شکست نخستین جلسه انتخابات ریاست جمهوری در لبنان

اولین دور از جلسات پارلمانی با هدف انتخاب رئیس جمهوری جدید در لبنان روز سه شنبه در حالی خاتمه یافت که جلسات آینده در سایه تردید و ابهام قرار گرفته است.
کابینه لبنان به ریاست فواد سنیوره عصر دوشنبه با تشکیل جلسه یی هفت ساعته مسائل امنیتی و چگونگی حفاظت از جان نمایندگان مجلس در فترت انتخابات را مورد بررسی قرار داد.
پیش از این برخی رهبران جناح اکثریت موسوم به ۱۴ مارس از کشورهای خارجی خواسته بودند امنیت انتخابات را برعهده بگیرند که این موضوع با ملاحظات برخی کشورها منتفی شد. به موازات این امر ترور آنتوان غانم نماینده مجلس از جناح اکثریت باعث شد این جناح فشار بیشتری بر اپوزیسیون با هدف خاتمه دادن به تحصن ۱۰ ماهه خود در اطراف پارلمان وارد آورد که صد البته این موضوع نیز با مخالفت قاطع اپوزیسیون مواجه شد.
سرانجام قرار بر این شد تا ارتش لبنان با همکاری نیروهای امنیتی حلقه حفاظتی در اطراف مجلس تشکیل داده و حفظ امنیت و سلامت نمایندگان را در این برهه زمانی حساس برعهده بگیرد.
از ساعت ۹ صبح روز سه شنبه بسیاری از خیابان های بیروت غربی و اطراف پارلمان تحت تدابیر امنیتی شدید خالی از رفت وآمد شده و نمایندگان طی چهار مرحله و به صورتی پیچیده از هتل فینیسیا عازم پارلمانی شدند که قفل در سالن عمومی آن از قریب به هشت ماه قبل تاکنون بسته بوده است.
راهروهای مجلس بعد از چندین ماه قطع رابطه کامل میان دو گروه اکثریت و اقلیت تبدیل به محلی برای مناقشه، بحث، گپ های دوستانه و در چند مورد ابراز خشم شده بود. نمایندگان اکثریت در حالی که پرچم لبنان را بر دوش خود حمل کرده و هر کدام عکس یکی از هم قطاران ترور شده خود را در دست داشتند وارد مجلس شده و در صندلی های خود جای گرفتند. نمایندگان جریان مخالف دولت اما در شرایطی که هیچ یک از اعضای فراکسیون اصلاح و تغییر به ریاست میشل عون در میان آنها نبودند از ورود به صحن عمومی مجلس خودداری کردند.
پیش از این تماس های عبدالعزیز خوجه سفیر عربستان و میانجی گری هایی که صورت گرفته بود باعث شد نمایندگان اکثریت تضمین دهند تا در جلسه اول سخنی از انتخاب رئیس جمهور با حد نصاب پنجاه درصد به اضافه یک رای به میان نیاورند و به همین دلیل نیز بود که چندین تن از نمایندگان وابسته به نبیه بری از همکاران خود جدا شده و وارد سالن عمومی مجلس شدند.
اکنون ۷۷ نماینده در سالن مجلس حاضر بودند ولی در حالی که تنها نیاز به هشت نماینده دیگر برای شروع جلسه انتخاباتی بود، این عدد هرگز از این بالاتر نرفت و بدین ترتیب اولین جلسه بدون دستیابی به هرگونه نتیجه یی خاتمه یافت.
سعد حریری اما به عنوان رهبر جناح اکثریت به دیدار نبیه بری در دفتر وی رفته و دقایقی را در آنجا سپری کرد؛ دیداری که پس از تخلیه مجلس بار دیگر تکرار شده و طرفین اعلام کردند به زودی دیدار سومی نیز خواهند داشت.
