مریخ سیاره سرخ

مریخ، سیاره سرخ، چهارمین سیاره از سمت خورشید و شبیه ترین سیاره به زمین است. اندازه آن تقریبا نصف اندازه زمین است، سطح آن خشك و صخره ای بوده و اتمسفر آن بسیاركم ضخامت است.
● سطح مریخ:
سطح مریخ، خشك، صخره ای و عمدتا پوشیده از گرد و غبار غنی از آهن است. در نیمكره شمالی آن حوضه های پستی وجود دارد اما نیمكره جنوبی در اثر برخورد شهابسنگها، پوشیده از كراتر است. زمین مریخ یخ زده است. این یخبندان دائمی تا كیلومترها ادامه دارد.
طرحی از مریخ كه ازكنار هم قرار دادن چهارعكسی كه تلسكوپ فضایی هابل، در سال ۱۹۹۹ گرفته است، به وجود آمده است. در بالا سمت چپ،‌ نزدیك قطب طوفانی قابل مشاهده است
قطبهای شمال و جنوب مریخ، پوشیده از كلاهكهای یخی هستند كه از دی اكسید كربن و آب منجمد تشكیل شده است.
المپوس مونز، بزرگترین آتشفشان مریخ. احتمالا این آتشفشان، بزرگترین آتشفشان منظومه شمسی می باشد. ارتفاع آن ۱۷ مایل(۲۷ كیلومتر) و عرض آن بیش از ۳۲۰ مایل(۵۲۰كیلومتر) است. تصور می شود كه آتشفشان خاموشی باشد دانشمندان مدتها تصور می كردند كه در سطح مریخ كنونی، هیچ آب مایعی وجود ندارد، اما عكسهای جدید مریخ نشان می دهد كه ممكن است مقداری آب مایع در نزدیكی سطح مریخ وجود داشته باشد. سطح مریخ، شواهد بیشتری از اثرات جریانهای قدیمی آب به صورت عوارضی وجود دارد. بر سطح مریخ، رودخانه و دریاچه های قدیمی خشكی وجود دارد كه دارای كانالهای ورودی و خروجی بزرگی هستند. احتمالا این كانالها دراثر سیلابهای ناگهانی به وجود آمده كه به سرعت عوارض را فرسایش داده اند.
دانشمندان تصور می كنند كه قسمت عمده آب مریخ(به صورت پرمافراست) درون زمین یخ زده است ودركلاهكهای یخی قطب، منجمد شده است.
جی. شیاپارلی، منجم ایتالیایی،‌ اولین كسی بود كه از مریخ نقشه برداری كرد(در سال ۱۸۷۷) و به شبكه كانالی روی سطح مریخ توجه كرد. بعدها، مشخص شد كه این كانالها خشك هستند و هرگز كانال نبوده اند. از آن به بعد، یكی ازكراترهای برخوردی مریخ(كراتر شیاپارلی،‌ با قطر ۴۶۱ كیلومتر=۲۷۷ مایل) و نیمكره مریخ، شیاپارلی نامیده شدند. قطر مریخ، حدود ۴۲۲۲مایل(۶۷۹۰ كیلومتر) بوده و حدود ۵۳%(كمی بیش از نصف) قطر زمین است.
● تركیب سیاره
۱) پوسته و سطح:
سطح مریخ عمدتا از سنگهای بازالتی(سنگ آذرین) غنی از آهن تشكیل شده است. مریخ، پوسته ای نازك، مشابه زمین دارد.
۲) گوشته:
سنگ سیلیكاته،‌احتمالادر اعماق مشابه، داغتر از گوشته زمین می باشد.
۳) هسته:
هسته احتمالا از آهن و سولفیدها تشكیل شده و شعاع آن ۱۵۰۰-۸۰۰ مایل(۲۴۰۰-۱۳۰۰ كیلومتر) است. هنگامی كه داده های آینده ارسال و تفسیر شوند، مطالب بیشتری درباره مریخ خواهیم دانست.
۴) جرم و گرانش:
جرم مریخ حدود ۴۲/۶ در ده به توان بیست و سه، یعنی یك نهم جرم زمین است. یك شخص صد پوندی روی مریخ، تنها ۳۸ پوند خواهد بود.
۵) طول روز و سال مریخ:
هر روز مریخ، ۰۳/۱ روز زمین(۶/۲۴ ساعت)طول می كشد. هرسال مریخ، ۶۸۷ روز زمین است. یعنی این مدت طول می كشد تا مریخ یك دور حول خورشید بچرخد.
۶) مدار مریخ:
مریخ، نسبت به زمین ۵۲۴/۱ برابر از خورشید دورتر است. یعنی به طور میانگین، ۶/۱۴۱ میلیون مایل(۹/۲۲۷ میلیون كیلومتر) از خورشید فاصله دارد. مدار آن، بسیار بیضوی است. مریخ، بعد از پلوتون، بیشترین خروج از مركز را درمنظومه شمسی دارد.
۷) اتمسفر:
اتمسفر مریخ، بسیار كم ضخامت است و شامل ۹۵% دی اكسید كربن، ۳% نیتروژن و ۶/۱% آرگون است(در اتمسفرمریخ، اكسیژن وجود ندارد). فشار اتمسفر، كسری از فشار اتمسفر زمین است( حدود ۱% فشار اتمسفر زمین در سطح دریا) و در طی سال بسیار متغیر است.
در قطبهای شمال و جنوب، قطعات بزرگی از دی اكسید كربن منجمد وجود دارد. در هر نیمكره، در فصل گرم سال، بخشی از كلاهك قطبی، ذوب می شود و دی اكسید كربن آزاد می كندودر فصل سرد سال، بخشی ازكلاهك یخی منجمد شده و دی اكسید كربن اتمسفر را تسخیر می كند.
فشار اتمسفر، از فصلی به فصل دیگر تغییر می كند. اختلاف فشار اتمسفر مریخ، در تابستان و زمستان(هوای كمتر و دیاكسیدكربن بیشتری وجود دارد) ۲۵%است. این اختلاف به علت مدارعجیب مریخ است. مریخ در تابستان ۲۰% به خورشید نزدیكتر از زمستان است. به همین خاطركلاهك قطب شمال، دی اكسید كربن بیشتری را نسبت به كلاهك قطب جنوب جذب می كند.
به علاوه در اتمسفر مریخ، ابرهایی وجود دارد. بیشتر این ابرهااز بلورهای یخی دی اكسیدكربن یا بلورهای یخ زده آب، تشكیل شده اند. در اتمسفر مریخ، ذرات ریز گرد و غبار هم به صورت معلق وجود دارد. این ذرات(كه شامل مقادیر زیادی اكسیدآهن هستند) نور آبی را جذب می كنند بنابراین آسمان از روی مریخ آبی روشن و از خارج صورتی/ زرد دیده می شود.
● محدوده حرارتی:
حرارت سطحی مریخ به طور متوسط، ۸۱- درجه فارنهایت(۶۳- درجه سلسیوس) است. دما، از ۶۸ درجه فارنهایت(۲۰درجه سلسیوس) تا ۲۲۰- درجه فارنهایت(۱۴۰- درجه سلسیوس) در تغییر است. مریخ از زمین سردتر است.
● اقمار مریخ:
مریخ، دو قمر كوچك دارد، فوبوس و دیموس. احتمالا دو قمر مریخ،‌ سیاركهایی هستند كه در مدار مریخ به دام افتاده اند.
● فضاپیماهایی كه به مریخ فرستاده شده اند:
مارینر۴، نخستین فضاپیمایی بود كه (در سال ۱۹۶۵)به مریخ فرستاده شد. دو فضاپیمای وایكینگ در سال ۱۹۷۶ روی مریخ پیاده شدند. در ۴ جولای۱۹۹۷، ردیابهای مریخ، روی این سیاره پیاده شده و از آن عكسبرداری كردند.
● كشف مریخ:
مریخ در زمانهای بسیار قدیم شناخته شده است.
● نام مریخ:
نام مریخ ازالهه رومی جنگ گرفته شده است.

منبع : سایت مفاهیم