نقش دستگاه‌های فرهنگی در تبیین ارزش‌های رمضان

یکی از استفاده هایی که می توان از معنویت ماه مبارک رمضان داشت، تقویت ابعاد معرفتی و دینی افراد جامعه است، دستگاه های مرتبط با مسائل فرهنگی به خوبی می توانند با آگاهی از این ویژگی، از فرصت ایجاد شده برای فعالیت در زمینه تببین و ترویج مبانی دینی و اخلاقی استفاده کنند.
ماه مبارک رمضان ماه رحمت ، بهار قرآن و بهار خودسازی است. رمضان، ماهی است که تمام زمینه های معنوی به منظور گرایش به ارزشهای متعالی، برای اقشار مختلف جامعه فراهم است.
ویژگی خاص این ماه به منظور بهره برداری فرهنگی ، دینی و قرآنی، در تاریخ مسلمانان آمده و در این مورد همواره اتفاق نظر وجود داشته است.
ماه مبارک رمضان ماه خداست و انسانها در این ماه ، میهمان خداوند متعال هستند. در واقع در این ماه ، انسانها به میهمانی خداوند دعوت شده اند و خدای حکیم و کریم نیز میزبان است و می داند که چگونه از میهمانان خود پذیرایی کند.
بی تردید اگر بتوانیم در این ماه پرفیض ، اعتماد به نفس خود را تقویت کرده و اخلاص متزلزل خود را پایدار و دائمی کنیم ، بهترین بهره برداری را از این ماه داشته ایم .
نهایت لطف خداوند در این ماه شامل انسانها می شود، در این لطف همین بس که خداوند متعال در ماه رمضان یک شب را به انسانها داده که برتر از هزار ماه است ، در شب قدر درهای آسمان بیش از هر زمان دیگری به روی انسانها باز است و باران رحمت خداوند بر انسانها نازل می شود.
ویژگی دیگر این ماه این است که قرآن در همین ماه پرفیض نازل شده است.
ماه رمضان با ایجاد فضایی معنوی و سرشار از روحانیت ، زمینه ای را فراهم می کند که انسان خداجو، با تمرین، آمادگی و تقویت اراده، در برابر خواهشهای نفس اماره، حریم شخصیت و کرامت الهی خود را بازسازی و مصون دارد.
● هدیه ارزشمند خالق هستی به انسان
ماه مبارک رمضان یکی از هدایای ارزشمند خداوند متعال به انسانها است که با بهره گیری مناسب و سنجیده از فضایل و برکات آن می توان درهای سعادت را گشود.
روزه یکی از اعمال پرفیض این ماه است، روزه علاوه بر اینکه برای سلامتی انسان بسیار مفید و موثر است، نقش ارزنده ای نیز در تقویت اراده و مقاومت انسان در برابر سختی ها دارد.
به واسطه این عمل عبادی پرفیض ، استقامت انسانها در برابر سختی ها افزایش یافته و در نتیجه، فراز و نشیب های زندگی را ساده تر پشت سر خواهند گذاشت.
وقتی انسان با گرسنگی و تشنگی مواجه شود، موقعیت گرسنگان، تشنگان و نیازمندان را بهتر درک کرده، برای کمک به آنها به منظور رفع مشکلات موجود، بیش از گذشته اقدام می کند.
در نتیجه روزه ، ایستادگی در مقابل نفس انسانها تقویت شده، محرمات را بهتر شناخته و به خوبی از آنها دوری می کنند، بدین ترتیب و به دلیل دوری از گناهان کوچک و بزرگ و همچنین تلاش برای انجام اعمال خیر و ثواب، انسانهای روزه دار بیش از پیش به خدا نزدیک خواهند شد.
در این ماه معنوی، اغلب مردم به لحاظ روانی در موقعیت روحانی خاصی قرار می گیرند که آمادگی پذیرش بسیاری از احکام دینی و طی مسیر الهی را دارند، به همین دلیل چنانچه مسئولان و دستگاه های فرهنگی با برنامه ریزیهای صحیح و کارشناسی شده، در راستای فرهنگ سازی دینی و ملی فعالیت کنند، نتایج مثبت بسیاری کسب خواهد شد.
