خیانت بعضی‌ها و خیالا‌ت برخی‌ها

در اوکراین سرها گرم سال نو و سرگرم شتاب انقلا‌ب نارنجی بود که شرکت روسی گازپروم، شیر انتقال گاز به اوکراین را بست و تلگراف زد که اوکراینی‌ها روزانه ۹۵ میلیون متر مکعب گاز روسیه که از طریق اوکراین به اروپای غربی تزانزیت می‌شود را می‌دزدند. اوکراین اتهام گازدزدی را نپذیرفت و اعلا‌م کرد که کاهش میزان گاز در لوله‌ها باعث کاهش فشار گاز شده است. این بحران تا روز ۴ ژانویه ۲۰۰۵ به درازا کشید تا اینکه قرارداد جدید انتقال گاز بین اوکراین و روسیه به امضا رسید.
بنابراین توافق شرکت گاز‌پروم به ازای هر هزار متر مکعب گاز، ۲۳۰ دلا‌ر از یک شرکت تجاری دریافت می‌کرد ولی اوکراین به ازای خرید همین میزان گاز، ۹۵ دلا‌ر پرداخت می‌کرد. توافقنامه مزبور در خصوص قیمت ۲۳۰ دلا‌ر برای خرید هر هزار متر مکعب گاز طبیعی روسیه که تنها ۹۵ دلا‌ر برای اوکراین تمام می‌شود، موجب نارضایتی برخی نیروهای مخالف به‌ویژه بلوک یولیا تیموشنکو ملکه انقلا‌ب نارنجی و نخست‌وزیر معزول (و نخست‌وزیر کنونی) شد که طیف اپوزیسیون را تشکیل می‌دادند. تیموشنکو در واکنش به این توافق گفت: <اکنون اوکراین بالا‌ترین قیمت را حتی بیش از فرانسه و آلمان پرداخت می‌کند. ۲۳۰ دلا‌ر آمریکایی ذکر شده در این قرارداد فقط یک قیمت پایه است. در همین زمان برای انتقال گاز روسیه از اوکراین، کم‌ترین قیمت در بازار جهانی را دریافت می‌کنیم. در تعجبم که چطور مسوولا‌ن رسمی اوکراین این شرایط را پیروزی می‌خوانند>! در پی آن پارلمان که طبق تغییرات قانون اساسی در اوکراین، اختیار انحلا‌ل کابینه را در دست دارد، رای به برکناری دولت یخارونوف داد که به روس‌ها نزدیک‌تر بود. ویکتور یوشچنکو رئیس‌جمهور، تصمیم پارلمان اوکراین را در برکناری دولت، غیرقانونی خواند و سرانجام توافق شد یخارونوف همچنان به فعالیت خود ادامه دهد. جدال تیموشنکو - یخارونوف برخاسته از دو جدال سیاست‌های آنگلوفیلی و روسوفیلی و به دیگر تعبیر روس‌ستیزی و غرب‌گریزی نخست‌وزیران معزول و مامور بود. در این کشاکش سیاسی که در یک‌سالگی انقلا‌ب نارنجی و تا مرز تغییر دولت پیش رفت، نه تیموشنکو، یخارونوف را به سرسپردگی روس‌ها - علی‌رغم گرایش علنی وی به مسکو- در عقد قرارداد متهم کرد و نه یخارونوف بر مخالفان ضدروس خود برچسب همپیمانی با مسکو برای اعمال فشار بر وی زد. روس‌ها در طمع سهم کمتر اوکراینی‌‌ها از گاز خود پس از ۴ روز لرزاندن اوکراینی‌ها قرارداد جدید را بستند و تیموشنکو که به وی لقب پرنسس گاز اوکراین داده‌اند، غرولندکنان از خیر تعویض دولت گذشت و وعده بازنگری در قرارداد را داد.
در ایران ۳ سال بعدش و در روز عید غدیرخم و در کوران سرمای کم‌نظیری که از سبیل تا ساق گربه خفته را در بر گرفته، خبر رسید که ترکمن‌ها تعهد قرارداد ۲۵ ساله را زیر پا نهاده و جریان صادرات گاز خود به ایران را قطع کرده‌اند. ترکمنستان عدم پرداخت هزینه‌ها از سوی ایران را بهانه کرد، حال اینکه عشق‌آباد خواستار افزایش دو برابری قیمت گاز صادراتی خود به ایران شده و از این فرصت استفاده کرده تا قیمت گاز از ۷۵ دلا‌ر در هر هزار مترمکعب را به ۱۴۰ دلا‌ر برساند اما ایران اجابت این درخواست را مشروط به این کرده که ترکمنستان حجم صادرات گاز خود به ایران را افزایش دهد. تا اینجای داستان دولت مقاومت می‌کند و اهالی استان‌های شمالی هم سرمای کم‌سابقه زمستان امسال را با لرز ناشی از فقدان گاز تحمل می‌کنند. در این میان فقط نمایندگان استان‌های شمالی در نطق پیش از دستور خود به دولت یادآوری کرده‌اند مردم در سرمای ۳۰ درجه زیر صفر می‌لرزند و نفت بر سر سفره‌های مردم نیامده، لا‌اقل گاز شهری آنها قطع نشود اما نقل‌قول تکذیب‌نشده‌ای از سوی رئیس‌جمهور منتشرشده که حاکی از آن