نکته جالب توجه در جلسه اول غیبت نبیه بری به عنوان رئیس مجلس بود، به طوری که در غیاب وی صورت جلسه یی تنظیم نشده و نمایندگان اکثریت تنها به صدور بیانیه اکتفا کردند. بدین ترتیب اولین جلسه حالتی غیررسمی به خود گرفته و تاریخ ۲۳ اکتبر به عنوان موعد جلسه بعدی از سوی بری مشخص شد. اینکه صورت جلسه یی تنظیم نشد عملاً باعث شد جلسه روز سه شنبه هرگز نام «جلسه اول» را به خود نگیرد و بدین ترتیب جلسه آینده نیز در حکم اولین جلسه بوده و نمایندگان ۱۴ مارس نخواهند توانست از حد نصاب دوسوم عبور کرده و انتخاب رئیس جمهوری با حد نصاب اکثریت مطلق را عملی سازند.
موضوع جالب توجه دیگر حضور محمد الصفدی رئیس فراکسیون طرابلسی و همچنین تعدادی از نمایندگان عضو فراکسیون زحله به ریاست الیاس اسکاف در صحن عمومی مجلس بود. الصفدی به رغم عضویت در جنبش ۱۴ مارس پیش از این اعلام کرده بود فراکسیون وی با خواسته دیگر هم پیمانان مبنی بر انتخاب رئیس جمهوری با حد نصاب اکثریت مطلق در صورت لزوم مخالف است. بدین ترتیب حضور الصفدی و اعضای فراکسیون وی روحیه یی مضاعف به جناح اکثریت داده و این جناح اکنون دست خود را برای استفاده از این تهدید بازتر از گذشته می بیند.
● فرضیات
با توجه به آنچه تاکنون گذشته، دو فرضیه را برای سه ماه آینده در لبنان می توان پیش بینی کرد؛
۱) مهلت دو ماهه انتخابات ریاست جمهوری مطابق آنچه روز سه شنبه شاهد آن بودیم ادامه خواهد یافت و جناح اکثریت تا پایان این مهلت قادر به پیشبرد برنامه های خود نخواهد شد. در چنین شرایطی و با این فرض که امریکا و اروپا خواهان بروز درگیری نظامی و فروپاشی امور در لبنان نیستند، جنبش ۱۴ مارس در پایان مجبور به تن دادن به انتخاب رئیس جمهوری میانه خواهد شد. چنین وضعیتی می تواند به منزله خاتمه آنچه «انقلاب ارز» خوانده می شود تلقی شود. تلاش هایی که ظرف چند روز گذشته صورت گرفته به خصوص دیدار دوشنبه میان نبیه بری و کاردینال صفیر رهبر مذهبی مسیحیان مارونی لبنان باعث ایجاد این شبهه شده است که قدرت های تاثیرگذار در لبنان خواستار افزایش بیش از حد تنش نیستند؛ هرچند تهدیدات مستمر امریکا و بیانیه های پی در پی شورای امنیت در مورد لزوم پایبندی به قانون اساسی، ناقض فرضیه پیروزی سیاسی اپوزیسیون است.
۲) با توجه به دعوت امریکا از سوریه برای شرکت در کنفرانس بین المللی صلح و افزایش بی سابقه فشارهای بین المللی بر ایران این احتمال وجود دارد که غرب در اقدامی ناگهانی دست به حمله یی علیه سوریه زده و در سایه موافقت ضمنی کشورهای منطقه با چنین اقدامی، به نقش تاثیرگذار این کشور در لبنان خاتمه داده و سوریه را با دست خالی مجبور به حضور در کنفرانس صلح کنند. این احتمال از سوی جناح اکثریت مدنظر قرار گرفته و رسانه های وابسته به این جناح در قالب تحلیل ها و گزارش های مختلف نسبت به آن ابراز امیدواری می کنند.
شرایط حاکم بر منطقه هرچند یادآور روزهای سرد زمستان ۱۳۸۱ و پیش از حمله امریکا به عراق است؛ ولی شاید بتوان امیدوار بود که حل و فصلی شامل و فراگیر از لبنان و انتخابات آن شروع شده و تمامی منطقه را در بر گیرد.
«بدبینی» و «خوشبینی» اکنون دو واژه یی است که به کرات شاهد استفاده از آن هستیم؛ اما در نمونه یی کوچک تر به مساحت عروس زیبای خاورمیانه، شاید «انتظار» واژه بهتری باشد.

علی مهتدی ـ بیروت

منبع : روزنامه اعتماد