مانور در برابر مانور، هشدارهای تهران و واشنگتن به یکدیگر

رو در رویی ایران و آمریکا به رغم پالس­های مثبتی که از سوی دو طرف شنیده می­شد، همچنان روند نگران­کننده­ای را سپری می­کند. آمریکایی­ها دائما ایران را تهدید نظامی می­کنند و تلاش دارند غرب را به طور کامل علیه ایران بشورانند، ایران نیز دائما تاکید می­کند که آمریکا توانایی لازم برای حمله به ایران را ندارد و در همین حال تهدید می­کند از امکانات لازم برای رو در رویی با تهدیدهای غرب بهره می­برد.
یکی از تهدیدهایی که به تازگی از سوی ایران چند بار در فاصله­های زمانی کوتاه تکرار شده، بستن تنگه هرمز در صورت هر گونه حمله نظامی علیه آن است.
سردار سرلشکر سید حسن فیروزآبادی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد، همه کشورها باید توجه داشته باشند که چنانچه منافع ایران در تنگه هرمز نادیده گرفته شود بدیهی است ما نیز اجازه استفاده به دیگران از آن را نخواهیم داد.
مقام­های ارشد ایرانی پیش از این نیز چند بار تهدید کرده بودند، در صورتی که به منافع ایران حمله شود، به بستن تنگه هرمز دست خواهند زد.
● مانورهای نظامی در تنگه ۱۱۵ متری
تنگه هرمز یکی از تنگ­ترین تنگه­های دریایی جهان است. این تنگه که عرض آن در تنگ­ترین حالت به ۱۱۵ متر می­رسد، شریان اقتصادی و انرژی جهان است. نفت و گاز حداقل ۴۰ درصد انرژی مصرفی جهان از این تنگه که توسط ایران نظارت و کنترل می­شود، عبور می­کند. از این رو هر گونه خللی در آن به معنای فلج شدن اقتصاد جهان، افزایش شدید قیمت نفت و تعلیق فعالیت­های بسیاری از کارخانه­ها، مراکز تولیدی و واحدهای صنعتی جهان است که انرژی محرکه خود را از این منطقه تامین می­کنند.
به همین دلیل است که ایالات متحد آمریکا که از بیشترین منافع در میان کشورهای غیر بومی منطقه در آب­های خلیج فارس برخوردار است به مواضع ایران واکنش نشان داد و اعلام کرد، به ایران اجازه نمی­دهد که اقدامی برای بستن تنگه هرمز انجام دهد.
کوین جی کاسگریف فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا ضمن اعلام این موضع در این باره گفت: «آمریکا و متحدین آن در خلیج فارس به این نتیجه رسیده‌اند که بستن تنگه هرمز برای کشورهای غربی بسیار سنگین تمام خواهد شد، بنابراین ایران نباید دست به چنین کاری بزند.»
وی در ادامه افزود: «اگر ایران بخواهد این تنگه را ببندد کشورهای غربی از ۴۰ درصد نفت دنیا محروم خواهند شد که این امر تهدیدی جدذی برای امنیت اقتصادی غرب به حساب می‌آید.»
بلافاصله پس از آن منابع خبری گزارش دادند، ایالات متحده آمریکا قصد دارد به‌ زودی مانوری را در خلیج‌فارس برگزار کند. قرار است در این مانور دو ناو بریتانیایی و یک ناو بحرینی نیز شرکت کنند. هدف از انجام این مانور رویارویی با هر گونه احتمالی برای بسته شدن تنگه هرمز اعلام شده است.
پیتر هدسون ژنرال نیروی دریایی امریکا در ناوگان پنجم آمریکا در این باره گفت: «هدف از برگزاری این مانور حمایت از زیر ساخت­های دریایی از قبیل تاسیسات نفت و گاز است.»
در همین راستا سپاه نیز اعلام کرد، مانور نظامی را در سواحل خلیج فارس برگزار می­کند. این رزمایش که نام پیامبر اعظم (ص) ۳ را بر خود دارد، توسط یگانهای موشکی نیروی هوایی و واحدهای شناوری نیروی دریایی سپاه انجام می­شود.
هدف از برگزاری این مانور ارتقاء توان رزم یگان­های موشکی و واحدهای شناوری اعلام شده است. اخبار دقیقی درباره محل برگزاری این مانور اعلام نشده اما ظاهرا در پاسخ به مانور نظامی است که آمریکا اعلام کرده به زودی در آب­های خلیج فارس برگزار می­کند.
در همین حال منابع خبری مصری اعلام کردند، دستگاه‌های امنیتی ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس در راستای انجام طرح مشترک کشورهای حوزه خلیج فارس برای رویارویی با تحولات اخیر از جمله احتمال بسته شدن تنگه هرمز که به خاطر پرونده هسته‌یی ایران ایجاد ‌شده، اقدامات عملی­ای را آغاز می­کنند.
به گفته این منابع مهمترین محورهای این طرح فعال کردن نقش نیروهای موسوم به «پسر الجزیره» است که برای رویارویی با هر گونه تهدید نظامی و افزایش عملیات‌های حمایتی از تاسیسات و سایت‌های نظامی یا اقتصادی به اجرا در می­آید.
● تهدیدها و افزایش نگرانی­ها
به هر صورت هر گونه تهدید کوچکی حتی اگر مانور نظامی ساده باشد، افکار عمومی جهان را نگران می­کند. حال اگر این مانورها در یکی از شریان­های مهم اقتصادی جهان همانند تنگه هرمز رخ دهد، طبیعتا حساسیت موضوع را دو چندان می­کند.
این نگرانی را در مطبوعات مهم جهان به وضوح می­توان دید. روزنامه انگلیسی تایمز در آخرین شماره خود به بررسی جایگاه ویژه و اهمیت راهبردی تنگه هرمز در ترانزیت نفت پرداخته و می نویسد، تهدیدهای نظامی آمریکا و اسراییل بر ضد ایران یکی از مهمترین عوامل افزایش قیمت نفت به بیش از ۱۴۵ دلار در هر بشکه است. اکنون سرمایه گذاران بازار نفت به شدت نگران مسدود شدن تنگه هرمز توسط ایران در پی هر گونه حمله نظامی علیه این کشور هستند . اگر ایران اقدام به بستن این تنگه استراتژیک کند ، قیمت جهانی نفت جهشی باور نکردنی خواهد داشت.
رئیس شرکت نفتی روسی گاز پروم پیش­بینی کرده بود، قیمت نفت به بیش از ۲۵۰ دلار تا پایان سال جاری میلادی برسد.
این روزنامه در ادامه می­نویسد، بیش از ۹۰ درصد نفت تولیدی کشورهای حاشیه خلیج فارس یعنی چیزی در حدود ۴/۱۳ میلیون بشکه در روز نیز از طریق این تنگه به بازارهای آمریکا ، اروپا و آسیا ترانزیت می شود.
این در حالی است که نیاز جهانی به انرژی روز به روز بیشتر می­شود و این باعث شده تا به تبع آن جایگاه تنگه هرمز نیز روز به روز افزایش یابد. بنا به گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش بینی می­شود، صادرات نفت از طریق تنگه هرمز تا سال ۲۰۲۰ میلادی به بیش از دو برابر افزایش یابد و به مرز ۳۰ تا ۳۴ میلیون بشکه در روز برسد. علاوه بر نفت خام ، روزانه دو میلیون بشکه فرآورده­های نفتی و گاز مایع طبیعی نیز از طریق تنگه هرمز منتقل می شود.
قطر نیز هر سال ۳۱ میلیون تن گاز مایع طبیعی خود را از طریق این تنگه به بازارهای آسیا و اروپا صادر می کند.
به اعتقاد روزنامه نیویورک تایمز با وجود این که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس اعلام کرده­اند، به فکر جایگزین کردن راه­هایی برای جا به جایی نفت از تنگه هرمز هستند، در واقع جایگزین مطمئنی برای این تنگه وجود ندارد و طرح آنها از طریق خط لوله­های جایگزین همانند پترو لاین که در عربستان است و ۷۴۵ مایل طول دارد، تنها می­تواند بخشی از نفت این منطقه را به بازارهای جهانی منتقل کند.

نویسنده : علی موسوی خلخالی

منبع : دیپلماسی ایرانی