هنرمندی که الهام بخش یک نسل بود

آنها اولین گروه در عراق یا شاید جهان عرب بودند كه از آلات موسیقی جدید برای موسیقیهای عربی استفاده می‌كردند. الهام بین موسیقی دنیای عرب و موسیقی مدرن پل زد. او آوازهای سنتی و فولكلور را ملبس به جامهٔ آوازهای نوین كرد. علاوه بر آن، الهام، جذابیت و طراوتی تازه به موسیقی عراق داد و آن را به سوی عصر جدیدی هدایت نمود.اگرچه شكل‌گیری این گروه، موج جدیدی در موسیقی عربی ایجاد كرد، رسانه‌ها الهام را برای تغییر فرم دیر‌پای موسیقی سنتی و نامتعارف كردن آن به شدت مورد انتقاد قرار دادند. خانواده او نیز كه از طبقه مرفه جامعه بودند و شغلهای مهم دولتی داشتند، مخالف فعالیتهای او بودند. دلیل مخالفت خانواده، نوع موسیقی مورد علاقه الهام نبود؛ بلكه به‌طور كلی گرایش او به موسیقی آنها را نگران می‌كرد و می‌اندیشیدند كه الهام پیشه‌ای را اختیار كرده است كه در شأن آنها نیست.
چند سال بعد، الهام برای تحصیل در رشته معماری بغداد را به قصد انگلستان ترك كرد.
دانشجوی جوان در یك گروه موسیقی در بیت‌البغداد لندن گیتار می‌زد. او نظر تماشاگران برجسته‌ای چون پائول مك كارتنی۱، در نوان۲ و جورجی‌فم۳ و موسیقیدانان جاز دیگری را كه از اجرای بی‌نظیر او لذت می‌بردند جلب كرد. شاید بتوان گفت كه او نخستین هنرمند معاصر عراقی است كه مرزها را در هم شكسته و مورد توجه تماشاچیان خارجی قرار گرفته است.سال ۱۹۶۷، هنگامی كه الهام به بغداد بازگشت، گروه مشهور خود را تشكیل داد. الهام ریتم گیتار اسپانیایی را كه از اندلس آورده بود به آوازهای فولكلور افزود و مورد استقبال نسل جوان قرار گرفت. او در دهه ۱۹۷۰ سالهایی كه عراق به دلیل بازار گرم نفت رابطه بین‌المللی خوبی داشت به اوج شهرت رسید.الهام به دلایلی كه به شهرت، ثروت و سبك موسیقی او ارتباط داشت، در سال ۱۹۷۹ عراق را ترك كرد. او با سفر به كشورهای مختلف، به دنبال سرنوشت جدید خود رفت، اما همه جا عشق و علاقه به موسیقی با او بود و گهگاه در گوشه و كنار جهان كنسرت برگزار می‌كرد. ضبط ویدئویی این كنسرتها و رسیدن آنها به بغداد برای آشنایی طرفدارانش با كارهای جدید او فرصت مناسبی بود.در سال ۱۹۹۱ با شروع جنگ خلیج‌فارس، الهام به بغداد بازگشت و تصمیم گرفت كارش را ادامه دهد. او گروه جدیدی به نام فرقه الهام (گروه الهام) را تشكیل داد. آنها در ابتدای كار، در خان میرجان‌۴ سالن معروف بغداد اجرا داشتند. او مجبور بود تا مانند دیگر هموطنانش زندگی خود را در دههٔ ۱۹۷۰ دوباره بسازد. الهام زندگی را با اجرای كنسرت در دور دنیا، از امریكای شمالی تا اروپا و كره جنوبی، می‌گذراند. طرفدارانی كه بیش از سه دهه به الهام وفادار مانده بودند، در سراسر دنیا به وی پیوستند و با او در خصوص عشق به وطن و درد دوری از وطن همصدا شدند.استعداد چشمگیر او در سراسر دنیا شناخته شد. او با بزرگانی چون دنوان، بلیكی۵، هریس۶، بشیر۷، اروز۸، الغزالی۹، فیشر۱۰، چیگو۱۱، صباح۱۲، جنتری۱۳ و عبدالآل۱۴ هم‌نوازی و در زمینه شعر هم با شاعرانی همچون قبانی۱۵، السیاب۱۶، ماذی۱۷، الشبی۱۸ و البیاتی ۱۹ همكاری كرد.الهام پس از بازگشت پیروزمندانه‌اش، كارهای جدیدی را در زمینه تركیب انواع موسیقی به‌ویژه ا‍ُ‌رینتال، لاتین و جاز ارائه كرد. وی همچنین شروع به بازخوانی آوازهایش را با فرمی متفاوت و در مكان و زمان جدید و با افراد جدیدی بازخوانی و گلچینی از كارهایش را در EMI موسیقی عربی در سال ۱۹۹۹ ارائه كرد.
عنصر ثبات و تغییر را همیشه می‌توان در آوازهای الهام یافت. برای هر یك از آوازهای او داستانی وجود دارد. وی نقش مهمی در ارتقای میراث غنی موسیقی عراق دارد. او آوازهای قدیمی عراق را با تنظیمهای جدیدی بازسازی و موسیقی فولكلور عراق را برای هم‌نسلانش و‌ آیندگان حفظ كرد. آثار الهام هم در میان عراقیها و هم در دنیا جاودان خواهد ماند. آوازها و تنظیم آهنگهای بی‌نظیر او شاهكارهایی هستند كه تنها گذشت زمان ارزش آنها را آشكار خواهد كرد.سخنگوی یكی از مؤسسات اورنج كانتی كالیفرنیا برای معرفی كنسرتهای الهام گفته است:«گرچه خانه او هنوز بغداد است، اما خانه واقعی او قلب تمامی طرفدارانش در اقصی نقاط این سیاره است.»


۱. Paul Mccartney
۲. Donovan
۳. Georgie Fam
۴. Khan Mirjan
۵. Blakey
۶. Harris
۷. Basheer
۸. Aros
۹. A۱ - Ghazali
۱۰. Fisher
۱۱. Chico
۱۲. Sabah
۱۳. Gentry
۱۴. Abdul Aal
۱۵. Qabbani
۱۶. Al – Sayab
۱۷. Maadhi
۱۸. Al – Shabi
۱۹. Al – Bayati

بهروز شاهقلی

منبع : پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر