تجربه نخست در سی سالگی انقلاب

از ابتدای انقلاب تا سه سال پیش همه هنرها برای خودشان صاحب جشنواره فجر شده بودند، به جز هنرهای تجسمی که از امسال این هنرها نیز به صف فجری ها پیوست آن هم در حد بین المللی. در نخستین دوره هنرهای پوستر، خوشنویسی، نقاشی، عکس، مجسمه و کاریکاتور در جشنواره وجود دارند و هنرمندان در گرایش های مختلف در جشنواره شرکت کرده اند.
وارد حوزه هنرهای معاصر که می شوی، پیش از هر چیز عکس هاست که جلب توجه می کند. آن هم عکس هایی از اول انقلاب و بعد نقاشی و... مجسمه و خوشنویسی و مسئولی که پیش از هر چیز برگه داوری بخش مردمی را به مراجعه کنندگان می دهد. در واقع این عمل نشانگر این است که نگاه و سلایق و دیدگاه بازدیدکنندگان مورد توجه قرار می گیرد و مردم نیز خود داور این جشنواره هستند اما آنچه مسلم است این که علاوه بر برگزاری دو سالانه ها که چند سالی است سر و سامان پیدا کرده بود جشنواره فجر هم می تواند محلی برای عرضه آثار تجسمی و رقابتی در سطحی گسترده تر باشد. در واقع دهه فجر فرصت مناسبی است تا هنرمندان هم آثاری جدید خلق و آنها را با آثار دیگران مقایسه کنند.
نخستین دوره جشنواره از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به دلیل تقارن با سی امین سالگرد پیروزی انقلاب، انتظار می رود که تفاوت آن را از هر جهت احساس کنیم چون هنرهای تجسمی تعداد بسیاری از هنرمندان را از سراسر کشور به خود مشغول داشته و توانسته همچنان با خود همراه کند و به همین دلیل هم انتظار می رود که این جشنواره متفاوت باشد چون بخشی از جشنواره به نوعی مرور ٣٠ سال فعالیت هنرمندان این عرصه است و به همین دلیل است که حبیب ا... آیت اللهی رئیس افتخاری جشنواره می گوید: مهمترین مسئله پس از انقلاب در هنرهای تجسمی، بحث محتوایی هنر است. ضمن این که معتقدیم رهاورد انقلاب؛ فرهنگ بود. زمانی که گفته می شود فضیلت، اندیشه، تقوا، دانش و رادمردی، می بینید که همه اینها در انقلاب وجود دارد و نمود پیدا می کند و به نظر من این کار اقدامی بسیار شایسته است و از حالا باید برای جشنواره بعدی برنامه ریزی کرد. این هنرمند معتقد است که هیچ مغایرتی بین دو سالانه های نقاشی و جشنواره های نمایشگاه های تجسمی وجود ندارد ولی یکی از مهمترین اهداف جشنواره این بود که نسل جوان هم فعال شود و دیگر این که با اندیشه و تفکر کار کند و از نیروهای خلاقه خودش استفاده کند و دست از تقلید و همانندسازی بردارد.
با این حال انتظار می رفت که آثار بهتری در جشنواره گزینش شود هر چند سعی شده بود که بهترین های هر رشته و استادان آن آثار را برای جشنواره انتخاب کنند. با این حال انتظار دیدن آثار بهتری را داشتیم. در کنار آثار به نمایش درآمده کارگاهی هم دیده می شد که هنرمندان در آن آثاری را خلق می کردند.
هر چند هنوز مشخص نبود که این آثار چیست ولی مشغول خلق اثر بودند.
یکی از ویژگی های این جشنواره این است که پس از نمایش این آثار در تهران؛ در کلیه استان ها نیز قرار است به نمایش درآید. این کار با توجه به سیاست تمرکززدایی اجرا می شود. این حرکت از جمله برنامه ها و سیاست های مدیریت جدید است و به نظر می رسد چنین حرکتی در رشد و بالندگی جشنواره هنرهای تجسمی و در مجموع هنرهای تجسمی تاثیری شگرف داشته باشد. حتی برگزیدگان جشنواره، پس از انتخاب، سال آینده در دو سالانه نیز شرکت می کنند.
واقعیت این است که در دوسالانه ها هنرمندان سعی در ارائه کارهایی دارند که آنها را در مقابل سایر هنرمندان به مقایسه بگذارد اما جشنواره فجر به دلیل این که بین المللی است و گستره بیشتری را تحت پوشش دارد، آثار باید قابل اعتناتر باشد چرا که برترین های این جشنواره از امتیازات ویژه ای نیز برخوردار خواهند شد. هر چند این نخستین دوره جشنواره است اما توجه به کیفیت نیز ضرورتی بود که باید بیش از این مورد توجه قرار می گرفت.
یکی از اتفاقات مثبت این جشنواره، خرید آثاری است که در جشنواره حضور دارد. غلامعلی طاهری، دبیر کل جشنواره هنرهای تجسمی فجر درباره بهترین آثار و خرید آنان می گوید: قرار است در هر یک از رشته ها تعدادی اثر از سوی هیئت داوری انتخاب و خریداری شود و بر همین اساس از هر رشته شامل نقاشی، گرافیک، عکاسی، مجسمه سازی و کاریکاتور، یک اثر از سوی موزه هنرهای معاصر خریداری و به گنجینه موزه افزوده شود و برای خرید این آثار نیز بودجه هم در نظر گرفته شده و بعد از این که قیمت نهایی آن مشخص شد مقداری از بودجه جشنواره صرف خرید آثار می شود. یکی از برنامه های این جشنواره، برگزاری کارگاه نقاشی بود، پروژه از موزه تا موزه یکی از آنها بود که در آخرین لحظات برگزاری آن به تعویق افتاد و دلیل آن هم نامساعد بودن هوا و آماده نشدن داربست ها اعلام شد، که این هم یکی از مواردی است که در جشنواره به نوعی خلل ایجاد کرد و نشان از بی تجربگی هایی است که ممکن است در هر برنامه ای که پیشوند یا پسوند جشنواره را با خود یدک می کشد؛ به همراه داشته باشد.

اکرم محمدی

منبع : روزنامه خراسان