شبهای قدر نیز موقعیتی ارزشمند برای کسب معرفت الهی و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی است، از حضور عمومی اقشار مختلف مردم در مراسم شبهای قدر می توان برای طرح موضوعات مرتبط با دین و معرفت استفاده کرده و نتایج مثبتی به دست آورد.
بهره مندی از این فرصت ارزشمند معنوی، برای فرهنگ سازی دینی و تبیین و ترویج مبانی دینی بسیار مناسب است، تمام دستگاه های مرتبط با این موضوع، می بایست پیش از آغاز ماه مبارک رمضان برنامه ریزی های خود را انجام داده و در طول این ماه، با ارائه برنامه های متنوع، جذاب، تاثیرگذار و سازنده، در راستای این امر مهم فعالیت کنند.
● گشایش درهای رحمت الهی
ماه رمضان فرصت مغتنمی است که خداوند برای بندگان در نظر گرفته تا انسانهای فراموشکاری که از پروردگار فاصله گرفته اند به سوی او باز گردند.
خداوند همواره برای بندگان فرصت هایی تعیین کرده تا آنان از این فرصت ها با آگاهی بهره مند شوند. ماه رمضان از جمله این فرصت ها است.
رمضان، ماه خودسازی و اصلاح نفس است، در این ماه انسان خالق و خلق را در کنار هم مورد توجه قرار خواهد داد و با محرومان و مستضعفان احساس همدردی کرده و در جهت رفع مشکلات جامعه تلاش می کند.
رمضان، ماه عابدان و زاهدانی است که می خواهند به قرب الهی برسند و از این ماه بهترین بهره ها را خواهند برد.
در اسلام توصیه شده که در ماه مبارک رمضان به جای آنکه خود را از مردم جدا کنیم، می توانیم روز و شب با مردمی از اقشار مختلف جامعه در ارتباط باشیم و به دردهای اجتماعی رسیدگی کنیم.
از آنجا که قرآن کریم در این ماه نازل شده، تلاوت قرآن در این ماه بسیار شایسته است، علاوه بر این، ایثار، همدردی با محرومان، کمک به فقرا و نیازمندان نیز در این ماه توصیه شده است، در ماه مبارک رمضان می توانیم خود را از فرش به عرش برسانیم.
وقتی یک ماه تمرین دعا وعبادت وخودسازی کنیم به طور حتم روح و جان ما آمادگی تداوم این رفتار معنوی را در طول سال پیدا خواهد کرد و در حقیقت می توانیم با این شیوه خود را برای بقیه سال بیمه کنیم.
این سیر معنوی از رجب و شعبان شروع می شود، در رمضان به اوج خود می رسد و استفاده از این اوج، موج حرکت در مسیر تعالی واقعی را موجب می شود.
● درک نیازهای جوانان؛ ضرورت ارتقای معرفت دینی
معنویت رمضان بستر مناسبی برای فعالیت به منظور ارتقای معرفت دینی در میان اقشار مختلف است، درک نیازها و ایجاد فضای مطلوب برای جذب اقشار مختلف جامعه و به ویژه جوانان ضروری ترین امر برای دستیابی به این مهم است.
بی تردید رمضان ماه رحمت و بخشش و فرصتی برای کسب ذخایر معنوی است. رمضان ، ماه عبادت ، نیایش ، تقرب به خداوند متعال، ماه بالندگی و تربیت انسانها و هدایت آنها به ارزشها و فضیلت است.
در این میان روزه، مهمترین عمل عبادی ماه مبارک رمضان است، روزه در مرحله اول عامل ترقی، تکامل، صعود و کسب درجات عالیه است و در مرحله بعد نیز روزه می تواند عاملی برای بخشش گناهان و جبران خطاهای گذشته انسانها باشد.
بنا بر روایات ، روزه داران به سه دسته تقسیم می شوند، برخی تنها گرسنگی و تشنگی را تحمل می کنند که نوعی روزه درمانی است و هیچ ارزش دیگری ندارد، دسته دوم کسانی هستند که از باطل کننده های روزه نیز دوری و تلاش می کنند روزه ای واقعی داشته باشند و دسته سوم با همه وجود و تمام توانمندی ظاهری و معنوی تسلیم محض فرمان الهی می شوند، این مرحله درجه عالیه روزه است.
