خودباوری در صنعت خودرو

صنعت خودروسازی ایران در پی سال ها تلاش صنعتگران و با تکیه بر حمایت های مالی و معنوی ملت و دولت، امروز به مرحله ای رسیده که علاوه بر ایجاد سازمان تولید منسجم و پویا، با کسب توان صادراتی نسبتاً مناسبی در پی حضور در بازارهای جهانی است. ضمن تبریک و دست مریزاد برای این مهم به همه کسانی که در این راه دشوار، از مراحل اولیه تا به امروز ایفای نقش کرده اند نکاتی را که از نظر نگارنده چیزی جز به بیراهه رفتن این صنعت حیاتی دستاوردی برای کشور نخواهد داشت، به امید تجدیدنظر و اصلاح در وضع فعلی یادآوری می کنم. چندی پیش موضوع شکسته شدن انحصار فرانسویان در صنعت خودرو کشور مطرح شد.
ضمن عرض این نکته که شکسته شدن هرگونه انحصار را برای نیل به شکوفایی این صنعت به فال نیک می گیریم، باید روشن شود که این انحصار چگونه شکسته خواهد شد؟ آیا انحصارهای جدیدی در پی آن به وجود خواهد آمد؟ با چه مضمون و هدفی این مهم صورت خواهد گرفت؟ چه گروه هایی و چه کسانی از این فرآیند بهره مند می شوند؟ آیا اینکه از دامن غرب خارج شده و به شرق تازه صنعتی شده پناهنده شویم و پس از آن بر همان طبل وابستگی بی فرجام چندین و چند ساله بکوبیم و بر مونتاژکار بودن محصولات دیگران اصرار داشته باشیم، خبر خوشایندی است که بتوان آن را در قالب مژده مسرت بخش در رسانه ملی مطرح کرد؟ آیا ایجاد سیطره بی دردسر و هزینه برای شرکت های چینی (چری) و ژاپنی (سوزوکی) در بازار خودرو کشور جز خروج منابع مالی هنگفت از خزانه ملت چیزی را برای صنعت خودرو ما عوض خواهد کرد؟ عزیزان به خوبی به این نکته استحضار دارند که زمان برای ملت ایران در توسعه صنعتی به سرعت رو به پایان است و باز کردن دروازه های بازار کشور به روی محصولات دیگران که اتفاقاً در مقیاس جهانی تولید می شوند همه ساله بخش بزرگی از حاشیه امنیت این صنعت وابسته ملی را از بین می برد. به عنوان نمونه کاهش شدید فروش خودروهای موسو، ماکسیما و زانتیا را در سال جاری ملاحظه کنید که در پی پایین آمدن تعرفه واردات خودرو به کشور صورت گرفت.
این روند در پی کاهش مستمر تعرفه واردات در سال های آینده نیز اتفاق خواهد افتاد و اگر در وضع کنونی تجدیدنظری صورت نگیرد، آتش این وضع دامن بسیاری از محصولات دیگر را هم خواهد گرفت و صنعت خودروسازی کشور را که به عنوان موتور محرک صنعت ملی در کانون هدف تهاجم قرار دارد، به ورطه نابودی خواهد کشاند. این ناروایی ها در حالی بر صنعت خودروسازی کشور تحمیل می شود که توان لازم برای نیل به خودکفایی حقیقی در صنعت اتومبیل سازی کشور جهت متولد شدن برندهای ملی فراهم است و پتانسیل گرانبهای موجود که نه ارزان و نه آسان به دست نیامده، با استفاده ناصحیح از فرصت ها در حال هدر رفتن است. مجموعه مدیریتی ایران خودرو و به طور کلی صنعت خودرو کشور و متولیان دولتی آن باید این نکته را در نظر بیاورند که زمان برای مونتاژکار بودن و تکیه بر سودهای مقطعی که با گسترش تنوع محصول، آن هم با تیراژ پایین و شکننده، بدون وجود پشتوانه فنی لازم از شرکت مادر، برای گرفتن بیشترین سهم از بازار داخلی به دنبال آن هستند، جز بالا بردن هزینه های عملیات بنگاه متبوع شان در بلندمدت و هدر دادن منابع و فرصت های گرانبهای پیش رو در آشفته بازار کنونی، ارمغانی در پی نخواهد داشت.