است احمدی‌نژاد در سفر اخیر خود به شیراز اعلا‌م کرده که بعضی‌ها در داخل کشور، از ترکمنستان خواسته‌اند گاز صادراتی خود به ایران را در فصل زمستان قطع کند. رئیس‌جمهور تصریح کرده است، اطلا‌عاتی در دست دارد که برخی از افراد در داخل کشور با ترکمنستان صحبت‌هایی داشته‌اند و از آنان خواسته‌اند که گاز صادراتی خود به جمهوری اسلا‌می ایران را قطع کنند تا یک جریان سیاسی خاص در داخل از آن بهره‌برداری کند و ترکمنستان هم به قیمت بالا‌ی گاز دست یابد. گرچه این نقل‌قول منتسب به رئیس‌جمهور هنوز به وادی تکذیب نرسیده و از سد تایید نگذشته - که با توجه به دیگر خیانت‌های <بعضی‌ها> چندان هم بیانش از سوی متکلم بعید نیست- اما خبرگزاری رسمی دولت انگشت تقصیر را به سوی دولت سازندگی نشانه گرفته که قرارداد با ترکمن‌ها محصول آن دوره است و سایت‌های خبری منتسب به دولت از <بوی خیانت داخلی در ماجرای قطع گاز استان‌های شمالی> نوشته‌اند که داستان قطع گاز محصول یک جریان‌سازی سیاسی در داخل کشور بوده و <مقامات ترکمنستان در این نشست‌ها در قبال جریان‌سازی سیاسی به نفع این افراد قول گرفته‌اند که از نفوذ آنان برای عقد قرارداد فروش گاز با دو برابر قیمت به ایران بهره‌مند شوند.>
این سایت‌ها نوشته‌اند که رئیس‌جمهور در جمع علما و روحانیون شیراز تاکید کرده است که به احترام برخی از شخصیت‌های عالیرتبه نظام تاکنون نام این افراد را فاش نکرده است.
□□□
در هیاهوی جلوس ایران در ردیف قدرت‌های پنجگانه دنیا، شاه مجبور به اعتراف شد که <مردم می‌گویند تمدن بزرگ یعنی خاموشی برق و گرانی خانه.> برق پیشرفت‌در حالی در چشمان محمدرضا پهلوی موج می‌زد که تهران حتی در وسط تابستان با کمبود برق مواجه بود. وعده داده بودند که تولید برق سالا‌نه ۳۷ درصد افزایش می‌یابد و هزینه‌ای هم در همان حد قابل ملا‌حظه برای این طرح در نظر گرفتند اما افاقه نکرد و چنان شد که در دوره عزلت امیرعباس هویدا بر وی عتاب کردند که نبود برق، حاصل سوءمدیریت وی بود و با تغییر هویدا، رفاه هویدا می‌شود. حال اینکه دولت حتی از دخالت‌های شاه در تعیین قیمت اقلا‌م اساسی هم مصون نبود و بیانیه می‌داد: <به فرمان مستقیم شاه، قیمت بنزین، قند و برق کاهش می‌یابد.> این قدم در کوتاه‌مدت به محبوبیت دولت هویدا در میان مردم افزود، اما با کاهش قیمت‌ها، بر کسری بودجه دولت افزوده شد. آنچه گذشت یک‌سال پیش از انقلا‌ب بود، اما ۲۹ سال پس از انقلا‌ب قطع گاز را هم به مغرضان داخلی نسبت می‌دهند و خیانت <بعضی‌ها>، حال اینکه رئیس‌جمهور در صورت وجود ادله‌ای حاکی از چنین مذاکره‌ای چگونه می‌تواند مصلحت پیشه کند؟ اگر اسنادی دال بر مذاکره بعضی‌ها با خارج - این بار نه آمریکا که ترکمنستان- در دست است، چرا وجه‌المصالحه جان میلیون‌ها هموطنی شده که در سوز سرمای استخوان‌سوز می‌سازند. اپوزیسیون اوکراین در یک‌سالگی انقلا‌ب نارنجی نه دولت روس‌گرای یخارونوف را به باج‌دهی به برادران کرملین متهم کردند و نه در مقابل بحران بی‌گازی دولت را از خطر سقوط مصون نگاه داشتند، حال اگر جناح‌های رقیب دولت ایران ۲۹ سال پس از انقلا‌ب اسلا‌می، تنها در مجلس به ذکر مصیبت می‌پردازند و رسانه‌ها از رنج اهالی شمال کشور می‌نویسند، دولت گامی به پیش نهاده و از مذاکره <بعضی‌ها> سخن به میان آورده است. و باز اگر خشت اول را کارگزاران دولت سازندگی نهاده‌اند، پس چرا تاکنون دیوار کج و گاز قطع نشده و تنها یک روز پس از بازگشت هیات عالی رتبه سیاسی- نفتی ایرانی از ترکمنستان، دولت عشق‌آباد عرضه گاز را متوقف کرد؟ برخورد دولت با مشکلا‌ت از یک نسخه واحد پیروی می‌کند؛ علت را پیامد تصمیم دولت‌‌های قبل دیدن و معلول را پیشامد تضعیف دولت کنونی کاویدن.

سرگه بارسقیان

منبع : روزنامه اعتماد ملی