در ماه مبارک رمضان بستر برای بهتر شدن و همچنین ذخیره معنوی برای ادامه سال به خوبی مهیا و فراهم است. بهره گیری از فرصت های این ماه می تواند شرایطی فراهم کند تا انسان بقیه سال را با ذخایر معنوی کسب شده در طول یک ماه رمضان به خوبی سپری کند.
اقشار مختلف جامعه اسلامی ایران، به طور فطری به دین و معنویت علاقه و گرایش دارند ، شبهای قدر، عاشورا و مراسم اعتکاف و حضور چشمگیر همگان، به ویژه جوانان، به خوبی گویای دین باوری، گرایش و علاقه به معنویت در میان ایرانیان است.
چنانچه در مواردی با حضور کمرنگ مردم در صحنه های مختلف مواجه بوده ایم ، علت آن عدم ارائه برنامه های جذاب است. ارائه برنامه های جذاب از اولویت هایی است که باید مورد توجه برنامه ریزان قرار گیرد.
اگر بستر مناسب را با جاذبه های بالا فراهم و موانع را رفع کنیم، می توانیم در راستای فرهنگ سازی دینی مناسب، در بین اقشار مختلف جامعه موفق عمل کنیم در واقع لازمه فعالیت مناسب در راستای فرهنگ سازی دینی مطلوب ، شناخت و درک نیازها و همچنین رفع موانع است.
● یادآوری ارزش های رمضان ضرورتی برای دستگاه های فرهنگی
استفاده از فرصت ارزشمند رمضان، برای فرهنگ سازی دینی و تبیین و ترویج مبانی دینی بسیار مناسب است، دستگاه های مرتبط با این موضوع می بایست پیش از آغاز ماه رمضان برنامه ریزی داشته و در طول این ماه با ارائه برنامه های متنوع، جذاب، تاثیرگذار و سازنده در راستای این امر مهم فعالیت کنند.
رمضان ماه عبادت و بندگی خداست، این ماه فرصت بسیار مناسبی برای جبران گناهان گذشته و جمع آوری ذخایر نیک برای آینده است.
در این ماه اغلب مردم تشنه آموزش معارف دینی و مذهبی بوده و پذیرش بیشتری در قبال مباحث دینی و مذهبی دارند.
ماه مبارک رمضان ، ماهی است که به طور ناخودآگاه اغلب افراد جامعه دچار تحولات روحی و روانی عظیمی شده و توجه بیشتری به برنامه های دینی و قرآنی دارند.
دستگاه ها و مراکز فرهنگی و آموزشی و همچنین ائمه جماعات و مبلغین می بایست از این موقعیت برای تحکیم مبانی دینی استفاده کرده و با ارائه برنامه های متنوع و جذاب ، در جلب و جذب مخاطب و تاثیرگذاری عمیق در افکار عمومی با جدیت فعالیت کنند.
بهره گیری از این فرصت معنوی و بسیار مغتنم که از سوی خالق هستی در اختیار انسان قرار گرفته، دستاوردهای بسیار مثبتی را برای همگان به همراه خواهد داشت که کم توجهی و یا بی توجهی به آن، از دست دادن فرصت ذی قیمت « رمضان المبارک» است.
در این ماه انسان به طور ناخودآگاه و فطری ، دچار حال وهوای روحی بسیار خوشایندی می شود ، در این ماه انسان از گناه بیزار شده و دائم به دنبال فرصت هایی برای انجام کارهای خیر و ثواب است ، تمام این تغییرات و حالات روحی و روانی ، حس خوشایندی را برای انسان به ارمغان دارد که با پایان یافتن رمضان ، این حس خوب نیز از بین می رود و همین امر، غم پنهانی را در وجود افراد ایجاد می کند.
نکته قابل توجه و غیر قابل انکار، ارزشمندی و سازنده بودن ماه مبارک رمضان است که توجه ویژه ای را می طلبد و لازم است این ارزشها همواره در قالب فعالیتهای مختلف، به ویژه از سوی رسانه ها، به عموم مردم یادآور شوند.

منبع : روزنامه جوان