چهره پوش زنان جنوب

بتوله نقابی است بر روی چهره زنان و جزئی از حجاب زنان ایران در استان بوشهر به ویژه شهرستان کنگان است. بتوله برگرفته از واژه «بتول» و دارای معانی گوناگونی می‌باشد از جمله: بریده، گسلنده، گسسته از ازدواج، پاکدامن، پارسا و جز اینها.
بنا به بعضی روایات دیگر برقع یا همان بتوله از یونان سرچشمه میگیرد عادت زنان یونانی بسیار قدیمی این بوده که بوسیله ی گوشه ای از روسری خود صورت خود را می پوشاندند و بعضی از زنان یونانی که در مناطق مختلف این کشور زندگی میکردند از نوعی روپوش استفاده میکردند که در برخی از جزائر ساخته میشده استفاده میکردند و با آن صورت خویش را از دید دیگران میپوشاندند و این نوع روپوش به طرز بسیار جالبی بافته میشده و ظاهری شفاف و درخشان داشته است و برقع مورد استعمال زنان جنوب خلیج فارس بوده و برقع(بتوله)نیلی رنگ و آلوده به نیل است.زنان از سالهای پیش از ورود اسلام برقع پوش بوده اند و اکنون بسیار کم شده استفاده از برقع.در سفرهای جنگی شاپور اول و شاپور دوم که اعراب را گوشمالی دادند.هر دو عده ای از اسرای را به ایران آوردند و در نقاط پهناور خوزستان پراکنده و اقامت دادند و برقع از آن زمان پیدا شده و امرزه که خیلی کم از برقع استفاده میشه اما هنوز در بعضی مناطق هنوز استفاده میشود.
با توجه به معانی بالا و واژه موردنظر، می‌توان میان بتوله و کاربرد آن یک نوع رابطه و همبستگی ایجاد کرد. شاید انتخاب واژهٔ بتوله برای این وسیله در طول زمان به خاطر کاربرد پوشاندن زنان این وسیله باشد. در مورد تاریخچهٔ آن، زمان مشخصی را نمی‌توان در نظر گرفت. در گذشته که بیشتر مردان این شهرستان برای کار، راهیِ کشورهای حوزهٔ خلیج فارس می‌شدند، بتوله را به عنوان ارمغان برای زنان خود می‌آوردند. از دیگر موارد موجود در مورد چگونگی ساخت و تهیهٔ این وسیله که به دورهٔ صفوی برمی گردد، یعنی زمانی که پرتغالیان وارد بوشهر شدند، کارگرانی که در این منطقه کار می‌کردند، در تابستان از شدت تابش خورشید در رنج بودند و ناچار برگ درخت «لیر» را به عنوان محافظ به سر و صورت خود آویزان می‌کردند تا آفتاب سوزان چهرهٔ آنان را نیازارد. کم کم کارگران محلی نیز از همین شگرد برای محافظت سر و صورت خود از پرتغالی‌ها تقلید کردند.
زنان این کار را از برادران و شوهران خود یاد گرفتند و زمانی که می‌خواستند برای جمع آوریِ هیزم یا خرما از خانه بیرون روند، چیزی به صورت خود آویزان می‌کردند تا آفتاب آنها را آزار ندهد. مردان که دیدند با این وضعیت، چهرهٔ زنان پوشیده می‌شود و غریبه یا نامحرم نمی‌تواند چهرهٔ زنان آنها را ببیند، اصرار داشتند که زنانشان همیشه از این نقاب استفاده کنند و این به مرور زمان به صورت عادت درآمد و چون کاربرد آن افزون بر جلوگیری از پرتو خورشید به منظور حجاب نیز به کار رفت، با گذشت زمان به صورت سنت درآمد. برپایه این گفته، بتوله پیشترً برای مردان کاربرد داشته است نه زنان. بتوله انواع گوناگونی دارد مانند:
▪ بتوله باریک و ظریف
▪ بتوله پهن و سیاه
▪ بتوله گل دار
▪ بتوله توری
امروزه شمار زنانی که بتوله میپوشند همواره رو به کاهش است.

منبع : سیمرغ