یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا


سطرهای‌ انسان‌ ساز


سطرهای‌ انسان‌ ساز
در جامعه‌ ما ایران‌ که‌ بیش‌ از ۵۵ درصد جمعیت‌ را جوانان‌ و نوجوانان‌ تشکیل‌ می‌دهند و حدود ۳۷ درصد جامعه‌ ما دارای‌ تحصیلات‌ عالیه‌ یا در حال‌ تحصیل‌ هستند، چرا باید سرانه‌ مطالعه‌ کمتر از ۱۵ دقیقه‌ باشد. عده‌یی‌ از کارشناسان‌ معتقدند که‌ فرهنگ‌ کتابخوانی‌ در جامعه‌ ما نهادینه‌ نشده‌ و مردم‌ ما هنوز به‌ کتاب‌ و کتابخوانی‌ به‌ عنوان‌ یک‌ فعالیت‌ روزانه‌ لازم‌الاجرا نگاه‌ نمی‌کنند. البته‌ برخی‌ مسائل‌ حاشیه‌یی‌ مانند مشکلات‌ اقتصادی‌ و اجتماعی‌ نیز می‌تواند دلیلی‌ بر عدم‌ گرایش‌ مردم‌ به‌ کتابخوانی‌ باشد.
دکتر غنچه‌ راهب‌، عضو انجمن‌ مددکاران‌ ایران‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: یکی‌ از شاخص های‌ اساسی‌ در رشد و تعالی‌ انسان‌ها تبلور پتانسیل‌های‌ شناختی‌ و قوای‌ تفکر است‌. رشد تفکر و شناخت‌ در انسان‌ وابسته‌ به‌ محرک‌هایی‌ است‌ که‌ از طریق‌ مطالعه‌ به‌ فرد منتقل‌ می‌شود. پس‌ می‌توان‌ به‌ اهمیت‌ توسعه‌ کتاب‌ و فرهنگ‌ کتابخوانی‌ در میان‌ مردم‌ اشاره‌ کرد. افراد از طریق‌ مطالعه‌ کتاب‌ توانمندتر و با گستره‌ دید وسیعتر به‌ حل‌ مصایب‌ و مشکلات‌ پیش‌ روی‌ خود می‌پردازند.
وی‌ می‌افزاید: کتاب‌ ابزاری‌ است‌ که‌ انسان‌ را به‌ سوی‌ بالندگی‌ و تبادل‌ اندیشه‌ رهنمون‌ می‌سازد و این‌ تبادل‌ در گستره‌ تاریخ‌ بشری‌ همچون‌ قطراتی‌ است‌ که‌ با پیوستن‌ به‌ یکدیگر رودخانه‌یی‌ جاری‌ و پویا را می‌سازند. این‌ پویایی‌ حاصل‌ پیوستن‌ تفکرات‌ انسانها به‌ یکدیگر است‌. در غیر این‌ صورت‌ جوامع‌ بشری‌ به‌ رکود خواهند رسید. از این‌ رو نهادینه‌ شدن‌ فرهنگ‌ کتاب‌ و کتابخوانی‌ امری‌ حایز اهمیت‌ است‌ که‌ سیستم‌های‌ آموزشی‌ و فرهنگی‌ جامعه‌ باید در راستای‌ دستیابی‌ به‌ آن‌ تلاش‌ کنند. این‌ امر منجر به‌ رشد قوا و پتانسیل‌های‌ شناختی‌ در فرد می‌شود و عاملی‌ است‌ برای‌ تبلور اندیشه‌ها و توسعه‌ زوایای‌ مختلف‌ دید انسانها. ما بر این‌ باور هستیم‌ که‌ انسان‌های‌ اندیشمند غنای‌ فرهنگ‌ و سلامت‌ جامعه‌ را پایه‌گذاری‌ کنند و هرچه‌ انسانها با مطالعه‌ آشناتر باشند آگاه‌تر ابعاد مختلف‌ زندگی‌ فردی‌ و اجتماعی‌ خود را پایه‌گذاری‌ می‌کنند.
دکتر راهب‌ همچنین‌ بیان‌ می‌کند: در بحث‌ الگوپذیری‌، خانواده‌ می‌تواند به‌ عنوان‌ الگوی‌ موثر برای‌ فرزندان‌ باشد. اگر خانواده‌ می‌خواهد بستر مناسب‌ برای‌ دستیابی‌ فرزندان‌ به‌ کتاب‌ و مطالعه‌ آن‌ باشد باید از دوران‌ کودکی‌ با خرید کتاب‌ وخواندن‌ آنها برای‌ کودک‌، او را در جهت‌ توجه‌ به‌ کتاب‌ و خواندن‌ کتاب‌های‌ مرتبط‌ با سن‌شان‌ رهنمون‌ کند.
از سوی‌ دیگر هرچه‌ محیط‌ آموزشی‌ غنی‌تر باشد و کتابخانه‌های‌ غنی‌تری‌ در اختیار کودکان‌ و نوجوانان‌ و دیگر اقشار جامعه‌ قرار گیرد، طبیعتا به‌ رشد فرهنگ‌ و کتاب‌ و کتابخوانی‌ کمک‌ می‌کند. منظور از کتابخانه‌های‌ غنی‌ دارا بودن‌ انواع‌ کتاب‌ها برای‌ سلایق‌ و علایق‌ مختلف‌ جامعه‌ است‌. در این‌ میان‌ جشنواره‌های‌ کتاب‌ و کتابخوانی‌ نیز می‌تواند گامی‌ موثر در احیای‌ فرهنگ‌ کتابخوانی‌ باشد. از سوی‌ دیگر پایین‌ آوردن‌ قیمت‌ کتاب‌ نیز آثار مفیدی‌ در ایجاد فرهنگ‌ کتابخوانی‌ و بالاتر رفتن‌ سطح‌ آگاهی‌ و معلومات‌ شهروندان‌ دارد.
دکتر محمد عارفی‌، جامعه‌شناس‌ نیز در این‌ باره‌ می‌گوید: نبود فرهنگ‌ کتاب‌ و کتابخوانی‌ در بین‌ نسل‌ جوان‌ از مشکلات‌ و شرایط‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌، فرهنگی‌ جامعه‌ نشات‌ می‌گیرد.
شرایط‌ اقتصادی‌ در جامعه‌ به‌ گونه‌یی‌ است‌ که‌ افراد بیشترین‌ وقت‌ وانرژی‌ خود را صرف‌ کسب‌ درآمد و تامین‌ معاش‌ می‌کنند. از سوی‌ دیگر پایین‌ بودن‌ درآمد، مردم‌ را برای‌ خرید کتاب‌ در تنگنا قرار می‌دهد. از این‌ رو مساله‌ کتاب‌ و کتابخوانی‌ در خانواده‌ بویژه‌ در نزد والدین‌ به‌ عنوان‌ الگوی‌ تربیتی‌ فرزندان‌ جایگاهی‌ نداشته‌ و فرزندان‌ نیز از آنها تاثیر خواهند پذیرفت‌ و گرایشی‌ به‌ کتاب‌ نخواهند داشت‌.
دکتر عارفی‌ با اشاره‌ به‌ کاهش‌ فرهنگ‌ کتابخوانی‌ در بین‌ قشر تحصیلکرده‌ جامعه‌ بویژه‌ دانشجویان‌، می‌افزاید: متاسفانه‌ بوروکراسی‌ اداری‌ سبب‌ شده‌ است‌ که‌ فقط‌ افرادی‌ که‌ حق‌ عضویت‌ پرداخت‌ کرده‌ و عضو کتابخانه‌های‌ عمومی‌ می‌شوند، حق‌ استفاده‌ از کتابهای‌ آن‌ را داشته‌ باشند. این‌ عامل‌ باعث‌ می‌شود که‌ مردم‌ کمتر به‌ سراغ‌ کتاب‌ بروند و کسانی‌ هم‌ که‌ استطاعت‌ خرید کتاب‌ ندارند نتوانند از سرویس‌های‌ کتابخانه‌های‌ عمومی‌ استفاده‌ کنند.
این‌ یک‌ مانع‌ است‌ که‌ باید از میان‌ برداشته‌ شود. باید کتابخانه‌ها به‌ گونه‌یی‌ باشد که‌ فرد بتواند با گذاشتن‌ یک‌ مدرک‌ معتبر کتاب‌ موردنیاز خود را به‌ صورت‌ رایگان‌ دریافت‌ کند.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید