انتفاضه مسجدالاقصی

● مقدمه
امروز مستضعفین و ستمدیگان جهان بر این مهم رسیده‌اند كه برای احقاق حقوق خود راهی جز مبارزه و شهادت ندارند. این نتیجه‌گیری به آنها این بینش را داده كه مبارزه همه‌جانبه علیه ظلم و اشغال می‌تواند در این روند فعالیت باشد.
ملت فلسطین یكی از مظلوم‌ترین ملل تحت ستم جهان است كه به این نتیجه قطعی رسیده است كه، برای رساندن صدای خود به گوش جهانیان باید دست به مبارزه بزند. زیرا دشمنی كه این ملت با آن روبروست، دشمن مسلح، قدرتمند و دارای ابزارهای مختلف فشار می‌باشد، به همین منظور این ملت با دلسرد شدن از عوامل بیرونی و رهبران خود، مسیری مستقل را تحت عنوان انتفاضه برای بدست آوردن حقوق خود آغاز كرده ‌است.
● بخش اول:
▪ فلسطین و هزاره جهان شایسته كودكان
در بیست‌ و هفتمین نشست ویژه سازمان ملل متحد در تاریخ ۱۰ می ۲۰۰۲ و در مقابل چشمان ناظر نمایندگان كودكان و نوجوانان سراسر دنیا سندی به تصویب ۱۸۹ عضو این سازمان رسید كه بر اساس آن كلیه دول و نهادهای عضو این سازمان، تعهد نمودند تا برای ایجاد جهانی شایسته كودكان و نوجوانان بر پایه مردم‌سالاری، مساوات،‌ عدم تبعیض، صلح و عدالت اجتماعی و نیز حقوق جهانشمول، لاینفك، بهم پیوسته و بهم وابسته، تمامی انسانها تلاش نمایند و هزاره كنونی را هزاره «جهان شایسته كودكان» نام نهادند.
اما و اما ...!؟
از شروع انتفاضه دوم مسجدالاقصی در فلسطین به تاریخ ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۰ تاكنون ۹۰% بازداشت شدگان در اراضی اشغالی از میان كودكان و نوجوانان فلسطینی بوده‌اند كه تحت سخت‌ترین شكنجه‌های روحی، جسمی و جنسی قرار گرفته‌اند!
رژیم صهیونیستی از سال ۱۹۶۷ یعنی آغاز اشغال نوار غزه و كرانه باختری قوانین و ابزارهای قضایی جالب توجهی را جهت كنترل این مناطق به كار برده است. به عنوان مثال بر اساس فرمانهای ۱۳۲، ۱۵۰۰، ۱۵۰۱، ۱۵۰۳ این رژیم، طی سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۲ صادر كرد به نیروهای نظامی خود اجازه می‌دهد تا اقدام به بازداشت، دستگیری، بازجویی و محاكمه كلیه كودكان فلسطین بالای ۱۲ سال نمایند. بر اساس این فرامین، كودكان بازداشت‌شده حق دیدار با خانواده و استفاده از وكیل را نداشته و آنان را مانند بزرگسالان در دادگاههای نظامی محاكمه می‌كنند.
جالب است بدانید بر اساس آمارهای منتشره از سوی وزارت امور اسراء دولت خودگردان فلسطین، ۸۰% این كودكان تحت شكنجه‌هایی از قبیل كتك‌خوردن، محرومیت از خواب و غذا، شك الكتریكی، ناسزاگویی، حبس در سلولهای انفرادی و تجاوز جنسی قرار می‌گیرند و ۱۱% كودكان بازداشت شده، پس از آزادی، از مشكلات شدید روحی و جسمی رنج می‌برند.
آمارهای منتشر شده از سوی منابع مطلع نشان می‌دهد كه در طول ۴ سال گذشته، از مجموع ۴۲۲۵ شهید انتفاضه ۵۹۰ نفر كودك بوده‌اند و ۶۰% مجروحین را كودكان و نوجوانان تشكیل می‌دهند.
در حال حاضر ۵۲۶ كودك فلسطینی -‌ افراد زیر ۱۸ سال-‌ در زندانهای رژیم صهیونیستی و در شرایط نامعلومی بسر می‌برند.
البته این تنها بخشی از فاجعه‌ای است كه در حق كودكان فلسطینی در حال رخ‌دادن است، بر اساس آمارهای منتشر شده از سوی دانشگاه قدس و جان هاپكینز آمریكا ۸۰% كودكان فلسطینی زیر خط فقر زندگی می‌كنند و ۶۱% از كم‌خونی، ۴۳% از سوء تغذیه و ۲۷% از هر دو بیماری رنج می‌برند. همچنین اغلب كودكان فلسطینی به واسطه ناامنی و رعب و وحشت ایجاد شده توسط سربازان اسرائیلی، از مشكلات شدید روحی رنج می‌برند. این در حالی است كه ۵۳% از جمعیت فلسطینیان نوار غزه و كرانه باختری را كودكان و نوجوانانی تشكیل می‌دهد كه از كمترین امكانات بهداشتی، آموزشی و اجتماعی محروم هستند. جای این سؤال در ذهن هر انسانی وجود كه چگونه است كه با وجود نقض آشكار قوانین و مقررات بین‌المللی، مخصوصاً كنوانسیونهای حقوق كودك و معاهده ۴ ژنو، هیچگونه برخورد و اعتراضی از سوی سازمانها،‌كشورها و مجامع مدعی حقوق بشر علیه اسرائیل صورت نمی‌پذیرد؟و به راستی این كودكان را به كدامین گناه می‌كشند؟ فلسطینی بودن؟!
● بخش دوم:
▪ انتفاضه الاقصی
انتفاضه تعبیری است كه از سال ۱۹۸۷ همزمان با آغاز این حركت در فلسطین وارد فرهنگ لغت سیاسی جهان گردید. این واژه به لحاظ لغوی به معنی جنبش و لرزش است كه همراه با نیرو و سرعت می‌باشد و برگرفته از حركت پرندگان است كه هنگامیكه قطرات باران بر روی آنها قرار دارد آنها سعی دارند از بار سنگین آن با حركتی برق‌آسا و لرزشی، خود را از این بار خلاصی بخشیده و رهایی یابند. لیكن انتفاضه در ادبیات سیاسی حاكی از اقدامی اعتراضی و دلیرانه مردمی ستم‌دیده در برابر اشغال است كه با شروع این حركت در انتفاضه اول تمام معادلات رژیم صهیونیستی را بر هم ریخت.
انتفاضه الاقصی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۰ در پی گفتگوهای سری باراك و نتانیاهو برای تشكیل حكومت وحدت ملی و با ورود شارون رهبر لیكود به صحن مطهر حرم شریف آغاز شد. حال در اینجا سؤال این است كه چه عواملی در شكل‌گیری انتفاضه مؤثر بودند.
در این خصوص به علل گوناگونی می‌توان اشاره كرد كه عبارتند از:
۱) شكست روند سازش در كمپ دیوید دوم
این گفتگوها كه در ژولای ۲۰۰۰ (۲۰ تیرماه ۱۳۷۹) بمدت ۱۵ روز در كمپ دیوید در پنسیلوانیای آمریكا در خصوص مسائلی نظیر حاكمیت بر بیت‌المقدس، مهلت اعلام كشور فلسطینی و وضعیت آوارگان بود به شكست انجامید و این مسئله باعث سرخوردگی ملت فلسطین و ناامیدی آنها از، دست یافتن به حقوق حقه خود گردید و یكی از دلایل آغازگر انتفاضه مسجدالاقصی شد.
۲) پیروزی حزب‌اللـه لبنان
دیگر عاملی كه باعث شروع انتفاضه الاقصی گردید و از بیرون از سرزمین فلسطین بود پیروزی حزب‌اللـه لبنان در مقابل رژیم اشغالگر قدس بود كه نیروهای اشغالگر را از جنوب لبنان بیرون راندند. گرچه این یك عامل بیرونی بود، لیكن تأثیری بسیار مثبت، در شروع انتفاضه داشت. ضمن اینكه حزب‌اللـه از گذشته نیز در شیوه‌های مبارزاتی به عنوان یك ایدئولوژی برای مردم فلسطین مطرح بود و پیروزی آنها نیروئی دوچندان به فلسطینیان داد و این بینش را در آنها بیدار كرد كه ارتش تا دندان مسلح رژیم صهیونیستی به راحتی قابل شكست است.
۳) ناامیدی از دولتهای عربی منطقه
یكی از عواملی كه باعث شروع انتفاضه گردید، ناامیدی و سردی مردم مظلوم فلسطین از حمایت كشورهای عربی بود. آنها به این نتیجه رسیدند كه كشورهای عربی منطقه به ویژه كشورهای خط مقدم نظیر اردن و مصر به دلایل مختلف از جمله وابستگی این حكومتها به آمریكا سعی دارند ملت فلسطین را پای میزی بكشند كه در آن یك قانون حكمفرماست و آن تحمیل تمام خواسته‌ها بر فلسطینیان بود در حالیكه طرف اسراییلی هیچگونه تعهدی را به ویژه در شروع روند سازش نمی‌پذیرفت.
۴) ورود آریل شارون به مسجدالاقصی
در واقع ورود شارون به صحن حرم شریف را می‌توان اصلی‌ترین عامل شروع انتفاضه مسجدالاقصی عنوان كرد كه این حركت وی كه با هماهنگی نیز همراه بود باعث خشم بسیاری از مسلمانان و شروع قیامی خودجوش و مردمی دیگر شد، كه چهار سال از عمر آن می‌گذرد و خسارات بسیاری را بر پیكره رژیم صهیونیستی وارد كرده است.
● بخش سوم:
انتفاضه و اسرائیل
هزینه‌های انتفاضه برای رژیم صهیونیستی
رژیم صهیونیستی با شروع انتفاضه دچار زیانها و صدمات بسیاری شد. به طوری كه آمار و ارقامی كه از سوی نهادهای مربوطه در خصوص مسائل اقتصادی و غیره منتشر می‌شد، حكایت از تأثیر بسیار منفی این قیام مردمی بر پیكره این رژیم داشت. حال در این بخش به چند نمونه از زیانهایی كه اسرائیل از ابتدای انتفاضه متحمل شده اشاره می‌كنیم:
الف) زیان‌های اقتصادی
بر پایه گزارش های سازمان ها و ارگان های ذی ربط دولت عبری اقتصاد این دولت از سال ۱۹۸۳م. شاهد رکود بی سابقه ای است. گزارش بانک مرکزی در این زمینه آورده است که میانگین تولید سالیانه از زمان شروع انتفاضه ۶ درصد کاهش یافته است. نشانه های دال بر افزایش کاهش میانگین تولید سالیانه وجود دارد و انتظار می‌رود به ۷ تا ۸ درصد برسد. در عین حال این میانگین در این مدت از سال ۲۰۰۰م. ـ زمان شروع انتفاضه ـ به ۵/۵ درصد رسید. در حالی که قبل از آن اقتصاد رژیم اسرائیل شاهد رشد بود. تولید در بخش صنعت نیز حدود ۱۱ تا ۱۵ درصد و تولیدات داخلی ۱۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
امجد التمیمی در پژوهشی که هفته نامه "بانک ها در فلسطین" ـ ارگان انجمن بانکداری فلسطین آن را منتشر ساخت ـ می‌گوید: پس از سالها شکوفایی و پیشرفت اقتصاد دولت عبری و افزایش سر سام آور میانگین رشد سالیانه، انتفاضه فلسطین چون تندبادی اقتصاد این دولت را در هم نوردید و آن را با بحران عمیقی مواجه ساخت و دچار رکود بی سابقه ای شد و در حال انفجار و فروپاشی است. (۱)
انتفاضه این توانایی را دارد که اقتصاد رژیم صهیونیستی را تهدید و به تبع آن این رژیم را با یک بحران حقیقی روبرو سازد و تأثیر قابل توجهی بر روند درگیری ها بگذارد.
با گذشت چهار سال از عمر انتفاضه امروز ما شاهد تحولاتی هستیم که خود بیانگر وجود یک بحران شدید اقتصادی در فلسطین اشغالی است و نشانگر آغاز ضعف و رکودی است که اقتصاد رژیم صهیونیستی با ادامه انتفاضه با آن مواجه می باشد.
این تحولات را می توان در دو مساله خلاصه کرد:
۱) بنا بر تحقیقات جدید دو تن از اساتید دانشگاه تل آویو و کارشناس مسائل اقتصادی، بحران امنیتی سه سال اخیر ناشی از تداوم انتفاضه، باعث شده است که اقتصاد رژیم صهیونیستی ده سال به عقب بازگردد و تقریباً میزان تورم در این دوره به تورم شدید سال ۱۹۶۷ اسرائیل نزدیک شود.
نتیجه پژوهش‌های این دو استاد دانشگاه گویای آن است که میانگین قدرت خرید ساکنان فلسطین اشغالی در مقایسه با شهروندان آمریکایی به میزان ۴۳ درصد کاهش یافته است یعنی دقیقاً مشابه وضعیتی که در سال ۱۹۶۷ در فلسطین اشغالی حاکم بود.
در قسمت دیگر این پژوهش‌ها آمده است که سطح نسبی رفاه اجتماعی نیز در این سال به کمتر از نصف این میزان در آمریکا رسیده است.
روزنامه صهیونیستی هاآرتص پیرامون این پژوهش می نویسد که اقتصاد رژیم صهیونیستی هرگز پویایی خود را به دست نخواهد آورد و نخواهد توانست رشد سریع خود را بازیابد. حال اگر هم همسو با رشد جهانی و تکنولوژی جهانی بتواند پیشرفت و رشدی موقتی برای خود به ثبت برساند، اما نجات از این بحران مرهون پایان یافتن انتفاضه است.
۲) خطر دیگری که رژیم صهیونیستی را تهدید می‌کند آن است که این بحران اقتصادی می‌رود تبدیل به یک بحران مالی شود که نمودهای آن را می توان در موارد ذیل مشاهده کرد:
ـ کاهش قدرت خرید
ـ کاهش سطح رفاه اجتماعی
ـ افزایش شکاف طبقاتی میان ثروتمندان و افراد کم بضاعت
ـ کمبود شدید بودجه
ـ افزایش رو به رشد مشکلات طبقات کم بضاعت جامعه
ـ ۲۰% از ساکنان فلسطین اشغالی به شرط یافتن کار آماده مهاجرت از این منطقه هستند.
مطبوعات صهیونیستی معتقدند که جامعه تاب تحمل تمامی این مشکلات را دارد ولی مشکلی که در این جا وجود دارد وحشت از آن است که این بحران کوچک یک باره تبدیل به یک بحران مالی غیر منتظره و دامنه دار شود.
این روزنامه ها در ادامه می‌نویسد که این بحران غیر منتظره هنگامی رخ می‌دهد که افراد در مورد آینده خود نگران باشند و در واکنشی طبیعی در برابر این مساله به خرید دلار روی آورند و در نتیجه شاهد کاهش غیرقابل کنترل ارزش پول ملی و تورم و خروج سرمایه های هنگفت به خارج از کشور خواهیم بود. این پدیده به نوبه خود ورشکستگی بانک ها و افزایش نرخ بیکاری را به دنبال خواهد داشت. (۲)
برای درك بهتر این مسئله به مطلبی كه اخیراً در خبرگزاری رویتر تحت عنوان اقتصاد اسرائیل بر اثر اعتصاب فلج شده نگاه می‌كنیم. در این مطلب آمده است كه وضعیت بد پرداخت‌های حقوق كارمندان بخش عمومی باعث اعتصاب این گروه و فلج شدن جامعه گردیده است، در این اعتصاب ۴۰۰ هزار كارمند به علت پرداخت كم حقوق در بخشهای هوایی، دریایی، دفاتر حقوقی، بانكها، بازارهای مالی، بیمارستانها، آتش‌نشانی، خدمات پست، راه‌آهن و قبرستانها دست به اعتصاب زدند. به طوریكه رویتر خبر از روی زمین ماندن مرده‌ها به خاطر اعتصاب و دفن نشدن می‌داد. (۳)
ب) فروپاشی بخش گردشگری
بخش گردشگری دولت عبری كه یكی از مهمترین منبع درآمدهای این رژیم است نیز از تأثیرات مقاومت فلسطین و عملیات های شهادت طلبانه مستثنی نیست. بر اساس گزارش های منتشر شده، شمار گردشگران نسبت به سال های گذشته ۶۰ درصد کاهش یافته است. همچنین شرکت هواپیمایی "اِلعال" صدها میلیون دلار زیان دیده است. آفی روزنتال دبیرکل اتحادیه صاحبان هتل‌های فلسطین اشغالی می گوید: تأثیرات انتفاضه بر اقتصاد دولت عبری تا کنون بی سابقه بوده و اقتصاد اسرائیل بیش از هر دورانی زیان دیده است.
ج) مهاجرت معكوس
منابع امنیتی غرب گزارش دادند که اوضاع نابسامان امنیتی اراضی فلسطینی و رژیم صهیونیستی ناشی از انتفاضه الاقصی و ضربات پیاپی نیروهای مقاومت، شمار زیادی از صهیونیست‌ها را به مهاجرت به کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی وادار کرده است. روزنامه آبزرور چاپ لندن نوشت که انتفاضه الاقصی مهاجرت از اسرائیل و مناطق تشکیلات خودگردان را به دنبال داشته است. از سوی دیگر، گزارش های ارگان های دولتی رژیم صهیونیستی فاش ساختند که ۷۰۰ هزار تا یک میلیون یهودی به علت اوضاع نابسامان امنیتی و عملیات های شهادت طلبانه حماس و جهاد اسلامی و گردان های شهدای الاقصی مهاجرت معکوس کرده اند. در عین حال، شمار مهاجران یهودی به فلسطین اشغالی به شدت کاهش یافته است و علت آن هم به خودداری یهودیان جهان از مهاجرت به فلسطین به خاطر نبود امنیت در آن بر می گردد.مقامات عالی رتبه وزارت جذب مهاجران یهود و آژانس جهانی یهودیان، پیش بینی می کنند که کاهش مهاجرت یهودیان به دولت عبری به علت ادامه انتفاضه الاقصی ادامه یابد.
د) تخلیه شهرک های صهیونیست نشین
روزنامه های عبری نوشتند که انتفاضه و اوضاع آشفته امنیتی و اقتصادی رژیم صهیونیستی شهرک نشینان صهیونیست ساکن کرانه باختری و نوار غزه و منطقه دشت اردن را به تخلیه شهرک های خود و مهاجرت به داخل فلسطین اشغالی ۴۸ واداشته است. همچنین وزارت جنگ دشمن صهیونیستی اعلام کرد که ده‌ها شهرک، خالی از سکنه شده است و نیروهای ارتش برای محافظت از دارایی های آنها در این مناطق مستقر شده اند. بر اساس این گزارش‌ها، انتفاضه الاقصی در سومین و چهارمین سالگرد خود ثابت کرد که دوران شکوفایی که توافق نامه اسلو برای توسعه پروژه استعماری صهیونیسیم فراهم کرده بود، به دنبال تلاش شهرک نشینان صهیونیست برای یافتن مکانی امن دچار سیر قهقرایی شده است.
ذ) تخریب وجهه بین المللی "رژیم اسرائیل"
همچنین کاهش جایگاه بین المللی دولت عبری از دستاوردهای انتفاضه است و هم اکنون زنگ خطر فروپاشی جایگاه این دولت در سطح بین المللی به صدا درآمده است. تظاهرات چشمگیر در اروپا در اعتراض به حمله رژیم صهیونیستی به مناطق تشکیلات خودگردان نشانه بارز تنزل جایگاه مردمی و رسمی اسرائیل در جهان است. انتفاضه در منزوی ساختن اسرائیل در عرصه بین الملل مؤثر بوده است به استثنای این که، آمریکا همچنان به حمایت خود از این رژیم ادامه می دهد. پس از این که روند مذاکرات سازش درهای بسته جهان عرب و کشورهای جهان را به روی اسرائیل گشود اما انتفاضه این درها را دوباره به شدت بست و اسرائیل را منزوی ساخت. به عنوان مثال مقامات نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی به دنبال تغییرات اعمال شده در قوانین و ریکرد رسانه‌ها در اروپا به اتهام ارتکاب جنایات جنگی تحت تعقیب قرار گرفته اند. در این راستا می توان به موافقت دادگاه های بلژیک برای اولین بار برای رسیدگی به شکوائیه‌ای مبنی بر محاکمه شارون قصاب صبرا و شتیلا و بلوای سیاسی ناشی از انتصاب کارمی گیلون رئیس اسبق سازمان شاباک به سمت سفیر دولت عبری در دانمارک اشاره کرد. از جمله روند مخالفت جهانی با اقدامات رژیم صهیونیستی می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱) مواضع وزیر امور خارجه فنلاند و وزیر دادگستری دانمارک در خصوص محکوم کردن شیوه های وحشیانه دولت عبری در سرکوب فلسطینیان.
۲) مخالفت کلیسای ارتدوکس روسیه ـ بالاترین ارگان دینی این کشور ـ با استقبال شارون به علت اقدمات وی علیه فلسطینیان.
۳) محكومیت رژیم صهیونیستی در دادگاه بین‌المللی لاهه به خاطر ساخت دیوار حائل
۴) محكومیت دولت عبری در افكار عمومی جهانیان به خاطر ساخت دیوار حائل
۵) طرح مسئله دیوار حائل در مجمع عمومی سازمان ملل كه قرار است بر روی این مسئله رأی‌گیری شود.
۶) حملات تبلیغاتی علیه رژیم صهیونیستی که شارون را خمشگین ساخت و در تحریک افکار عمومی اروپاییان برای حمایت از انتفاضه و مخالفت با اسرائیل سهیم بود. اخیراً جرج بوش رئیس‌جمهور آمریكا نیز در سخنرانی پنجاه‌ و نهمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل اسرائیل را به خاطر ساخت شهرك‌ها، مورد انتقاد شدید قرار داد. (۴)
ر) تأثیرات انتفاضه بر ارتش و سازمان های امنیتی
انتفاضه ضعف ارتش صهیونیستی را کاملاً آشکار و این ارتش را برای اولین بار پس از جنگ لبنان با چالش‌هائی در زمینه تحقق اهداف صهیونیسم جهانی روبرو ساخت. این چالش ها نیز در استفاده بیش از حد دولت عبری از سلاح های مرگبار مانند بالگردهای آپاچی، هواپیماهای اف ۱۶، تانک ها و خودروهای نظامی و انواع مختلف موشک ها و خودداری از به کارگیری نیروهای زمینی از ترس متحمل شدن خسارات و تلفات جانی سنگین در درگیری مستقیم با نیروهای مقاومت نمود یافته است. (مانند آنچه در مقاومت جنین اتفاق افتاد و به کشته شدن ۲۳ سرباز صهیونیست منجر شد) کارشناسان نظامی معتقدند که ارتش صهیونیستی در باتلاق انتفاضه گرفتار شده است و پس از ۳۶ ماه از آغاز انتفاضه نتوانسته آن را سرکوب کند. این ارتش در طول انتفاضه دو گزینه پیش رو دارد و راه سومی ندارد:
۱) سرکوب کامل تشکیلات خودگردان از طریق استفاده گسترده از توان نظامی بدون توجه به نتایج آن در عرصه داخلی و خارجی.
۲) تسلیم در برابر واقعیت موجود و تلاش برای جلوگیری از درگیری های روزانه و قرار دادن این درگیری‌ها در پایین‌ترین سطح خود.
یک کارشناس نظامی دولت عبری خاطر نشان می کند که اشغال مجدد مناطق تشکیلات خودگردان در کرانه باختری و نوار غزه به کشته و زخمی شدن هزاران نظامی صهیونیستی و فرسایش توان نیروهای صهیونیست منجر خواهد شد و احتمال دارد نتایج وخیمی بر ارتش اسرائیل بر جای گذارد.
ز) تأثیرات روحی و روانی بر یهودیان
اوضاع نابسامان امنیتی سؤالات زیادی در اذهان صهیونیست ها درباره فلسفه پروژه صهیونیسم و اهداف آن ایجاد کرده است. خیلی از روشنفکران و مورخان، این سؤال را مطرح می‌کنند که اسرائیل دچار سیر قهقرایی شده است و دوباره به سال ۱۹۴۸ یعنی زمان وقوع جنگ برای تشکیل دولت عبری بازگشته است. اما دیگران درباره بازگشت یهودیان به عهد گتو (محله‌های یهودیان در اروپا) و منزوی شدن مانند وضعیت آنها در نیمه اول قرن بیستم در کشورهای اروپایی سخن می گویند.
مانولا دافری نویسنده روزنامه صهیونیستی معاریو در مقاله ای تحت عنوان "گتوی ترس" این احساسات را این گونه توصیف می کند:"این روزها فاجعه پس از فاجعه و عملیات پس از عملیات و سلسله نامتناهی از ضربات دردناک، ما را در هر جا تعقیب می کند. کشور ما در ابتدا بر این اساس تشکیل شد که مکان امن و افتخار آمیزی برای یهودیان جهان باشد اما اکنون ناامن شده است و از ناحیه همسایگان مورد تهدید قرار می‌گیرد. اسرائیل آینده خود را به خطر انداخته است و مانند دیوانه رفتار می‌کند و هیچ ابتکار عملی ندارد و تحجر، ناتوانی و نومیدی بر همه چیز سایه افکنده است. توفان های تند می وزند و ما را از جا بر می کنند و ما در خواب زمستانی فرو رفته ایم. در واقع این ما نیستیم که سرنوشت خود را رقم می زنیم. همه معتقدند که نمی توان کاری کرد و شکست خورده هستیم و این عاقبت ماست." (۵)
● بخش چهارم:
موانع موجود در راه انتفاضه
در حالیكه به چهارمین سال آغاز انتفاضه الاقصی نزدیك می‌شویم، بسیاری از كارشناسان بر این عقیده هستند كه این قیام خودجوش و مردمی از آن شور و شوق اولیه افتاده است. نكته‌ای كه در اینجا مطرح است با وجودیكه انتفاضه به شریانهای حیاتی رژیم صهیونیستی آسیب‌های جدی وارد كرده است. پس چرا این حركت مردمی اخیراً دچار موانع شده است. حال به نظر می‌رسد این مسئله دارای دلایل متعدی باشد كه در ذیل به صورت فهرست‌وار به آنها اشاره می‌كنیم.
یكی از دلایل این امر را می‌توان، توافق رژیم صهیونیستی و مقامات دولتی فلسطین بر سر این موضوع دانست كه توقف انتفاضه را، اساسی برای شروع گفتگوها عنوان می‌كردند و از ابتدائی‌ترین مسائلی كه از سوی طرف اسرائیلی عنوان می‌شد، پایان خشونتها از طرف فلسطینیان بود.
سند مهم دیگر در این فرایند استفاده از قدرت نظامی برای سركوب انتفاضه از سوی اسرائیل بود. بدین معنی كه بروز بحرانها در سطح منطقه‌ای بویژه عراق، و غفلت جهان از فلسطین، باعث سركوبی بیشتر انتفاضه گردید.
اختلافات درونی مانعی دیگر بر سر راه انتفاضه بود. بطوریكه این اختلافات كه در سطح بالای دولت خودگردان بروز داد باعث شد تا فلسطینیان به این نتیجه برسند كه باید به حل مشكل در درون سیستم خود نیز همت گمارند.
فشارهایی كه از سوی بیرون در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی بر فلسطینیان وارد شد تا آنها اقدام به كنترل قیام بكنند. از جمله از سوی كشورهای عربی و غربی كه خواستار توقف درگیری‌ها در فلسطین بودند. ضمن اینكه فشار كشورهای غربی برای اصلاحات در درون دولت خودگردان نیز به این مسائل افزوده گردید.
محاصره و فشار اقتصادی از دیگر عواملی بود كه از سوی رژیم صهیونیستی اعمال گرید. (فشار بر قشر كارگر، صنعت، كشاورزی، دامداری، تولیدی بازرگانی، حمل و نقل، خدمات اجتماعی و سرمایه‌گذاری)
ترور رهبران انتفاضه باعث شد تا انتفاضه با از دست دادن بسیاری از شخصیتهای راهبردی خود با مشكلی جدی مواجه شود. حال نكته‌ای كه در این بین از همه مهم‌تر است مسئله گفتگوهای سازش بود كه انتفاضه را از درون با چالشی بزرگ روبرو ساخت. این گفتگو كه در گذشته در واشنگتن، پاریس و شرم‌الشیخ صورت می‌گرفت این‌بار در بیت‌المقدس صورت پذیرفت گرچه بدون دست‌یابی به راه حلی پایان یافت لیكن انتفاضه را از درون با مانعی جدی مواجه شد.
از دیگر عواملی كه بر انتفاضه تاثیر گذاشت حوادث یازده سپتامبر سال ۲۰۰۰ بود.
هنگامی‌كه حادثهٔ ۱۱ سپتامبر رخ داد، انتفاضهٔ مسجدالاقصی در آستانهٔ ورود به دومین سال خود بود. همانطور كه در صفحات پیشین این نوشتار بیان شد، انتفاضهٔ مسجدالاقصی در سال قبل از حادثهٔ ۱۱ سپتامبر، دستاوردهای زیادی را برای فلسطینی‌ها محقق كرده بود تا جایی كه افكار عمومی جهانی در حمایت و تأیید قیام فلسطینی‌ها به طرز بی‌سابقه‌ای بسیج شده بود. وضعیت پیش از حوادث ۱۱ سپتامبر، تنگناهای زیادی را برای سیاست‌های رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریكا در منطقه به وجود آورده بود، اما با وضعیتی كه پس از ۱۱ سپتامبر در نظام بین‌المللی به وجود آمد، ناگهان چالش‌های جدیدی فراروی انتفاضه قرار گرفت، البته اوضاع پس از ۱۱ سپتامبر به توقف انتفاضه منجر نشد، اما آن را با مشكلاتی روبه‌رو ساخت كه می‌تواند در استمرار و تداوم آن خلل ایجاد كند. (۶)
▪ مواضع جمهوری‌اسلامی ایران در قبال انتفاضه
با شروع انتفاضه الاقصی عملكرد ایران در راستای حمایت از این حركت خودجوش مردمی بوده است. استراتژی جمهوری اسلامی ایران در این موضوع مبتنی بر رفع ظلم و ستم و جلب حمایت جهانی از حركت مردم فلسطین است. ایران همواره انتفاضه و مقاومت را تنها راه نجات فلسطین مظلوم می‌داند و نص صریح قرآن را در راستای مقابله با ظالمان چراغ راهنمای مبارزاتی ملت فلسطین می‌داند. جمهوری‌اسلامی همواره از سیاست ضعف و سستی كشورهای منطقه در قبال مسئله فلسطین انتقاد كرده است، در اصول خود به تداوم مبارزه علیه رژیم غاصب صهیونیستی تأكید ورزیده است و موضع آشتی‌ناپذیری خود را اعلام نموده است.
رهبر معظم انقلاب نیز در طرح خود مبنی بازگشت آوارگان فلسطینی كه بالغ بر ۵ میلیون نفر هستند و در سه كشور اردن، لبنان و سوریه در شرایط بسیار نامساعدی زندگی می‌كنند تأكید كرده است. بدین نحو كه با بازگشت آوارگان و استقرار آنها در میهن خود، انتخاباتی با حضور تمامی ادیان صورت گیرد و حكومتی تشكیل و قانون اساسی نیز تدوین شود. همچنین جمهوری اسلامی برای حمایت خود از فلسطین تاكنون اقداماتی به شرح ذیل را انجام داده است.
جمهوری اسلامی با تشكیل نهادهای ویژه همچون كنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه وابسته به مجلس شورای اسلامی دست به حمایت مردم فلسطین زده است.
همچنین مجلس شورای اسلامی قانونی تحت عنوان حمایت از انقلاب اسلامی مردم فلسطین به تصویب رسانده كه خواهان تشكیل كشور فلسطین است.
نظام اسلامی در راستای حمایت از قشر آسیب‌پذیر انتفاضه اقدام به درمان مجروحان فلسطین می‌كند.
در بعد فرهنگی نیز شهردار تهران در دیدار با نماینده بیت‌المقدس این دو شهر پیمان خواهرخواندگی امضاء كردند كه این سند با عنایت به خواهرخواندگی بسیاری از شهرهای رژیم اسرائیل با شهرهای موجود در آمریكا می‌تواند گامی مثبت در این راستا ارزیابی شود.علاوه بر حمایت نظام اسلامی در سطح افكار عمومی نیز در ایران همدردی ویژه‌ای با مردم فلسطین صورت می‌گیرد كه از آن جمله می‌تواند به راه‌پیمایی‌ها در مناسبت‌های ویژه از جمله نامیدن آخرین جمعه ماه مبارك رمضان به عنوان روز جهانی قدس، برگزاری نمایشگاههای ویژه در این خصوص اشاره كرد. (۷)
● نتیجه‌گیری
انتفاضه مسجدالاقصی، در منازعهٔ اعراب و اسرائیل تحولی مهم است. از آنجا كه انتفاضهٔ ملت فلسطین، حركتی آگاهانه و با اهدافی مشخص به شمار می‌آید, می‌توان با آن به عنوان گزینه‌ای مناسب برای تحقق حقوق مشروع ملت فلسطین برخورد كرد. انتفاضه در چهار سال گذشته دستاوردهای بسیار مهمی را محقق ساخته است. این دستاوردها می‌تواند تحولات جدیدی را در منازعهٔ عربی، اسرائیلی به ویژه فلسطینی‌ها با رژیم صهیونیستی وارد سازد. مشكلات سیاسی و اقتصادی كه در داخل اسرائیل به سبب انتفاضه به وجود آمده است، در واقع بر افسانهٔ شكست‌‌ناپذیری این كشور خط بطلان كشید. وحدت و انسجامی كه میان كشورهای منطقه از یك سو و میان گروه‌ها و جریانات سیاسی در نتیجهٔ‌ انتفاضه پدید آمد، موجب شد بار دیگر مسأله فلسطین به عنوان آرمان مشترك عربی و اسلامی مطرح شود.
انتفاضه مسجدالاقصی بار دیگر مسأله فلسطین را در كانون توجه افكار بین‌المللی قرار داد. تا پیش از انتفاضه، مجامع بین‌المللی نیز دیگر به مسائل فلسطین توجهی نداشتند، چون با امضای قرارداد اسلو و سایر قراردادها، مسأله فلسطین را پایان یافته اعلام می‌كردند، اما وقوع انتفاضه بار دیگر مجامع جهانی را بر آن داشت تا از حقوق فلسطینی‌ها صحبت كنند و از اجرای قطعنامه‌های بین‌المللی در خصوص فلسطین سخن گویند. در وضعیتی كه انتفاضه در منطقه پدید آورده بر تمامی رهبران عربی و اسلامی ویژه رهبری فلسطین لازم است تا با رژیم صهیونیستی از موضع قدرت برخورد كنند و تمامی حقوقی را كه تا كنون این رژیم از تحقق آن برای ملت فلسطین جلوگیری كرده است، باز گردانند.

منابع:
۱) مركز اطلاع‌رسانی فلسطین ۲۱/۸/۸۲
۲) روزنامه الوطن چاپ قطر ۳۱/۱۲/۲۰۰۳
۳) خبرگزاری رویتر ۲۱/۹/۲۰۰۴
۴) بی‌بی‌سی ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۴
۵) مركز اطلاع‌رسانی - همانجا
۶) روزنامه اطلاعات ۱۶/۹/۸۳
۷) مركز اسناد و مطالعات راهبردی جمعیت دفاع از ملت فلسطین ۱/۷/۸۳

منبع : جمعیت دفاع از ملت فلسطین