سینمای عاشورا ؛قطره ای از دریا

«بای انت و امی یا حسین» تاثیر فرهنگ عاشورا و حماسه کربلا، قرنهای قرن است که در تاروپود فرهنگ ایران ریشه دوانده و به مانند اکسیژن حیات بخش در ریه های هنر اصیل ایرانی در حرکت و جریان است. و این تاثیر و معجزه عاشورا زمانی خود را بیشتر به منصه ظهور رساند که انقلاب شکوهمند اسلامی در ۲۲ بهمن ۵۷ به بار نشست و به نظر حقیر، این معجزه قرن یا به فرمایش امام خمینی(ره) انفجار نور، بخشی از تکوین و رشد و تعالی بشریت است و اگر همه فرهنگ عاشورا در شکل صحیح آن در عرصه جهانی شکل بگیرد، دیگر جایی برای تفکر مستبدانه و استکباری و حضور غاصبان نخواهد بود.
در پاسخ به این سئوال که ما هنرمندان چقدر توانسته ایم از این الگو به شکل مناسب استفاده کنیم باید گفت همه فعالیت عاشقان هنر عاشورائی با همه وجود خود تنها کمتر از یک قطره است که ثبت و ضبط شده است واین در حالی است که با یک نگاه واقع بینانه و حقیقی، همه هنر ایران چه در عرصه ادبیات، چه در عرصه تصویرگری و چه در عرصه هنرهای تجسمی، دیداری و شنیداری همه و همه مدیون فرهنگ فناناپذیر عاشوراست. این فرهنگ متعالی کاری کرد که هنر نوین ایران از بی هویتی عالم هنر برای هنر نجات پیدا کند؛ این بزرگترین هدیه ای بود که عاشورا و فرهنگ آن به ما ارزانی داشت. حالا که خودمان را از پلشتی روزگار هنر با نور عاشورا رها دیدیم، جای سئوال است که هنرمند این وادی چه کرده است؟!
نگاهی مختصر به ۳۰ سال پس از انقلاب به ویژه در سینما، علی رغم همه تلاش دوستان در این عرصه، متاسفانه کمتر از قطره بوده است. راستی ما را چه شده است؟ نگاهی به تاثیر فرهنگ عاشورا در دوران خاطره انگیز و طلایی دفاع مقدس به ما خواهد گفت سرلوحه همه رفتارها و جان فشانی ها و ایثارها و فداکاری ها و جان دادن ها، تنها و تنها فرهنگ عاشورا بود. و اتفاقا با اتکابه این فرهنگ بود که کیان وعزت ایران اسلامی حفظ شد و من هنرمند توانستم با خیالی راحت کار کنم، اما سمت سوی کارم چقدر توانست این عظمت را در شکل های هنری نشان دهد؟
واقعیت این است که در برابر آن عظمت کاری نکردیم و اگر کاری شد دلبستگی های درونی خود را نشان دادیم و هیچ گاه به این واقعیت نرسیدیم که هرچه داریم از شهدا و به ویژه فرهنگ عاشوراست. راستی هنرمندان کی قلم، دوربین، و همه چیز خود را به سمت ترسیم نگاه عاشورائی سوق می دهند؟ دوستان هنرمند! نگاهی کوتاه، تنها و تنها به آثاری چون کتاب مرجع و عالی الارشاد مرحوم شیخ مفید یا کتاب مفاتیح مرحوم عباس قمی شگفت انگیز است که قرنها پیش با یک قلم، این گونه هنرنمایی کردند و در میان مردم ایران زمین جاودانه شدند. چون متصل به چنین معرفتی بودند. آیا این جفا بر فرهنگ عاشورا نیست که با داشتن تمام فنون پیشرفته هنری در عرصه تصویر،ماهواره، رایانه و... هنوز در ترسیم این فرهنگ در سطحی پایین به سر می بریم؟
در عرصه نگارگری ما، استاد بزرگی چون محمود فرشچیان چنین جایگاهی یافته، به دلیل این است که هنر را در خدمت عاشورا درآورده است. سوال دیگر اینکه ما در عالم سینما چقدر توانستیم وجود هنری خودمان را صرف ترسیم عاشورا کنیم، جز اندکی؟ بزرگواران سیاستگذار سینمائی ما چه می کنند؟
چقدر باید انتظار کشید تا سینمای ما عاشورائی و کربلائی شود. مگر نه این است که امام معصوم علیه السلام می فرمایند کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا. همین شعار در چند درصد هنر تصویری ما حضور داشته است؟ به هر حال ظرفیت هنر ایرانی که پس زمینه آن فرهنگ عاشوراست، برای ترسیم و ترویج این فرهنگ بسیار وسیع است و می تواند مخاطب عام و خاص را جذب کند.

حمید بهمنی (نویسنده و کارگردان سینما)

منبع : روزنامه کیهان