ساعت هایمان را با هم تنظیم کنیم

فكر می كنید از بین رسانه ها، تاثیر گذارترین آنها كدام است؟ تلویزیون؟ رادیو؟ مطبوعات؟ یا تابلوهای تبلیغاتی؟ به نظر من هیچ كدام؛ یعنی دست كم در این یك مورد كه قصد توضیحش را دارم، هیچ كدام از اینها تاثیر گذار نیستند. اگر بهتر دقت كنید با من هم عقیده می شوید كه گاهی اوقات كالاها و ابزار و وسایل زندگی هم می توانند نقش رسانه را ایفا كنند، حتی رفتارهای آدم ها هم به نوعی نقش یك رسانه را بازی می كنند؛ یعنی به نوعی پیامی را منتقل می كنند؛ مثلا از رفتار كسی كه به كافی شاپ می رود، می توان پیامی را دریافت كرد كه در رفتار كسی كه به قهوه خانه می رود یافت نمی شود. كسی كه برای تفریح، سرگرمی های كامپیوتری را ترجیح می دهد، رفتار متفاوتی با كسی دارد كه سرگرمی اش رفتن به گالری های هنری است. همین برداشت را می توان در مورد مصرف كالاها داشت؛ مثلا پوشاك آدم ها به نوعی نشانگر برخی رفتارها و روحیات آنهاست؛ كسی كه جین می پوشد، علایق و رفتار متفاوتی با كسی دارد كه شلوار پارچه ای را ترجیح می دهد، اما در این بین اتومبیل، كالایی است كه نه تنها خود گاهی به عنوان رسانه وارد عمل می شود كه فضای داخل آن هم به عنوان فضایی عمومی یا خصوصی به عنوان عرصه ای برای گفت وگو، محل نقد و نظر و در نهایت تصمیم گیری می شود. ده ها هزار تاكسی و مسافر بر شخصی در تهران در تردد هستند و فضای داخل آنها غالبا در مسیرهای طولانی، به بهانه های مختلف به عرصه بحث و گفت وگو تبدیل می شود. به جز این خودروها، نزدیك به ۲ میلیون خودرو شخصی كه غالبا نیمی از آنها در حال تردد هستند، می توانند فضایی شبیه این ایجاد كنند و در نهایت اگر موضوع مباحث مشترك بود، به تصمیمات مشابه برسند، اما منظور از این مقدمه چینی طول و دراز چیست؟ راستش را بخواهید بهانه نوشتن این مطلب موضوعی ظاهرا تكراری، اما از نگاهی متفاوت است. از مرداد ماه گذشته، مدیران شهری تهران با تشكیل ستادی، قصد بهتربرگزار كردن مراسم اول مهر و بازگشایی مدارس را داشتند. هر چه به آخر شهریور هم نزدیك می شدیم، تب مهر و مسائل مربوط به آغاز سال تحصیلی بالاتر می رفت؛ تیزرهای تلویزیونی راهنمایی و رانندگی، والدین دانش آموزان را هدف قرار می داد و از آنها رعایت قوانین راهنمایی ورانندگی را خواستار می شد، رسانه ها (منظور همان مطبوعات و رادیو و تلویزیون است) از مردم می خواستند كه در شهری مثل تهران، در روزهای آغاز مهر، از وسایل نقلیه عمومی استفاده كنند یا در تردد با خودروهایشان، قوانین راهنمایی و رانندگی را بیشتر رعایت كنند، اما موضوعی كه بیش از اینها به چشم می آمد، این بود كه شهروندان، چه كسانی كه با خودرو شخصی تردد می كنند و چه كسانی كه از وسیله دیگری استفاده می كنند، خود باب گفت وگو در این مورد را باز كرده بودند. تجربه سالهای گذشته در مورد ترافیك اول مهر، باعث شده بود كه ساكنان خودروها در روز اول مهر به این نتیجه برسند كه با كمی تغییر در ساعات رفت وآمد و رعایت مواردی كه از سوی شهرداری و پلیس تذكر داده می شد، ترافیك اول مهر را روان كنند. این موضوع نتیجه همان كاركرد رسانه ای فضای عمومی خودروها بود. تقریبا همه مسافران خودروها به این نتیجه رسیدند كه با شروع اول مهر و افزایش تقاضای سفر درون شهری، تنها تغییر ساعت تردد می تواند گره از مشكل ترافیكی آغاز سال تحصیلی باز كند.اگر نگاهی به ساعت اوج ترافیك در روزهای اول مهر بیندازیم، به این نتیجه می رسیم كه ساعت اوج ترافیك به دو زمان متفاوت تقسیم شده است؛ اولین ترافیك صبحگاهی بین ساعات ۷ تا ۸:۳۰ اتفاق می افتد و دومین ساعت شلوغ صبحگاهی بین ساعت ۹ تا ۱۰ صبح است. این اتفاق نشان می دهد كه گروهی كه رفت وآمدشان به مدارس مربوط نیست، برای سفر دورن شهری، زمان دیرتری را انتخاب كرده اند تا هم زمان با سفرهای مدارس، از خانه خارج نشوند. بنابراین اوج شلوغی به دو بخش تقسیم شده و حجم كمتری پیدا كرده است.
تغییر ساعات كار
این رفتار خودجوش شهروندان تهرانی، ۲سال پیش به عنوان طرحی از طرف مسئولان ترافیكی تهران به شورای شهر و هیات دولت پیشنهاد شده بود. در آن طرح توصیه شده بود كه ساعات كار بخش های مختلف بر اساس ساعت اوج ترافیك تغییر كند تا همه شهروندان مجبور نباشند در یك ساعت خاص به سركار بروند. براساس طرح تغییرساعت كار، ساعت شروع به كار مدارس، ادارات، بانك ها و اصناف به ترتیب و یكی پس از دیگری شروع می شد و به این ترتیب ساعت اوج ترافیك در زمان طولانی تری تقسیم و از حجم خودروها در یك زمان خاص كاسته می شد.این طرح اگرچه با مخالفت مواجه شد و مراكزی نظیر بانك های دولتی اجرای آن را به بعد موكول كردند، اما رفتار شهروندان در روزهای اول مهر نشان داد كه ضرورت آن توسط مردم تشخیص داده شده است.در این میان، موضوعی كه به روشنی نمود داشت این بود كه ترافیك تهران و تردد خودروها در سطح شهر با اعمال مدیریت، نظم پذیر و قابل انعطاف است. شاید دلیل آن، فشار ناشی از گره های ترافیكی به شهروندان باشد، اما نكته مهم این است كه اعمال مدیریت از طرف مردم پذیرفته شده و راهكارها جدی تر گرفته می شود؛ راهكارهایی كه بدون تغییر در كالبد شهر، بزرگراه ها و خیابان های آن، سعی در هدایت سفرهای دورن شهری به سمت هدفمند بودن آنها دارد.موضوع تردد در روزهای اول مهر نشان می دهد كه خودرو، در شهری ماشین مدار مثل تهران، چطور می تواند نقش رسانه ای دوجانبه ایفا كند. فضای خودروها از یك سو عرصه گفت وگو و نتیجه گیری در مورد وضعیت ترافیكی اول مهر بود، به این ترتیب، به عنوان رسانه عمل كرد و از سوی دیگر رفتار مسافران و رانندگان خودروها به رسانه ای تبدیل شد كه به مسئولان ترافیكی نشان دهد، توصیه ها، آموزه ها و نتیجه گیری های آنها چقدر موثر و نزدیك به هدف بوده است.
همین را ادامه بده
همه ما از آن گریزانیم، ترافیك اول مهرماه را می گویم، تقریبا از یك هفته قبل از شروع مهرماه، فكر ماندن در ترافیك های طولانی مدت، برایمان دیوانه كننده است، از همان وقت است كه برنامه ریزی های خاص از سوی سازمان های مرتبط در این زمینه صورت می گیرد.
از همین رو رفتار ترافیكی شهروندان تهرانی در هفته نخست مهر، الگوی مناسبی برای برقراری نظم و انضباط ترافیكی در كلانشهر تهران در طول سال به حساب می آید.روابط عمومی معاونت حمل ونقل و ترافیك شهرداری تهران با اشاره به افزایش ۲۵درصدی سفرهای درون شهری به علت بازگشایی مدارس و دانشگاه ها ، بر اهمیت همكاری شهروندان در آرامش نسبی ترافیك تاكید كرد. این روابط عمومی خروج زودتر بخش قابل توجهی از شهروندان از منازل، هنگام صبح و رعایت قوانین و مقررات رانندگی از سوی رانندگان و عابران پیاده را از جمله ویژگی های ترافیك هفته اول مهر برشمرده است. روابط عمومی معاونت ترافیك شهرداری تهران هماهنگی بین این معاونت و پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در هفته جاری را نمونه ارزنده ای از همكاری بین بخشی با هدف خدمت به شهروندان قلمداد كرده است.

منبع : روزنامه همشهری