شکار استعدادها

به‌رغم اقتصادهای پررونق و جمعیت انبوه، آسیا از كمبود نیروی كار ماهر رنج می‌برد و این وضع در حال بدتر شدن است.
به نظر عجیب می‌رسد. در پرجمعیت‌ترین منطقه جهان بزرگ‌ترین مشكلی كه كارفرمایان با آن مواجهند، كمبود نفرات است. آسیا بیش از نیمی از ساكنان كره زمین را در خود جای داده است و ماوای بسیاری از اقتصادهای دارای سریع‌ترین رشد در جهان است. اما برخی از مراكز فعالیت‌های اقتصادی این منطقه مجبور شده‌اند به بررسی این موضوع بپردازند كه چگونه می‌توانند قادر به رشد سریع باشند چون آنها نمی‌توانند افراد كافی را كه دارای مهارت‌های موردنیاز آنهاست بیابند.
در یك نظرسنجی كه به تازگی از ۶۰۰ مدیر كل شركت‌های چندملیتی فعال در سرتاسر آسیا انجام شد، این مدیران اظهار داشتند كه كمبود نیروی كار ماهر در چین و آسیای جنوب شرقی در جایگاه رتبه اول نگرانی‌های آنها قرار دارد. این موضوع در ژاپن به عنوان دومین نگرانی مدیران (پس از اختلافات فرهنگی) و در هند به عنوان چهارمین دغدغه (پس از مشكلات زیرساختارها، دیوان‌سالاری و تورم دستمزدها) شناخته شد. تقریبا در همه صنایع و بخش‌ها همین معادله صادق بود.
صاحبنظران مسائل قاره كهن آسیا به راحتی درك می‌كنند كه چرا چنین نگرانی‌هایی وجود دارد.
رشد اقتصادی سریع این منطقه موجب خروج استعدادها از این منطقه شده‌است.
البته عامل دیگری نیز دخیل است و آن قصور و كوتاهی ‌بخش آموزش است. رشد اخیر اقتصادی در برخی مناطق به حدی بوده است كه به سرعت نوع مهارت‌های موردنیاز برای فعالیت‌های اقتصادی را تغییر داد اما مدارس و دانشگاه‌ها قادر به منطبق شدن با این وضع نبوده‌اند.
این موضوع به‌خصوص برای كاركنان متخصص بسیار صادق است. شركت‌های هواپیمایی یك مثال از این دست هستند. با حذف روزافزون نظارت دولت و آزادسازی قیمت‌ها، بسیاری از هواپیماهای جدید و شركت‌های هواپیمایی كه خدمات بیشتری را ارائه می‌دهند برای پاسخگویی به تقاضاها پدید آمدند.
اما كمبود شدید خلبان به وجود آمده است. براساس گزارش بخش آموزش خلبانان بویینگ، به نام آلتون ترینینگ، امروز هندوستان تنها ۳۰۰۰ خلبان در اختیار دارد، اما تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۱۲۰۰۰ خلبان نیاز خواهد داشت. چین مجبور خواهد بود به طور میانگین سالانه ۲۲۰۰ خلبان جدید به ناوگان هوایی خود بیافزاید تا بتواند پاسخگوی رشد مسافرت‌های هوایی خود باشد كه تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۴۰۰۰۰ خلبان نیاز خواهد داشت. در شرایطی كه شركت‌های هواپیمایی بین‌المللی بزرگ جهان در سال تنها چند صد خلبان تربیت می‌كنند، شركت‌های هواپیمایی آسیایی به دست یازیدن به خلبانان خارجی به‌خصوص از یكدیگر اقدام می‌كنند.
به عنوان مثال شركت هواپیمایی فیلیپین طی سه سال گذشته ۷۵خلبان خود را كه به كشورهای خارجی مهاجرت كردند از دست داد. چین سعی می‌كند خلبانان برزیلی را مال خود كند.
مشكل مشابهی در تخصص‌های حقوقی كه با كمبود شدید قاضی و وكیل مواجه است،‌ وجود دارد. این مساله موجب مفتوح ماندن پرونده‌های زیادی به مدت طولانی خواهد شد و در برخی مواقع مشكلاتی وخیم‌تر را برای نظام‌های قضایی كشورها ایجاد خواهد كرد.
این موضوع می‌تواند منجر به مشكلاتی در مسیر فعالیت‌های اقتصادی شود. به عنوان مثال در رابطه با مالكیت معنوی یا حل مناقشات مربوط به قراردادهای تجاری. براساس اعلام انجمن حقوقدانان چین، این كشور تنها ۱۲۲۰۰۰ وكیل دارد. این رقم ۷۰۰۰۰ نفر كمتر از ایالت كالیفرنیای آمریكا است كه جمعیتی تنها ۳۷میلیون نفری دارد. (در حالی‌كه جمعیت چین ۳/۱میلیارد نفر است). بسیاری از فعالان اقتصادی ممكن است ادعا كنند كه كالیفرنیا بیش از حد وكیل دارد. اما واقعیت این است كه بخش‌هایی از چین هستند كه اصلا هیچ وكیلی ندارند.
