سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا


سنگ‌هایی با خطوط پهلوی ، هرسین


در سرتاسر بیستون و اراضی اطراف آن،‌ هر جا كه بنا و یا چند سنگ تراشیده شده دیده می‌شود یك یا چند علامت و یا خط مربوط به دوره ساسانی را بر آن‌ها می‌توان دید. مانند 427 علامت حجاری شده بر روی سنگ‌های به كار رفته در كاروانسرای صفوی بیستون، پل صفوی بر روی دینور آب، پل خسروی بر روی گاماسیاب،‌ بنای كاروانسرای كهن بیستون و سنگ‌‌های پراكنده‌ای كه در نقاط مختلف بیستون دیده می‌شود. این علائم یا به صورت علائم خانوادگی است و یا به صورت اسم افراد یا كارگاهی است كه این سنگ‌ها را تراش داده‌اند.
علاوه بر موارد فوق، كتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های دیگری نیز در بیستون مشهود است كه عبارتند از :
كتیبه شماره یك : در بیستون، از سده‌های اولیه اسلامی، كتیبه‌هایی بر سنگ دیده می‌شود. برخی از این كتیبه‌ها بر روی سنگ‌های تراشیده دوره ساسانی نقر شده است و بعضی دیگر قسمت‌هایی از كتیبه‌های بناهایی می‌باشد كه معمولاً به خط كوفی تزئین شده است.
كتیبه شماره دو : بر روی قطعه سنگی از سنگ‌های تراشیده شده كاروانسرای قدیمی بیستون كه در حدود سده‌های سوم و چهارم هجری قمری با بازمانده مصالح دوره ساسانی بنا گردیده است، «لا‌اله - الا‌اللّه - محمّد - رسول‌اللّه» دیده می‌شود.
كتیبه شماره سه : بر روی یكی دیگر از قطعه سنگ‌های تراشیده شده كه در دیوار كاروانسرای قدیمی بیستون بكار رفته است،‌ كتیبه‌ای دیده می‌شود. این كتیبه با خط كوفی كه جنبه تزئینی آن بیشتر از كتیبه شماره 2 است در دو سطر نقر شده است. «بسم‌اللّه الرحمن الرحیم - الملك اللّه.»
قطعه سنگ آهكی : قسمتی از كتیبه می‌باشد كه در نزدیكی خانه‌های بیستون پیدا شده است. احتمالاً قسمتی از سردر سنگی بنایی است كه با خط كوفی تزئینی عباراتی همچون لا‌اله الا‌اللّه بر روی آن نوشته شده است. قسمت دوم كتیبه كه باقی مانده است در محوطه باستانی طاق بستان نگهداری می‌شود.