احزاب فرمایشی تشکیل می شود

این سال با سركشی خونین دادشاه بلوچ در ایرانشهر آغاز شد. وی به همراه گروهی از بلوچ ها به اتومبیلی كه سرنشینان آن دو آمریكایی، رئیس اصل ۴ كرمان و دیگری رئیس امور عمرانی بلوچستان بود و نیز دو سرنشین ایرانی كه یكی مهندس و دیگری راننده اتومبیل بود حمله كردند و همگی را به قتل رساندند.
در ۱۵ فروردین ماه حسین علاء از نخست وزیری كناره گرفت و دكتر منوچهر اقبال به جای او نشست. این دگرگونی سیاسی محصول تفكر شاه پس از كودتا بود كه رجال و سیاستمداران دارای پیشینه را كنار نهد و چهره های جوان و ناشناس را بر سر كار آورد.
در دوم اردیبهشت ماه نیز بین مامورین مسلح ژاندارمری و شورشیان بلوچ زد و خورد خونینی روی داد. در این درگیری دادشاه - رهبر شورشیان - شركت داشت اما موفق به فرار شد.
۱۴ اردیبهشت ماه، سیدحسن تقی زاده، از ریاست مجلس استعفا داد. وی در اعلامیه ای به همین مناسبت علت اصلی كناره گیری اش را دخالت دیگران در كار مجلس عنوان كرد. اما این تمام ماجرا نبود و دلیل واقعی این تصمیم، اصرار شاه برای اعمال پاره ای تغییرات در متمم قانون اساسی بود كه وی آن را برنتافت.
پروژه ساخت احزاب دولتی با تاسیس حزب مردم، به دبیركلی اسدالله علم، در ۲۸ اردیبهشت ماه، وارد مرحله نوینی شد. علم در مصاحبه ای مطبوعاتی، مرامنامه حزب را اعلام كرد كه از مهمترین مفاد آن می توان به سهیم شدن كارگران در سود سالانه كارخانه ها و تقسیم اراضی بین كشاورزان اشاره كرد. در خردادماه این سال كمك ۲۳ میلیون دلاری آمریكا به ایران در زمینه امور نظامی امضا شد. طبق این قرارداد، بنا شد در صورت لزوم، آمریكا تعدادی جنگ افزار در اختیار ایران قرار دهد. آمریكا كه با حجم زیاد مبادلات اقتصادی و سیاسی طی ۳ سال گذشته به عنوان متحد اول شاه شناخته می شد، با تجهیز ارتش ایران به سلاح های مدرن اهداف چند منظوره ای مانند تشدید بار وابستگی ایران به خود و تبدیل ایران به ژاندارم مطمئن منطقه در نظر داشت. در ادامه همین روند ناوچه ۸۵ تنی آمریكا در تاریخ ۹ تیرماه، به ایران واگذار شد و در همین ماه هفت فروند جت بمب افكن از سوی آمریكا به نیروی هوایی ایران تحویل داده شد.
۱۵ تیرماه، خسرو روزبه از معروف ترین چهره های حزب توده ایران در درگیری نظامی در خیابان اسماعیل بزاز مجروح و دستگیر شد. در شرایطی كه دستگیری و سركوب توده ای ها، همچنان ادامه داشت، نمایندگان ایران و شوروی به روند مسالمت آمیز دیپلماسی خود ادامه می دادند.
مبادلات اقتصادی بین دو كشور نیز قابل ملاحظه بود. ایران به شوروی ۲۵هزار تن برنج چمپا صادر كرد و در عوض ۸۰ تن شكر از همسایه شمالی دریافت كرد. در ۲۰ مردادماه نیز نمایندگان ایران و شوروی طرح استفاده مساوی و مشترك از بستر رودهای ارس و اترك را پذیرفتند.
كار شورش دادشاه در ارتفاعات سفیدكوه بلوچستان بالا گرفت و زد و خورد خونینی در مردادماه میان شورشیان بلوچ و نیروهای ژاندارمری درگرفت.
در ۱۵ مهرماه این سال، ما نور مشترك ایران و آمریكا در خلیج فارس برگزار شد. در ۲۳ آبان ماه نیز مسئله الحاق بحرین به ایران و این كه بحرین یكی از استان های ایران است در مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت. این مسئله با واكنش مخالف و اعتراض آمیز كشورهای عربی، عربستان سعودی و حتی دولت انگلیس رو به رو شد. در همین ماه شاه به منظور قدردانی از نقش شعبان جعفری - شعبان بی مخ - زورخانه ای به نام وی افتتاح كرد و خود در مراسم افتتاحیه شركت كرد. در همین ماه مقارن همین اتفاق كنگره بزرگداشت مولانا با حضور ده ها دانشمند ایرانی و خارجی نیز به طور رسمی و با پیام شاه گشایش یافت. در ۲۱ دی ماه، دادشاه، رهبر شورشیان بلوچ در درگیری خونینی با نظامیان از پا درآمد. در ۲۳ بهمن ماه نیز احمدشاه - برادر وی - به حكم دادگاه نظامی تیرباران شد. در همین ماه شركت نفت ایران اعلام كرد درآمد نفت در سال ۱۹۵۷ - برابر با ۱۳۳۶ - ۷۶ میلیون لیره بوده است. اقبال نخست وزیر هم در این ماه یك حزب اكثریت تشكیل داد و نام آن را «حزب ملیون» گذاشت. هیات موسس این حزب ۲۰۰ نفر از دولتمردان و سیاستمداران و مجلسیان بودند.
در نخستین روزهای واپسین ماه سال، سرلشگر قرنی معاون ستاد ارتش و رئیس اداره دوم ارتش بازداشت شد. اتهام وی رابطه با اتحاد جماهیر شوروی بود. در روزهای پایانی سال نیز، شاه از همسرش ثریا اسفندیاری به طور رسمی جدا شد. در اطلاعیه دربار نیاز به ولیعهد علت اصلی این جدایی ذكر شده بود. همچنین دربار اعلام كرد كه همسرشاه با رضایت خاطر مصالح عمومی كشور را بر مصلحت شخصی خود ترجیح داده، این طلاق را با دل و جان پذیرفته است.

منبع : روزنامه شرق