بیایید بنشینیم و با توجه به راه چندین ساله ای که طی شده و تجربه ای که در این راه با هزینه های سنگین به دست آمده، قضاوت کنیم که برای ساخت بهترین های دنیا در کشور بدون وابستگی سازمانی به شرق و غرب دنیا چه کم داریم که اینگونه تولیدکنندگان خودرو وابسته به دولت و خصوصاً ایران خودرو که در پی تلاش شبانه روزی و بی وقفه مدیران و کارکنان خود و با تکیه بر بازار داخلی عنوان هفدهمین خودروساز بزرگ دنیا را به دوش می کشد، از آن طفره می روند؟ آیا تکیه بر سودهای مقطعی در اثر سیطره بر بازار داخلی که با پشتوانه بسیار محکم بدنه کارشناسی اقتصادی کشور در سال های گذشته به عنوان دژی محکم و تسخیرناپذیر و تکیه گاهی مورد اطمینان برای رشد و بالندگی این صنعت حفظ شده است، پاسخ مناسبی برای حامیان همیشگی این صنعت محسوب می شود؟ آیا گام نهادن در راه وابستگی به تازه واردان این صنعت و تامین بازاری به شیرینی عسل برای محصولات آنها (با هر هدفی ولو به بهانه مبادله بازار در مقابل بازار) جز کمک به بیراهه رفتن صنعت ملی و ظلم به مردم و حامیان اصلی چندین ساله خودروسازی ملی دستاوردی در پی خواهد داشت؟ به سابقه چین در صنعت خودروسازی نگاهی بیندازید و آن را با سابقه خودروسازی در ایران مقایسه کنید. آیا تجربه چین در صنعت خودروسازی بیشتر از ۱۰ سال است که معادل یک چهارم عمر صنعت خودرو در ایران عزیز است؟ بیایید بررسی کنیم که جدای از فراهم بودن شرایط جهانی که به سرمایه گذاری های سنگین این چند ساله اخیر در صنعت خودرو و دیگر صنایع چین منجر شده، دلیلی جز میثاق ملی و تعهد و عزم ملی بوده است که این شرایط را برای توسعه صنعتی آن کشور و شکوفایی خاص در خودروسازی شان فراهم کرده؟ وضع در کشورما چگونه است؟ چگونه است که بازار به عنوان بزرگ ترین پشتوانه اقتصاد و تولید ملی اینگونه از طرف کسانی که حضور و جایگاه خود را مدیون تکیه به آن هستند مورد بی حرمتی قرار می گیرد و هرگونه که تشخیص می دهند با آن رفتار می کنند و در این راه با کوچک ترین مانعی هم مواجه نمی شوند؟ نگارنده به عنوان حامی همیشگی صنعت خودرو کشور و دوستدار قدرت گرفتن تولید ملی و پیچیدن آوازه محصول ایرانی در سراسرجهان، آنچنان که با هدف کمک به پویایی صنعت خودرو داخلی و خنثی سازی تبلیغات منفی صورت گرفته علیه صنعت ملی، بارها در دفاع از صنعت خودرو کشور در برابر بدخواهان و مهاجمان فرصت طلب در مراحل گوناگون قلم فرسایی کرده است. اعتقاد دارم که با وجود تمام محدودیت های تحمیلی جهانی و شرایط موجود کشور و با در نظر گرفتن منابع قابل تکیه فنی، انسانی و فرصت های پیش رو امکان نیل به تولید بومی مرغوب و با کیفیت در کلاس جهانی فراهم است و برای این مقصود نیازمند همت بیشتر و دیدی کاملاً فراگیر به اقتصاد ملی امکانات و استعدادهای موجود کشور هستیم.

محسن سیروس

منبع : روزنامه سرمایه