شفافیت، شرط پیشرفت مذاکرات ایران و آمریکا

آمریكا و ایران در آستانه دور تازه مذاكرات خود هستند. در این باره كه در دور نخست مذاكرات چه گذشت، آگاهی چندانی داده نشده و دو طرف صرفاً به اعلام مواضع كلی خود پرداختند. البته این حق هر دولتی است كه آنچه را مصلحت می داند، انتشار دهد و در غیر این صورت، آن را پنهان كند.
اما در این میان و به ویژه پس از مذاكرات، آنچه بیشتر به گوش رسید، تبلیغات تند آمریكا علیه ایران درباره دخالت در عراق بوده و هست كه به ویژه در سه هفته اخیر، بسیار شدید و گاه به شكل بسیار خنده دار و تبلیغاتی مطرح شده است. توجه داریم كه این تبلیغات هرچند ممكن است برای ما خنده دار باشد، به هر حال فضای علیه ایران را در صحنه بین المللی تشدید می كند.
به هر حال، این رویه و ادامه آن، می تواند فضای مذاكره را مبهم و تیره و تار سازد.
از سوی دیگر، طبیعی است كه هم ایران و هم آمریكا، می توانند برای هر نوع مصرفی كه صلاح بدانند، به شدت علیه یكدیگر تبلیغ كنند و همیشه هم سوژه هایی برای این قبیل تبلیغات هست. اما جدای از این مطالب، اگر قرار است مذاكرات سودمند باشد، باید سخنان تكراری كنار گذاشته شوند و موضوعات اصلی و اساسی در حوزه عراق و احیاناً خارج آن مورد بحث قرار گیرد.
این امر در درجه نخست به این نكته باز می گردد كه آیا آمریكا در این گفتگوها جدی است یا خیر؟ جدی نبودن دولت آمریكا و همزمان تن دادن به مذاكره، می تواند تنها برای اقناع كسانی در آمریكا باشد كه بر این گفتگو پافشاری می كنند. در این صورت، پس از دو یا سه دور مذاكره، دولت آمریكا اعلام خواهد كرد كه نتیجه ای از این مذاكرات نگرفته است.
اما اگر جدی باشد، در این صورت، یك راه بیشتر وجود ندارد و آن این كه دولت آمریكا در این زمینه شفاف عمل كند و با حوصله تمام، حرف ایران را بشنود، خواسته واقعی ایران را برای تأمین امنیت كشورش دریابد و آنچه را كه در درون خود دارد، آشكار سازد.برای مثال، نزدیك دو سال است كه هر روز چند نفر آمریكایی در استانهای سنی نشین عراق كشته می شوند و در گزارشهای داخلی برای مجلس سنا و نمایندگان و نیز تبلیغات بیرونی آمریكا، اظهار می شود كه ایران در این كشتارها دست دارد.
اگر دولت آمریكا با جدیت این مطالب را می گوید، تنها یك دلیل می تواند پشت سر این مطلب باشد و آن این كه نهادهای اطلاعاتی عربی وابسته به عربستان و اردن، اطلاعات نادرستی را در اختیار آمریكا می گذارند. این در حالی است كه هم اكنون صد ها سعودی در زندانهای عراق هستند كه مشاركت فعال آنان در فعالیتهای تروریستی ثابت شده، اما آمریكا چشم خود را روی این واقعیات می بندد.
یك فرض دیگر هم هست و آن این كه آمریكا به دلیل آنكه نمی تواند آشكارا به مردم آمریكا بگوید كه دولت عربستان كه دوست آمریكاست، پشت سر این تروریستهاست، برای انحراف افكار عمومی در آمریكا، نام ایران را به میان می آورد. در تبلیغات آمریكا، «ایران» به لولویی می ماند كه هر وقت بخواهند بچه و بزرگتر از بچه را بترسانند، نامش را به زبان می آورند.
اگر این گونه مسائل به همین كیفیت باشد كه گفته شد، نشان می دهد شفافیتی در كار آمریكا و مذاكراتش نیست؛ آنان یا مشغول گول زدن خویش اند یا فریب دیگران.
اما در این میان، ایران تكلیف خود را می داند. برای ایران روشن است كه باید در پی عراق آرام باشد.
از نگاه ایران، این ثبات، از نان شب برای مردم عراق و كشور ایران واجب تر است. در حالی كه برای دولتهای عربی همسایه، آنچه به سان نان شب است، بر هم زدن اوضاع عراق و محروم كردن بیشتر مردم این كشور از حقوقشان است.
دولتهای عربی، دموكراسی را برای خود و مردم عراق نمی پسندند، زیرا پیروزی دموكراسی در عراق برای آنان سخت زیان آور است، گو این كه دموكراسی در عراق با اشغالگری آمریكا هم به دست نخواهد آمد.
اگر این اصل درست باشد كه ایران در پی ثبات عراق است، به ناچار همه تبلیغات آمریكا واهی است. آمریكا باید در این زمینه صداقت خویش را نشان داده و فریب دستگاههای اطلاعاتی عربستان و اردن را نخورد و به گزارشهای دروغ آنان توجهی نكند. البته و صد البته این وظیفه ایران است كه اطلاعات دقیقی كه در این زمینه دارد، خود یا از راه واسطه ها در اختیار آمریكاییها قرار دهد و دروغهای دستگاههای اطلاعاتی عربی را آشكار كند. این یكی از كارهایی است كه باید در این مذاكرت انجام شود.
در این میان می ماند كه ایران حامی برخی از تشكلهای سیاسی شیعه در عراق است. چنین امری به هیچ روی، پنهانی نیست. اما مهم آن كه ایران عامل بازدارنده این گروهها برای مبارزه بوده است. اگر روزی ایران، دست از این بازدارندگی خود بردارد، این گروهها به سرعت با آمریكا و انگلیس درگیر می شوند. آمریكاییها بهتر از هر كسی می دانند كه بارها این گروهها، تصمیم به خروج از دولت یا مجلس گرفته اند و این پافشاری ایران بوده كه آنان را در مجموعه دولت نگاه داشته است.
حتی ورود ابتدایی آنان در دولت هم با حمایت ایران بوده است. رها كردن جمعیتی كه اكثریت عراق را در اختیار دارند، برای دولت اشغالگری چون آمریكا، تنها به «كابوس» می ماند. همه به یاد دارند چیزی نمانده بود كه برخی از این گروههای سیاسی، حتی با زرقاوی متحد شوند و این تنها ایران بود كه در این زمینه، قاطعانه آنان را به دور از خشونت نگاه داشت. بدین ترتیب، قضایای عراق چنان روشن است كه جای هیچ نوع نهانكاری، فریب و تبلیغات دروغین را باقی نمی گذارد.
طبیعی است كه آمریكاییها می دانند، مذاكره به معنای بده- بستان در حد منافع ملی است و در این صورت، هر نوع رفتار فریبكارانه و برخورد غیرشفاف از سوی آنان، می تواند ایران را از تصمیمی كه برای پذیرش مذاكره گرفته، پشیمان كرده و همچنان دولت آمریكا را با بحران بزرگ پدید آمده در عراق تنها بگذارد.
همچنین همه می دانند، اگر آمریكاییها تاكنون توانسته بودند با كمك دوستان عرب خود، مشكلات را برطرف كنند، به سراغ ایران نمی آمدند.

رسول جعفریان

منبع : روزنامه قدس