رسانه ملی یا تریبون <مونوپولی!>؟

در مـاهـهـا و سـالـهای اخیر، نحوه برخورد صدا و سیمای رسمی کشور با موضوعات سیاسی و سهم بـنـدی ایـن رسـانـه بـرای جنـاح‌هـای گـونـاگـون، بــحــث‌هــای زیــادی را بــرانـگـیـخـته است. حتی در انتخابات اخیر، بسیاری از اصلا ح طلبان مدعی بـودنـد که بعضی از برنامه‌های این رسانه، تنهـا در راستای بزرگ نمایی اختلا فات درونی اصلا ح طلبان و مخفی نگه داشتن اختلا فات اصولگرایان است. اما ظاهراً صدا و سیما در حال انتقال به فاز جدیدی از خـبـررسـانـی است که به عنوان مهمترین نمونه می‌توان به برخورد این رسانه با موضوع برکناری داوود دانش جعفری و به ویژه نحوه انعکاس جلسه تودیع او اشاره کرد که در نوع خود بی نظیر بود. البته این روش، تکمیل کننده زنجیره‌ای است که از ابتدای فعالیت دولت نهم آغاز شده و هدف نهایی آن، بستن راههایی است که می‌تواند اشکالا ت مدیریتی دولت نهم – به خصوص رئیس جمهور – را آشکار سازد. به عبارت دیگر، اکنون دیگر ترجیح جبهه اصولگرایی بر اصلا ح طلبی مدنظر نیست بلکه ظاهراً رفتار رئیس جمهور به قطب نمایی تبدیل شده که نقش آن، تعیین جهت اخبار و گزارش هاست؛ اگـرچـه تـجـربه‌های پیشین نشان داده است که حاکمیت تک صدایی و غلبه مونوپولی در رسانه ملی، اهداف برنامه ریزان را محقق نمی‌سازد. مثلا ً در موضوع اخیر می‌توان با مراجعه به میان مردم، تشخیص داد که سیاست سانسور برخی سخنان با هدف تقویت مواضع رئیس جمهور و مشاوران او– به جز مشاور عالی امور اقتصادی!– چقدر تأثیر داشته است؟ افکار سنجان صدا و سیما می‌توانند چند روز دیگر به یک ارزیابی حدودی بپردازند تا ببینند چند درصد مردم اکنون می‌دانند که <معاون اقتصادی دفتر بازرسی رئیس جمهور، یک دامپزشک است> و چند درصد آنها تحت تاثیر سانسور این خبر در رسانه ملی، از آن بی خبر مانده‌اند! همچنین کسانی که روز چهـارشنبـه بـه دکـه‌هـای عـرضـه مـطبوعات سری زده‌اند می‌دانند که به برکت وجود سخنان دانـش جعفــری، بعضــی روزنامه‌ها در نخستین ساعات عرضه در اکثر دکه‌ها نایاب شد.
در همین حال صدا و سیما در حالی به انعکاس یـک طـرفـه اظـهـارات معاون اول رئیس جمهور – بدون اشاره به سخنان دانش جعفری – پرداخت که قرار است همین آقای دانش جعفری در کسوت مشاور عالی، به رئیس جمهور در خـصـوص تـنـگـنـاهـا و فـرصت‌های اقتصادی، کمک فکری بدهد. البته شاید صدا و سیما پیشاپیش به این اطمینـان رسیده است که دانش جعفری حـاضـر نـیـست به عنوان مشاور با رئیس جمهور همکاری کند و یا در نقطه مقابل، سخنرانی اخیر وزیر معزول اقتصاد، شانس او برای حضور در جایگاه مشاورت رئیس جمهور را از بین برده است. اما حتی به فرض وجود چنین مساله‌ای، صدا و سیما مـوظـف بـود بـا انعکــاس اظهــارات مهــم دانــش جعفـری، امکـان قـضاوت آگاهانه مردم و کارشناسان را نسبت به بسیاری از اتفاقات اقتصادی، مـدیـریـتـی و سـیاسی فراهم نماید. زیرا سانسور یک خبر با این درجه از اهـمـیـت، بـسـیـاری از مـردم را به <خبرگیری> از رسانه‌های خارجی تشویق خواهد کـرد. ایـن مـساله از یک سو، درصد تاثیرگذاری رسانه ملی را در حوادث مـهم، تـهـدیدهای خطرناک و فرصت‌های امید آفرین، بیش از گذشته کاهش مــی‌دهـد و از سوی دیـگـر، بـه صـورت خواسته یا نـاخـواسته امکان تاثیرپذیری اقشاری از مردم از رسانه‌های خارجی را افزایش خواهد داد.
اما نکته جالبی که ظاهرا مورد غفلت مدیران رسانه ملی قرار گرفته و می‌گیرد، نارضایتی برخی حامیان سرسخت رئیس جمهور نسبت به صدا و سیما علیرغم روش‌های بدیعی است که از زمان آغاز به کار دولت نهم درصدا و سیما مشاهده می‌شود. یعنی در شرایطی که بسیاری از ناکامی‌های دولت نـهم از چـشم ایـن رسـانـه مـخـفـی مـی‌مـانـد و موفقیت‌های دولت، گاه در حجمی غیرمتعارف تبلیغ می‌شود، در عین حال رئیس جمهور و بعضی از حامیان او، بعضا نشانه هایی بروز می‌دهند که ثابت می‌کند همه مهرورزی ‌های صدا و سیما، یک طرفه است و باعث کشش زیادی از طرف مقابل نشده است. متهم ساختن صدا و سیما به همراهی با سایر رسانه ‌ها در <دامن زدن به جو کاذب گرانی ها>، انتقاد نسبتـا شـدید سخنگوی دولت به خاطر نحوه انعکاس مصوبه مجلس در خصوص ممنوعیت تصدی شغل دولتی توسط اعضای شورای نگهبان و حملا ت شدیداللحن یک <تازه نویسنده> که صدای اظهـارات او بسیار بلندتر از میزان تاثیر آن است، بهترین دلیل بر آن است که حتی همراهی‌های افراطی، تاکنون ثمری برای صدا و سیما نداشته اســت. امــروز از یـک سـو بـرخـی افـراد– اعم از اصلا ح طلب و اصولگرا – صدا و سیما را به فاصله گرفتن از جایگاه رسانه ملی وتبدیل به تریبون تک صدایی بخشی از دولت – و به ویژه رئیس جمهور– مـتـهم مـی‌کـنند و از سوی دیگر صاحبان همان <تک صدا> هم، گاه و بیگاه صدا و سیما را در ایفای وظیفه اصلی خود نسبت به دولت، ناکام می‌دانند‌!‌
‌صدا و سیما در سال‌های اخیر تحولا ت مناسبی به خصوص در برنامه‌های غیر سیاسی را شاهد بوده است. اگر مدیران صدا و سیما، روند تبدیل <رسانه ملی> به <تریبون مونوپولی > را نیز متوقف کنند، می‌توان به تاثیرگذاری این رسانه در عرصه‌های مهم – تهدید یا فرصت – امیدوار بود. در غیر اینصورت...!‌‌

منبع : روزنامه آفتاب یزد