سال جابجایی مدیران

طرح سهمیه بندی بنزین تاثیر فراوان و غیرقابل‌انکاری نیز بر صنعت خودرو داشت و به نوعی استراتژی تولید را در این صنعت روبه‌رشد کشور، متاثر از خود کرد.
تغییر و تحولات مدیریتی در سطح کلان صنعت ۵۰ساله خودرو ایران در سال ۱۳۸۶ آن قدر پرحاشیه و مهم بود که مواردی چون پروژه پلت‌فرم مشترک X۹۰ و حتی قرارداد ایران‌خودرو با شرکت چینی چری را اندکی و البته فقط اندکی به حاشیه برد و تحت‌تاثیر خود قرار داد. این جابه‌جایی‌ها اردیبهشت سال ۸۶ با مدیرعاملی مهرداد بذرپاش در پارس‌خودرو آغاز شد. وی در حالی به صندلی ریاست سومین و قدیمی‌ترین خودروساز بزرگ کشور رسید که تا پیش از او، سیدحسین امیری سکان هدایت آن را بر عهده داشت. همزمان با ورود بذرپاش به پارس‌خودرو اولین مرحله قرعه‌کشی واگذاری خودروی تندر-۹۰ برگزار شد و همچنین اواخر خرداد ۸۶ برخی ثبت‌نام‌کنندگان به صورت نمادین تندر-۹۰ را تحویل گرفتند. این خودرو در راستای طرح پلت‌فرم مشترک X۹۰ میان رنوی فرانسه به عنوان طرف خارجی و ایران‌خودرو، سایپا و همچنین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به عنوان طرف داخلی قرارداد، بنای تولید آن در کشور پایه‌گذاری و تمامی فعالیت‌ها و موارد مربوط به تولید و عرضه تندر-۹۰ در قالب شرکت‌های متشکل از طرفین قرارداد با عنوان رنو پارس انجام می‌گرفت. تا پایان سال‌جاری سه مرحله دیگر از قرعه‌کشی واگذاری تندر-۹۰ برگزار و دست آخر نیز سازمان گسترش بنا را بر آن نهاد که قرعه‌کشی دیگری انجام نگیرد و متقاضیان این خودرو بر حسب اولویت ثبت‌نام، تندر-۹۰ خود را دریافت کنند. این در حالی بود که مشکلات مربوط به تامین قطعات این محصول، عرصه را بر خودروسازان داخلی که مقدمات لازم را برای تولید و عرضه تندر-۹۰ فراهم آورده بودند، تنگ کرد. همین امر نیز سبب شد تا ایران‌خودرو و پارس‌خودرو، به طور رسمی اعلام کنند، توانایی انجام تعهدات خود در این زمینه را تا پایان سال جاری ندارند و بدین ترتیب تحقق کامل برنامه‌های مربوطه تولید و عرضه تندر-۹۰ به سال ۸۷ موکول می‌شود. تا پایان امسال حدود ۲۰هزار نفر از ثبت‌نام‌کنندگان، تندر-۹۰ خود را دریافت کرده‌اند.
● تابستان ۸۶ و سهمیه‌بندی بنزین
به طور قطع عنوان مهم‌ترین اتفاق تابستان ۸۶ را باید به نام سهمیه‌بندی بنزین سند زد. موضوعی که تاثیر فراوان و غیرقابل‌انکاری نیز بر صنعت خودرو داشت و به نوعی استراتژی تولید را در این صنعت روبه‌رشد کشور، متاثر از خود کرد. ممنوعیت تولید خودروهای بنزین‌سوز با مصرف بالای ۶لیتر و الزام بیش از پیش خودروسازان داخلی به تولید محصولات دوگانه‌سوز را می‌توان از جمله تاثیرات سهمیه‌بندی بنزین بر صنعت خودروی داخل دانست. به نحوی که ایران‌خودرو و سایپا و پارس‌خودرو، طی سال ۸۶ برای تولید محصولات بنزین‌سوز با مصرف بالای ۶لیتر، می‌بایست از ستاد تبصره (۱۳) مجوز کسب می‌کردند. سیاستی که به نظر می‌رسد طی سال ۸۷ نیز کماکان اعمال شود. اوایل آبان ماه ۸۶، گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودروی کشور در حالی منتشر شد که انتقادها و واکنش‌های فراوانی را به دنبال خود داشت. منوچهر منطقی، مدیرعامل ایران‌خودرو این گزارش را عجولانه و شتاب‌زده خواند و احمد قلعه‌بانی مدیرعامل وقت سایپا لقب مغرضانه و ظالمانه را به آن نسبت داد. همین انتقادات نیز موجبات ناراحتی و دلخوری نمایندگان گردآورنده گزارش تحقیق و تفحص را فراهم آورد. گزارش مذکور به بررسی عملکرد ایران‌خودرو و سایپا در بخش‌های مختلف کاری آنها پرداخته و نقاط قوت و ضعفشان را مشخص کرده بود. تنها انتشار خبر مدیرعاملی قلعه‌بانی در سازمان گسترش و نوسازی صنایع کافی بود تا نمایندگان گردآورنده گزارش تحقیق و تفحص از صنعت خودرو، اظهارات وی را در قبال گزارش مذکور به یاد آورده و نسبت به رفتن قلعه‌بانی به ایدرو که در آن زمان مدیرعامل سایپا بود، موضع‌گیری کنند. آنها معتقد بودند قلعه‌بانی با مغرضانه خواندن گزارش تحقیق و تفحص، به شان مجلس توهین کرده و به همین دلیل شایستگی لازم را جهت نشستن پشت صندلی ریاست ایدرو ندارد. همزمان با این تغییر و تحول در سطح سایپا و سازمان گسترش، گمانه‌زنی‌ها بر سر جایگزینی قلعه‌بانی در سایپا آغاز شد و این در حالی بود که تقریبا همه کارشناسان مهرداد بذرپاش را بخت نخست در این زمینه می‌دانستند. سرانجام نیز قرعه شانس به نام بذرپاش افتاد و وی در سوم بهمن‌ماه ۸۶ کلید مدیریت دومین و سودآورترین خودروساز کشور را از وزیر صنایع تحویل گرفت. همان‌گونه که آمدن بذرپاش به پارس‌خودرو با آغاز واگذاری نمادین تندر-۹۰ همزمان شد، رسیدن وی به صندلی مدیرعاملی سایپا نیز رونمایی از محصول جدید این شرکت را با نام سایپا ۱۳۲ در پی داشت. تولید انبوه این خودرو سال ۸۷ آغاز می‌شود.
● سخنان بی‌پرده محرابیان با خودروسازها
سوم بهمن‌ماه ۸۶، سالن ساپکوی ایران‌خودرو شاهد یکی از بزرگ‌ترین گردهمایی‌های مسوولان صنعت خودروی کشور بود. هرچند که اصل این مراسم جهت افتتاح خط تولید موتور پایه گازسوز ایران‌خودرو برگزار شد؛ اما خبرهای مهمی که وزیر صنایع در جمع مردان خودرویی کشور بیان کرد، این موضوع را کمی به حاشیه برد. محرابیان در این روز خبر از تشکیل معاونت حمل و نقل و انرژی و همچنین احیای شورای سیاستگذاری خودرو داد. وی دو پیام مهم را نیز به منوچهر منطقی، مدیرعامل ایران‌خودرو و همچنین بذرپاش، مدیرعامل سایپا ابلاغ کرد. وی از بذرپاش خواست تا ایده‌اش را مبنی بر ادغام ایران‌خودرو و سایپا، فراموش کرده و دیگر این موضوع را دنبال نکند. محرابیان پیام دومش را به منطقی رساند و به وی نیز تاکید کرد اجازه نخواهد داد بازار خودروی داخل ارزان و راحت در اختیار چینی‌‌ها قرار گیرد. با این گفته وزیر صنایع، مدیرعامل ایران‌خودرو نیز می‌بایست قرارداد شرکت متبوعش را با چری چینی به دست فراموشی می‌سپرد.
● تعرفه واردات خودرو، بدون تغییر
مصوبه کمیسیون تلفیق بودجه مجلس مبنی بر کاهش تعرفه واردات خودرو طی سال ۸۷ از ۹۰ به ۷۵درصد می‌رفت تا صنعت خودروی کشور را در شرایط جدید و شاید سختی قرار دهد. اما نمایندگان خانه ملت طی بررسی لایحه بودجه در صحن علنی مجلس رای به اعمال همان تعرفه ۹۰‌درصدی داده و این میزان را برای واردات خودرو طی سال ۸۷ مناسب دانستند. مخالفان کاهش تعرفه معتقد بودند با کاهش یکباره تعرفه از ۹۰ به ۷۵درصد، صنعت خودروی داخل در خطر نابودی قرار گرفته و به‌واسطه آن نیز اشتغال تهدید می‌شود.

حمیدرضا بهداد

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد