رایانه ، اینترنت و فرزندان

پیامبر (ص) : آگاه باشید که همه شما تا حدودی فرمانروا هستید و در مورد فرمانبرداران خود مورد مؤاخذه و مسئول خواهید بود .
امروزه هر دانش آموز و دانشجوئی بنا به درخواست معلمان و اساتید خود نیاز به انجام تحقیق و مطالعات پژوهشی از طریق اینترنت را دارد .کلیه امور اداری و دولتی که تا کنون به دنیای اینترنت متصل نشده اند دیر یا زود از طریق اینترنت خدمات خواهند داد . مثل : کارت سوخت ، ثبت نام دانشگاه ، خرید بلیط های هواپیما ، قطار ، انتخاب واحد و ... .
سریع ترین راه اگاهی ازاخبارواطلاعات روزدرسایتهای گوناگون اینترنتی گردآوری شده وبه همین دلیل رایانه واینترنت جزِِِیی از مایحتاج زندگی امروزی شده است وبه نوعی کلیه اعضای خانواده بسته به نوع نیاز خودازآن استفاده می کنند . حال سئوال اینجاست که آیا همه افرادخانواده به نحو مطلوب وسالم از اینترنت استفاده می کنند؟اگراین طورنیست مشکل چیست؟عدم آموزش ، سوء استفاده از اعتماد والدین یا جذابیتهای اینترنت؟جواب سؤالهای بالامستلزم آگاهی ازمسایلی است که ذیلاً به بعضی از مهمترین این موارداشاره می کنیم.والدین می بایست به نحو مطلوبی که برای فرزندان حصار ایجادنکندوباعث رنجش خاطرآنان نگردند فرزندان خود را باظرافت و لطافت راهنمایی کنند.
راه کارهایی برای سالم سازی استفاده از اینترنت و حصول اطمینان والدین از این موضوع :
۱ ) رایانه باید مثل تلویزیون تلفن و... جزو لوازم و وسایل عمومی خانواده باشد و همه اعضاء بتوانند از آن استفاده کنند اگرچنین نشوداین قوطی جادویی تبدیل به حیات خلوت ودوست صمیمی فرزند شما خواهدشدکه محرم اسرار او شده و او را به هرسویی که بخواهد می کشاند. البته پیشنهاد می گردد که فضای خصوصی هر کس در رایانه بوسیله پارتیشن های مجزا تفکیک گردد .
۲ ) گهگاه والدین باید هنگام استفاده فرزندشان از رایانه (علی الخصوص زمان اتصال به اینترنت )کناراوبنشینند و از کم وکیف کارهای اوسئوال نمایند.مثل اینکه...
- پسرم چه سایتی رابیشتر ازهمه سایتها دوست داری؟چرا؟
- بعضی ازسایتهایی که به حل تمارین ومساله های درسی شماکمک می کندرابه من نشان بده؟
- برای تحقیقها و پژوهش های درسی از چه منابعی استفاده می کنی؟
- آیا از صندوق پست الکترونیکی هم استفاده میکنی؟ لطفاً طریقه استفاده از آن رابه من هم یاد بده؟
- من در خصوص چیزهایی که نمی دانم از دوستانم سوال می کنم . تو از دوستانت چه چییزهایی در خصوص اینترنت و استفاده از آن یاد گرفتی ؟ آیا اصلاً از آنها سوال می کنی ؟
پس از طرح این سوالات و استماع جواب فرزندانتان آنها را مورد تشویق قرار دهید و اگر پیشنهاد بهتری دارید به او بدهید .
مثلا به او بگوئید : پسرم می توانی برای حل تمارین درسی ات از سایت شبکه آموزش صدا و سیما (کانال ۷) استفاده کنی . آدرس آن هم www.tv۷.ir می باشد . یا برای تمرین دروس خود به سایت رشد www.roshd.ir برو .
۳) اینترنت مملو از جذابیت های گوناگون و موارد تحریک کننده ای است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند ، لذا هر از چند گاهی در غالب یک کادوی مناسب هدیه ای به فرزند خود بدهید و در کنار آن یک حدیث در خصوص مراقبت از چشم ها ، زبان و ... بدهید .
۴) در کنار استفاده فرزندان از رایانه و اینترنت آنها را به ورزش کردن مجاب نمائید . حتی اگر لازم بود با آنها به پارک محل رفته و ورزشهای توپی ساده مثل فوتبال گول کوچک و ... را نجام دهید . این کار علاوه بر آرامش ذهنی که به فرزندان می دهد انرژی ویژه ای در آنان ایجاد می کند و از آسیب های چشمی و عصبی که مانیتور ها و صدای فن و پاور رایانه ها برای آنان ایجاد می کند می کاهد
۵) در فرصتهای مناسب مثلاً در جمع بستگان و زمانی که می دانید فرزندتان با تمام وجود به حرف های شما گوش می دهد در خصوص پیشرفت علم و تکنولوژی و استفاده بهینه از وقت و امکانات را برای آنها شرح دهید . مثلاً می توانید برای اینکه مطلبی برای آنان روشن شود از مثال های معروفی استفاده کنید و آن را به موضوع مورد نظر خود ربط دهید به طور مثال می توانید بگوئید : چاقو یک وسیله ای است که توسط انسان اختراع شده و عده ای مثل جراحان با آن وسیله جان یک انسان را از مرگ نجات می دهند ولی اراذل و اوباش با همین چاقو جان انسان را می گیرند . رایانه هم وسیله ای است که توسط انسانها اختراع شده و عده ای از منابع علمی و ورزشی و ... آن استفاده می کنند که بهترین استفاده است ولی عده ای وقت خود را صرف چت کردن ، دوست یابی ، خواندن و دیدن مطالب مبتذل در اینترنت می کنند .
در نتیجه کسی در این میان پیروز است که از اینترنت و رایانه بهترین استفاده را بنماید .
۶) به فرزندانتان توصیه کنید برای یافتن مطلبی که نمی داند کجا به دنبال آن بگردد. از لینکستان های ایرانی و مطمئن استفاده نماید چرا که سایتهای معرفی شده در این لینکستان ها قبلاً محتوای آن ها مورد بازبینی و بررسی صاحب نظران قرار گرفته و به مطالب هرز و ناسالم اینترنتی آلوده نیستند.
مثل لینکستان سایت شهید آوینی ، تبیان ، آفتاب و لینکستان سایت های دولتی و وزارت خانه ها .
۷) فرزندانتان را از عضویت در گروه های تفریحی و سرگرمی اینترنت منع کنید و برای اینکار از دلایلی همچون : ارسال ویروس و کرم های مخرب اینترنتی ، ارسال مطالب غیر قانونی ، غیر شرعی و ضد اخلاقی از سوی این گروه ها ،‌ پیدا کردن آدرس فیزیکی رایانه و سرقت اطلاعات درون آن از طریق نرم افزارهای مخصوص ، هک و نفوذ به سیستم رایانه و ... از سوی این گروه ها استفاده کنید .
خوب است بدانید این گروه ها با تبلیغات وسیعی که در سطح اینترنت کرده اند با گرفتن یک آدرس پست الکترونیکی از کسانی که تمایل به عضویت در آنها را دارند آنهارا به عضویت گروه خود درآورده و روزانه یک مطلب که بیشتر حول موضوعات غیر اخلاقی می باشد را برای اعضا ارسال می نماید .(مطالبی از قبیل : فیلتر شکن ،‌نرم افزار های عبور از پروکسی های مخابرات ، تصاویر خوانندگان دخلی و خارجی به صورت نیمه عریان ، بازیگران ، فوتبالیست ها و ... )
۸ ) برای استفاده از صندوق پست الکترونیکی بهتر است از سایتهای داخلی مانند : تبیان ، نوآور و .... بهره گیرید چرا که اکثر سرویس دهنده های خارجی (به غیر از سایت گوگل) در صندوق های پست الکترونیکی خود تابلوها و بنر های تبلیغاتی ایجاد کرده اند که اکثراً تبلیغات اشاره شده مربوط به کنسرت های موسیقی ، قمار ، شرط‌بندی ، هتل های دریایی و ... است که همراه تصاویر غیر اخلاقی و مبتذل نمایش داده می شود .
۹) در زمانهایی که کسی ازرایانه استفاده نمی کندمحتوای مطالب ذخیره شده دردرایوهارابازبینی history (Internet explorer) کنید تا ببینید فرزندتان از چه سایت هایی بازدید کرده است .
۱۰ )همیشه اولین انحراف در اکثر کاربران از تجسس و کنجکاوی بیهوده آغاز می گردد . به فرزند خود بیاموزید که از کلیک کردن بر روی مطالبی که از محتوای آنها آگاه نیست خودداری کند . اکثر این مطالب بردهای تبلیغاتب اینترنت هستند که مربوط به لوازم آرایشی و بهداشتی ، آموزشهای استثنائی ، فرصت های طلایی و جملات فریبنده ای مثل : لینک های بالای ۱۸+ ، فقط پسرها ، فقط دخترها ، خنده دارترین مطلبی که در طول عمرتان خوانده‌اید ، باید ببینی تا باور کنی و ... است .
۱۱ ) در خصوص اینترنت حقایق را به فرزندانتان بگوئید مثلاً در خصوص دوستی های اینترنتی ، همسر یابی اینترنتی و ...او را آگاه کنید که اکثر این افراد لاابالی و هرزه می باشند و لذا باید از ورود به این قسمت ها اجتناب شود .
۱۲) بصورت هفتگی یا ماهانه برای او مجله کامپیوتری ، کتاب آموزشی ، cd آموزشی و ... تهیه کنید و یا او را در کلاس های آموزش رایانه ثبت نام کنید . اگر همیشه اطراف فرزندتان را منابع کامپوتری و اینترنتی سالم مثل مورادر ذکر شده پر کرده باشند ،‌یقیناً فرزند شما هنگام کار با رایانه به دنبال رفع ایرادات و ابهامات حاصل از مطالعه این منابع و یا شرکت در کلاس های آموزشی خود می باشد ولی اگر جای این منابع را دوستان ناصالح مدرسه ای ، هم محلی و ... بگیرند حاصلی جز پشیمانی در بر نخواهد داشت .
۱۳ ) محیط اکثر قریب به اتفاق کافی نت ها آلوده است .برخی از دانش آموزان به بهانه انجام بازی های اینترنتی ، دانلود نرم افزار و ... که نیاز به سرعت بالا دارد به کافی نت ها و گیم نت ها مراجعه می کنند . شاید در اوایل کار ، بهره داری به صورت سالم و مفید انجام شود ولی در اثر تکرار و حضور مستمر فرزندان در این مکان ها ، ایجاد دوستی ها ، آشنایی با برخی امکانات و سرویس های اینترنتی و ... زمینه های انحراف پیدا می شود .اگر در این گونه موارد با اصرار فرزندتان مواجه شدید حتماً ا و را در زمان حضور در محل های ذکر شده همراهی کنید .
۱۴) برای استفاده از اینترنت توسط فرزندتان برنامه زمانی به او بدهید مثلاً زمانی که هریک از اعضای خانواده مشغول انجام فعالیتی هستند او نیز از اینترنت استفاده کند و زمانی که همه می خوابند او نیز بخوابد . گاهی اوقات فرزندان به بهانه این که اواخر شب سرعت اینترنت زیاد می باشد یا پهنای باند مناسبتر است و ... تا پاسی از شب مشغول گشت و گذار در اینترنت می باشند باید توجه داشت که ایجاد خلوت و تنهایی بین فرزندان و اینترنت همیشه مایه نگرانی است و والدین می بایست تدبیری نمایند که این خلوت هیچگاه برای فرزندانشان ایجاد نگردد به عبارت دیگر زمانی که فرزند شما از اینترنت استفاده می کند باید هر لحظه این امکان را بدهد که یکی از اعضای خانواده ممکن است الان کنار او قرار گیرد به همین دلیل هرگز کارت های اینترنتی شبانه را که بسیار ارزان یا حتی رایگان عرضه می‌شوند را تهیه نکنید و فرزندتان را توجیه کنید که شب ها کار با رایانه و نگاه مستمر در مانیتور چشم ها را ضعیف می‌کندو باعث سر درد می شود .
۱۵ ) از فرزندانتان بخواهید چیزهایی جدیدی که در اینترنت یاد می گیرد مثل :آشنایی با یک سایت جدید ، یادگیری تکنیک های جدید ، دانلود نرم افزار های کاربردی جدید و ... را به شما یاد دهد.این کار باعث می شود که همیشه در جهت یادگیری و آموزش خود فعال باشد . علی الخصوص زمانی که با تشویق از سوی شما مواجه گردد .مثلاً بعد از اینکه شما مشاهده کردید او رشد خوبی در اینترنت و آگاهی از منابع مفید و علمی آن دارد یک بسته نرم افزارهای روز بازار مثل : king ، گردو ، MRT و ... را به او هدیه بدهید .
۱۶) اگر گهگاهی فرزندتان با اینترنت و رایانه تنها می شو تابلو یا تندیس زیبائی را پیش چشم او به صورت دائمی نصب کنید که او را متوجه حضور خدا ، ائمه اطهار (ع) ، فرشتگان و کاتبان الهی نماید .
۱۷ ) اگر فرزندانتان علاقه زیادی به گذراندن اوقات فراغت خود با رایانه علی الخصوص در فصل تابستان وایام تعطیلات عیدو...)داردبااتخاذ سیاستهای مناسب نرم افزارهای مفید آموزشی ومذهبی درخصوص آموزش احکام ، قرآن ،‌ زبان انگلیسی وبازی های مفید رابرای اوتهیه کنید ومرتب درجریان چگونگی میزان استفاده از آنهاتوسط فرزندتان قرارگیرید . مثلاًاز او بپرسید : از نرم افزار آموزش احکام چه قسمتی پیش رفته ای ؟ درس چندم آموزش زبان را می‌خوانی ؟ مسابقه های فلان نرم افزار سخت است یا‌آسان ؟ و ... .
درپایان به این نکته اشاره می کنیم که بهترین راه کار این است که قدرت خود کنترلی فرزندتان را افزایش دهید ، نه اینکه نظارت شما جنبه پیگیری و مچ گیری داشته باشد زیرا در غیر این صورت برخورد و ایجاد محدودیت نتیجه عکس می دهد و موجب سرخوردگی فرزندتان می گردد .

محمد قنبری