پایان مقاومت کره شمالی

ساعاتی پس از سفر گروهی از بازرسان هسته ای سازمان ملل به کره شمالی برای نظارت بر بسته شدن این راکتور، شان مک کورمک، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا خبر داد که کره شمالی راکتور هسته ای خود را بسته است. وی همچنین گفت هنوز تایید نهایی از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی صورت نگرفته است.
بسته شدن راکتور یونگ بیون، در راستای توافق نامه مربوط به پایان یافتن برنامه سلاح های هسته ای کره شمالی صورت می گیرد. این توافقنامه در ماه فوریه به امضا رسید اما اجرای آن با تاخیر همراه بود.
بر مبنای این توافقنامه کره شمالی در ازای دریافت کمک های سوختی و همچنین برخورداری از روابط بهتر با جامعه بین الملل، راکتور خود را تعطیل می کند.
برخی کارشناسان می گویند عملیات مهر و موم کردن تاسیسات اصلی این نیروگاه احتمالا تا سه هفته طول خواهد کشید.
کشتی حامل نفت موسوم به "هان چانگ ۹" ساعت چهار صبح شنبه با ۶۲۰۰ تن نفت سنگین سوختی وارد بندر سونبانگ شد.
پیشتر، نخستین محموله نفتی که قرار بود براساس معامله خلع سلاح اتمی تحویل کره شمالی شود به این کشور رسید. این محموله نفتی نخستین بخش از یک میلیون تن نفتی است که قرار است در ازای خلع سلاح اتمی تحویل کره شمالی شود.
گفت وگوهای شش جانبه مربوط به حل بحران هسته ای کره شمالی با شرکت این کشور و کشورهای کره جنوبی، روسیه، ژاپن، آمریکا و چین قرار است فردا در پکن از سرگرفته شود.
کره شمالی هشدار داده که هنوز احتمال دارد معامله خلع سلاح به دلیل "تهدیدهای" آمریکا از اعتبار ساقط شود.
بحران اتمی کره شمالی در سال ۲۰۰۲ و پس از اخراج بازرسان آژانس انرژی اتمی سازمان ملل آغاز شد.
کره شمالی در سال ۲۰۰۲ با اعلام خروج از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای، نمایندگان آژانس بین المللی را از این کشور اخراج و اعلام کرد که در نظر دارد به منظور دفاع از خود، به تولید بمب اتمی مبادرت کند.
در پاییز سال گذشته، مقامات کره شمالی گفتند که نخستین بمب اتمی این کشور را آزمایش کرده اند و این اقدام با محکومیت گسترده بین المللی مواجه شد
● سابقه توافقها
اسفند ماه سال گذشته ملاقات نیویورک میان نمایندگان آمریکا و کره شمالی در چارچوب معامله در مذاکرات شش جانبه پکن که براساس آن کره شمالی موافقت کرد بخشی از برنامه اتمی خود را برچیند، صورت گرفت. پیش از آن یک مقام آمریکایی گفته بود برای آنکه این معامله از هم نپاشد، لازم است کره شمالی کلیه جنبه های فعالیت های اتمی اش را فاش کند.
این مذاکرات با هدف عادی سازی روابط میان دو کشور برای نخستین بار طی بیش از نیم قرن انجام شد ودستور کار آن شامل مساله مربوط به قرار داشتن کره شمالی در لیست دولت های تروریست و همچنین احتمال لغو تحریم ها علیه آن کشور بود.
این اتفاق همچنین پس از آن صورت گرفت که کره شمالی اکتبر گذشته یک بمب اتمی را آزمایش کرد اما برای ساخت آن به جای اورانیوم از پلوتونیوم استفاده کرده بود.از همان زمان قرار شد کره شمالی به ازای تعطیل کردن راکتور اتمی خود در یونگ بیون که در طول یک سال پلوتونیوم کافی برای ساخت یک بمب اتم تولید می کند، ۵۰ هزار تن نفت دریافت کند. همچنین قول انتقال ۹۵۰ هزار تن نفت دیگر به کره شمالی پس از تکمیل فرآیند از کار افتادن راکتور به کره شمالی داده شد.
یک ماه پس از آن آمریکا ادعا کرد راهی برای انتقال حساب های مسدود شده کره شمالی پیدا کرده است. عدم انتقال این حساب ها مانع اجرای گام های توافق شده جهت تعطیلی تاسیسات اتمی پیونگ یانگ بود. دارایی های کره شمالی دو سال قبل و پس از آن مسدود شد که آمریکا اظهار داشت این دارایی ها از قاچاق مواد مخدر و جعل اسکناس به دست آمده است و همین اتهام سبب شد که بانک های دیگر از نقل و انتقال این دارایی ها خودداری کنند.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که این کشور از آزاد شدن ۲۵ میلیون دلار پول دولت کره شمالی در حسابی در بانک ماکائو حمایت می کند.
این سخنگو گفت: "ما راهی را شناسایی کرده ایم که به طور بالقوه امکان اجرای موافقتنامه را فراهم می کند."پیونگ یانگ در جریان مذاکرات همیشه اظهار کرده بود تا وقتی این پول را دریافت نکرد از گام برداشتن به سوی اجرای موافقتنامه میان این کشور با دیگر اعضای گروه مذاکرات پکن شامل آمریکا، روسیه، چین، کره جنوبی و ژاپن امضا شد خودداری خواهد کرد. براساس آن توافق پیونگ یانگ قول می داد راکتور هسته ای اصلی خود را ظرف ۶۰ روز تعطیل کنداما با عدم پایبندی آمریکا به انتقال دارایی های کره پیونگ یانگ هم به این تعهد خود عمل نکرد.
● فرصت بیشترآمریکا به کره شمالی
چندی پس از پایان مهلت داده شده، کاندولیزا رایس وزیر امور خارجه آمریکا که به همراه تارو آسو همتای ژاپنی خود در یک مصاحبه مطبوعاتی صحبت می کرد، به کره شمالی هشدار داد که خویشتنداری دو کشور همیشگی نیست.
رایس همچنین در پاسخ به سوالی درباره خودداری کره شمالی از انجام تعهدش برای توقف فعالیت نیروگاه هسته ای یونگ بیان به خاطر رفع نشدن انسداد ۲۵ میلیون دلار منابع این کشور در بانک های ماکائو گفت: "حل مشکلات مالی از انتظار طرفین پیچیده تر بوده است."به گفته رایس، آمریکا به خاطر همین مشکلات فرصت بیشتری را در اختیار کره شمالی قرار داده تا به تعهدات خود در مذاکرات هسته ای شش جانبه عمل کند
کره شمالی هم اعلام کردکه از آژانس بین المللی انرژی اتمی دعوت کرده است که برای بحث درباره تعطیل یک نیروگاه هسته ای مهم این کشور، بازرسان خود را به کره شمالی اعزام کند.
خبرگزاری رسمی کره شمالی خبر داد رئیس انرژی اتمی کره شمالی در نامه ای برای محمد البرادعی، دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی از بازرسان سازمان ملل متحد دعوت کرده که به کره شمالی سفر کنند.
این دعوت پس از آنکه پول های کره شمالی در بانک دلتا آسیا در ماکائو رفع توقیف شد صورت گرفت.کریستوفر هیل از مقامات بلند پایه وزارت خارجه آمریکا اواخر خرداد به خبرنگاران در مغولستان گفت که انتقال وجوه مورد بحث به روسیه صورت گرفته و پیش بینی کرد که ظرف چند روز آینده این پول به حساب کره شمالی در بانکی در روسیه واریز شود.وی یک هفته بعد به عنوان نماینده آمریکا در مذاکرات هسته ای با کره شمالی به پیونگ یانگ سفر کرد و خبر داد که این کشور برای بستن فوری راکتور هسته ای خود در یونگ بیون آمادگی دارد
هیل به عنوان اولین مقام ارشد آمریکایی که طی حدود پنج سال اخیر از کره شمالی بازدید کرد بعد از سفر به پیونگ یانگ گفت برچیده شدن سلاح های هسته ای کره شمالی به زمان و تلاش نیاز دارد.
او در پیونگ یانگ با کیم کی - گوان، همتای کره شمالی خود و همچنین با پاک یوئی- چون، وزیر امور خارجه کره شمالی دیدار و گفت وگو کرد.
● بازرسان آژانس انرژی اتمی در کره شمالی
سه هفته پیش بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای گفت وگو در مورد برچیدن تاسیسات هسته ای کره شمالی وارد این کشور شدند
روز سه شنبه، ۲۶ ژوئن، هیات بازرسان آژانس بین المللی به ریاست اولی هاینونن، معاون مدیرکل آژانس، وارد پیونگ یانگ، پایتخت کره شمالی، شد تا مذاکراتی را در مورد جزییات اجرای توافقنامه توقف فعالیت مرکز هسته ای یونگ بیانگ با مقامات کره ای انجام دهد. این سفر به دعوت سازمان انرژی اتمی کره شمالی صورت گرفت و پنج روز به طول انجامید.
هاینونن قبل از عزیمت به سوی کره شمالی در گفت وگو با خبرنگاران در پکن، پایتخت چین، نسبت به موفقیت ماموریت این هیات ابراز خوشبینی کرد اما گفت که مقامات کره شمالی باید در مورد سرعت عملیات مهر و موم کردن تاسیسات هسته ای این کشور تصمیم بگیرند.
کره شمالی در سال ۲۰۰۲ با اعلام خروج از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای، نمایندگان آژانس بین المللی را از این کشور اخراج کرد و اعلام داشت در نظر دارد به منظور دفاع از خود، به تولید بمب اتمی مبادرت ورزد.
همزمان کره جنوبی هم اعلام کرد که کمک های غذایی به کره شمالی را از سر می گیرد. نخستین محموله کمک غذایی کره جنوبی شامل سه هزار تن برنج در روز ۳۰ ماه ژوئن به کره شمالی فرستاده شد.
کره جنوبی در نظر دارد در مجموع چهارصد هزار تن برنج را ظرف شش ماه در اختیار کره شمالی قرار دهد.
ارسال کمک های غذایی جنوب به شمال هم پس از آن قطع شد که کره شمالی به آزمایش یک موشک دوربرد مبادرت ورزید.
سفر اصلی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به پیونگ یانگ، اما شنبه گذشته صورت گرفت. بازرسان در این سفر دوربین های مداربسته در این نیروگاه نصب خواهند کرد و همچنین تجهیزات رآکتور یونگ بیون را که برای برنامه ساخت جنگ افزارهای اتمی کره شمالی پلوتونیوم تولید می کرده اند مهر و موم خواهند کرد.
دولت کره شمالی ظاهرا تهدید کرده بود تا رسیدن کشتی های نفتکش از کره جنوبی به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه ورود به رآکتور یونگ بیون را نخواهد داد که این امرهم پس از رسیدن نخستین کشتی رفع شد.
انتظار می رود که تعطیل شدن رآکتور اتمی کره شمالی و مهر و موم شدن تجهیزات آن دو سال به طول انجامد

نویسنده : حسین رهنورد

منبع : روزنامه مردم سالاری