشد می كنند و می آموزند كه به عضویت كامل جامعه درآیند. واضح است كه هر نظریه اجتماعی شدن، چندین پیش فرض دارد، از جمله اینكه جامعه چیست و چگونه است و اینكه افراد، صرف نظر از میزان فعال بودنشان، به واقعیتی به نام جامعه وارد می شوند.
▪ خود بازتابیreflexive self :این مفهوم برآمده از نوشته های جورج هربرت مید است كه معتقد بود سراسر زندگی انسان تمرین مداوم اجتماعی شدن است. خود بازتابی به وضعیتی گفته می شود كه فرد درمی یابد از بسیاری جهات مانند دیگران است و جهان را همچون دیگران می فهمد. این دریافت موجب می شود كه ارتباط كامل و آزاد، میسر و برقرار شود، زیرا تفاوت دیگران هر چه باشد، باز هم می توانیم فرض كنیم دیگران جهان را تا حد زیادی مانند ما می بینند.
▪ «من خصوصی» I و «من عمومی» Me): این دو مفهوم كه به رشد «خود» اشاره دارند نیز از نوشته های جورج هربرت مید نشٲت گرفته اند. من خصوصی I بخش خصوصی و درونی خود است كه نمی تواند ارتباط برقرار كند اما من عمومی Me بخش عمومی و بیرونی خود و مختص برقراری ارتباط است. این دو، روی هم نوعی حس خصوصی و عمومی و توانایی حركت میان خود را ایجاد می كنند.

كریس جنكس
حمیدرضا جلائی پور

منبع : روزنامه شرق