«نام» میراثی ماندگار

نام یکی از شاخص های فرهنگی، ملی و مذهبی یک ملت است؛ در میهن پهناور اسلامی ایران با توجه به غنای فرهنگ و تنوع زبان، اقوام مختلف در نام فرزندان خود آمال و آرزوها و تاریخ فرهنگ خاص اقلیمی خود را منعکس کرده اند؛ بخشی از میراث فرهنگی هر ملت با انتخاب نام به نمایش گذاشته می شود. به طور معمول نام هایی که بر افراد یک خانواده گذاشته می شود به ارزش های موجود آن خانواده بستگی دارد به طوری که در اجتماع تأثیر می گذارد و منعکس می شود. برخی از این ارزش ها عبارت است از: ارزش های سنتی و خانوادگی، ارزش های دینی و مذهبی، ارزش های تاریخی و قومی و هم چنین ارزش های اجتماعی. در روایات اسلامی تأکید زیادی بر نام گذاری فرزندان شده است، چون نام نیک میراث گران بهایی است که پدران و مادران برای فرزندان خود بر جای می گذارند.اعراب در نام گذاری فرزندان خود از اسامی گیاهان، جانوران، جواهر و سنگ های قیمتی استفاده می کردند و از سنت عرب بوده است که فرزندان خود را به حجر (سنگ)، اسد (شیر) و مشابه آن نام گذاری می کردند. در صورتی که غلامان خود را یسر (آسانی توانگری) سعد (خجسته و مبارک) یمن (خیر و برکت) نام می نهادند. چنین به نظر می رسد که آنان فرزندان خود را برای دیگران و غلامانشان را برای خود نام می نهادند.پیامبر اکرم(ص) می فرماید: شما در روز قیامت به نام خود و نام های پدران خود فرا خوانده می شوید، پس نام هایتان را نیکو و زیبا انتخاب کنید.
نامی نکو گزین که بدان چون بخوانمت
در دلت شادی آید در جانت خرمی
انجام فعالیت های به ظاهر چشمگیر به تنهایی نمی تواند در صیانت از مؤلفه های فرهنگی مؤثر باشد. بلکه غفلت از مسائل به ظاهر کوچک که با فرهنگ در ارتباط است نیز می تواند زمینه ساز استحاله فرهنگی شود که استفاده از نام نمونه ای از آن است و ارتباط یا برقرار نکردن ارتباط آن با موضوع نیز تأثیر مثبت و منفی خود را دارد.
بی توجهی و حساس نبودن در این زمینه علاوه بر انتشار و رواج نام های بیگانه برای فرزندان و شرکت ها و کارخانه ها موجب شده است که بسیاری از نام های انتخابی ارتباطی با موضوع مورد نظر نداشته باشد. با این که هر روز این نبود انطباق مشاهده می شود متاسفانه اقدام موثری صورت نمی گیرد.بسیاری از نام های غیر ایرانی توسط شرکت ها و مؤسسه های سرشناس از جمله شرکت های تولید خودرو ترویج می شود که آخرین وسیله نقلیه ایرانی به نام مینیاتور معرفی شد. مینیاتور از جمله عناوین غیر ایرانی است که بر اثر استفاده زیاد در طول سالیان متوالی شکل و شمایل ایرانی به خود گرفته است.مینیاتور Miniatur مأخوذ از واژه لاتین Minium است که از قرن شانزدهم برای نقاشی با اشکال ریز و معمولا چهره نگاری به کار می رفت و از سده هفدهم میلادی این اصطلاح به دلیل یک خطای لفظی برای همه نوع تصویر سازی نسخ به کار برده می شد. زیرا این واژه به واژه Miniatur به معنی کوچک هم خانواده است و در نقاشی های ایرانی یا نگارگری به غلط از واژه مینیاتور استفاده می شود که یک نام غیر ایرانی است.در انتخاب نام برای اماکن با فعالیت های مختلف هم توجهی نمی شود.در جایی دیگر نام یک شخصیت عرفانی را برای یک آشپزخانه استفاده کرده اند که ارتباط نداشتن نام و موضوع به شخصیت مورد نظر و سیمای فرهنگی لطمه وارد می کند.بعضی از اسامی دارای قداست خاصی است که کاربرد آن در جایگاه خود بار فرهنگی زیادی به همراه خواهد داشت.نام های مبارک ا... و رحمان مخصوص خداوند است و نمی توان کسی را با این دو اسم نامید مگر با یک ترکیب اضافی هم چون روح ا...، عبدا...، نعمت ا...، نورا...، عبدالرحمان و ...بی توجهی در کاربرد نام در جایگاه خود در ضرب المثل ها هم مشاهده می شود.خلاصه این که رفتار انسان، محصول اندیشه و بینش اوست که مجموعه جهان بینی، رفتار و افکار انسان را شکل می دهد و دشمنان فرهنگی در صددند این باورها و اندیشه ها را تضعیف و تخریب کنند. به نظر می رسد بدخواهان فرهنگی برای بی هویت کردن و از خود بیگانه ساختن ملت ها، از کوچک ترین روزنه ها استفاده می کنند که تحقیر و بی ارزش جلوه دادن اسامی و عناوین ایرانی و ترویج اسامی خارجی یکی از آن روزنه هاست. امیدواریم همگان به ویژه شرکت ها و مؤسسه های وابسته به دولت در انتخاب نام و عناوین ایرانی و نظارت صحیح بر اماکن عمومی حساسیت بیشتری داشته باشند تا این موضوع در فرهنگ عمومی جایگاه بهتری پیدا کند.

راضیه حیدرپور
مربی تربیتی

منبع : روزنامه خراسان