رمز گشایی یک ادعا

●دولت در برابر مطبوعات
توماس جفرسون، قهرمان دموكراسی آمریكایی ها زمانی گفت:اگر قرار باشد بین دولتی بدون مطبوعات یا مطبوعاتی بدون دولت یكی را انتخاب كند، دومی را انتخاب می كند. اما به نظر می رسد كه اگر روزی جورج بوش و دولت او برای چنین انتخابی مخیر باشند، قطعاً راه اول یعنی دولت بدون مطبوعات را انتخاب می كنند.
این روزها در آمریكا بحث جدی در جریان است كه برخی مطبوعات آمریكایی آن را «تنش میان آزادی و امنیت» توصیف كرده اند. یك سوی این بحث مانند همه شش سال گذشته، جورج بوش و دولت جمهوریخواه او قرار دارد و سوی دیگر مطبوعات آمریكا و طرفداران آزادی در این كشور.
چه وقت مطبوعات و رسانه ها باید آنچه را درباره كارهای دولت می دانند فاش كنند و تا كی باید آن را همچون یك راز و به دلیل مصالح كشور مخفی نگه دارند؟
در این شرایط فلسفه وجودی رسانه ها كه قرار است چشم بیدار ملت باشند چه می شود؟ اینها و دهها پرسش دیگر چند هفته ای است كه مورد بحث رسانه های آمریكایی و صاحب نظران و سیاستمداران آن قرار گرفته است.
ماجرا از آنجا آغاز شد كه روزنامه نیویورك تایمز اقدام به انتشار جزئیات برنامه دولت بوش برای ردگیری بسیاری از حساب های بانكی و نقل و انتقالات مالی افراد به بهانه شناسایی كانال های مالی تروریست ها كرد. دولت آمریكا این ردگیری ها را بدون اطلاع بانك ها و مشتریان آنها انجام می داده و سال هاست كه به اطلاعات محرمانه و بسیار گسترده نقل وانتقالات مالی در سراسر جهان دسترسی دارد.
این خبر را ابتدا نیویورك تایمز و بعد از آن دو روزنامه معتبر دیگر آمریكایی یعنی وال استریت ژورنال و لس آنجلس تایمز به چاپ رساندند. اولین كسی كه در دولت بوش به این اقدام روزنامه ها واكنش نشان داد دیك چنی بود و با اشاره او نمایندگان جمهوریخواه كنگره قطعنامه ای را در محكومیت این روزنامه ها تهیه كردند.
شخص بوش هم در سخنان تند و كم سابقه ای، این اقدام مطبوعات را شرم آور و زیانبار برای كل كشور خواند. البته نه بوش و نه هیچ یك از مقامات دولتش درباره تعقیب قضایی مطبوعات فاش كننده این خبر سخنی نگفتند، اما جمهوریخواهان كنگره این خواسته را مطرح كردند.
علی رغم آن كه این خبر در سه روزنامه آمریكایی به چاپ رسید اما روزنامه نیویورك تایمز در سیبل حملات دولت و جمهوریخواهان قرار دارد. این تمركز و حساسیت به دو دلیل است. ابتدا اینكه نیویورك تایمز گرایش های مخالف دولت بوش دارد و به دموكرات ها كه همواره در انتخابات آرای ایالت نیویورك را به دست آورده اند، نزدیك است. این روزنامه برای دولت بوش همچون روزنامه مخالفان است.
از سوی دیگر، در یك سال گذشته این دومین بار است كه نیویورك تایمز گزارش هایی درباره برنامه های مخفی دولت بوش در چارچوب اقدامات ضدتروریستی، به چاپ می رساند. خبر جنجالی شنودهای تلفنی شهروندان آمریكایی را نیز اولین بار همین روزنامه به چاپ رساند و با چاپ این خبر و انتقادات بسیاری كه گاه به مرحله اتهام هم می رسید، متوجه دولت بوش شد.
اكنون بعضی حتی از محكومیت روزنامه نیویورك تایمز با استناد به قوانین ضدجاسوسی سخن می گویند.دولت جورج بوش همه این اقدامات را با «شرایط ویژ ه ای» توجیه می كند كه به ادعای او ضرورت دفاع از شهروندان آمریكایی این شرایط را ایجاد كرده است و بنابر این حق را برای خود محفوظ می داند كه هر كاری را انجام دهد.
اما مخالفان اقدامات بوش می گویند، آنچه اكنون در آمریكا حاكم است شباهتی با وضعیت جنگی ندارد كه با استناد به آن بتوان هر كاری را توجیه كرد.از سوی دیگر رسوایی هایی چون بدرفتاری با زندانیان در ابوغریب و گوانتانامو و بازتاب بسیار منفی كه این اخبار در سراسر جهان داشت، موضع مطبوعات و رسانه های آمریكایی را در برابر دولت تقویت می كند.
نویسندگان مطبوعاتی چون سیمورهرش در مجله نیویوركر كه برای اولین بار از ابوغریب پرده برداشت و داناپرسیت كه او هم برای اولین بار درباره زندان های مخفی سیا نوشت، جایگاه مطبوعات نخبه در آمریكا را به ویژه در شرایط جدید دچار تحول كردند.

نیلوفر قدیری

منبع : روزنامه همشهری