گزارشی كه در كنگره احزاب چین در ماه مارس توسط جامعه‌ جیوسان، یك گروه از روشنفكران چینی مطرح شد، حاكی از كمبود پزشك در چین است. در چین فقط ۴۰۰۰ پزشك عمومی وجود دارد. اما اگر قرار باشد دولت چین به هدف تاسیس مجتمع‌های بیمارستانی برای ۵۰۰میلیون نفر شهرنشین خود دست یابد، نیازمند ۱۶۰۰۰۰ پزشك است كه جزو پرسنل این بیمارستان‌ها باشند. كمبود شدید پرستار هم در چین به همین وخامت است.
بسیاری از كشورهای این منطقه، حتی هندوستان با كمبود مهارت‌های فنی به‌خصوص در بخش فناوری اطلاعات مواجهند، یكی از نگرانی‌های اصلی این است كه فارغ‌التحصیلان با مهارت كافی برای همه مشاغلی كه در یك بخش ایجاد می‌شوند، وجود ندارند. ناسكوم، كه نماینده شركت‌های نرم‌افزار هندوستان است برآورد كرده است كه تا سال ۲۰۱۰ هندوستان با كمبود ۵۰۰۰۰۰ متخصص فناوری اطلاعات مواجه خواهد شد. این بدان‌معناست كه شركت‌های استخدام‌كننده مجبور خواهند بود از میان مستعدترین دانشجویان افرادی را به استخدام خود درآورند.
همچنین كمبود شدید مدیران خوب هم گریبان منطقه را گرفته است. یك مطالعه كه توسط موسسه مك كنزی گلوبال انجام شده، نشان داده است كه طی ده سال آینده چین به ۷۵۰۰۰ رهبر اقتصادی نیاز خواهد داشت. در حالی‌كه رقم كنونی بین ۳۰۰۰ تا ۵۰۰۰ است.
به علاوه چین با مشكل فقدان افراد با استعداد مواجه شده است. طی سال‌های اخیر چینی‌ها بسیار راحت‌تر به خارج سفر می‌كنند تا تحصیل كنند یا مهارت كسب كنند اما بسیاری از آنها به وطن بازنمی‌گردند. گزارشی كه به‌تازگی توسط آكادمی علوم اجتماعی چین انجام شده، نشان داده است كه بین سال‌های ۱۹۷۸ تا ۲۰۰۶ بیش از یك میلیون چینی برای تحصیل به خارج از كشور سفر كردند و حدود ۷۰درصد آنها بازنگشتند. اغلب آنها توسط كارفرمایان آن كشورها جذب می‌شوند چون رقابت برای مشاغل جهانی شده است.
اما استخدام آسیایی‌هایی كه در خارج تحصیل كرده‌اند و بازگرداندن آنها به وطن همیشه كارگشا نیست. چون اغلب آنها توقع دستمزدهای بسیار بالایی را دارند. برخی از آنها انتظار دارند به عنوان متخصصان مدعو برای كشورشان كار كنند و هزینه پروازهای برگشتشان به آمریكا و اروپا پرداخت شود. حتی گاهی برای توسعه اقتصادی كشورشان در دسترس نیستند. اما بزرگترین مشكل این است كه همكاران آنها دائما آنها را می‌رنجانند.
به‌خصوص این موضوع در چین صادق است. در آنجا یكی از مودبانه‌ترین نام‌هایی كه این تحصیلكردگان در خارج از كشور را با آن صدا می‌زنند «هایی‌گویی» یا لاك‌پشت‌های دریایی است. رفتاری مشابه گاهی در هندوستان به چشم می‌خورد. شركت‌ها شاهد آن هستند كه این لاك‌پشت‌ها بیشتر در امور مالی یا فعالیت‌های اقتصادی خصوصی فعالیت می‌كنند.
با وجود چنین عدم انطباقی بین عرضه و تقاضای بازار كار آسیا، شركت‌ها می‌بایست در استخدام افراد شایسته و حفظ آنها متبحرانه‌تر عمل كنند. اما به دلیل آنكه برخی شركت‌ها در این رقابت با مهارت‌تر هستند، ماجرای ربودن مشاغل و استعدادها سالیان سال ادامه خواهد داشت تا اینكه روند آموزش و پرورش به پای روند رشد بازار كار برسد. عواقب و تبعات این جریان واضح است: آقای بكینز از مركز كورن فری می‌گوید: «این موجب محدود شدن رشد خواهد شد. باید چنین شود.» این به معنای آن است كه بدون سیاست‌های استخدام افراد مستعد، برخی از شركت‌ها نخواهند توانست برنامه‌های رشد اقتصادی خود را تحقق بخشند.

مترجم: شادی آذری

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد